erfgoedobject

Oorlogsmonument voor de gedode weerstanders N.K.B.

bouwkundig element
ID
300275
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300275

Juridische gevolgen

Beschrijving

Het herdenkingsmonument werd opgericht in 1949 als herinnering aan de weerstanders van het Nationale Koninklijke Beweging (N.K.B.) die sneuvelden bij de bevrijding van Kallo tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Historiek

Bevrijding van Beveren en Kallo

Op 8 september 1944 reden de Canadezen de gemeente Vrasene binnen. Beveren, Haasdonk en Melsele waren eerder door Britse verkenningstroepen bereikt. De geallieerden hadden hun basis gelegd in Sint-Niklaas. Op de bewuste zondagvoormiddag 10 september 1944 reden Engelse legerwagens af en aan de Markt te Beveren nabij de Sint-Martinuskerk. In de namiddag werd er een volksbal gehouden om de bevrijding te vieren samen met de Engelse soldaten. Ondertussen was een aantal weerstanders van het N.K.B.- 3de Sectie Park vanuit Antwerpen afgezakt naar Beveren. Zij reden met hun auto’s naar Kallo om er verder te vechten tegen de Duitsers. Ze gingen verder te voet langs de Melseledijk richting Kallo centrum, waar het kermis was. Halfweg tussen Keeberg en Kallo centrum werden de weerstanders in een hinderlaag vanuit de huizen rechts op de Melseledijk beschoten door de Duitsers met mitrailleurvuur. Elf weerstanders verloren er het leven. De Britten rukten op, maar slaagden er niet in Kallo te bevrijden. Op 11 en 12 september 1944 werden nog hevige gevechten tegen de Duitsers gevoerd voor de bevrijding van Kallo. Kallo werd uiteindelijk op 19 september 1944 bevrijd door de Eerste Poolse Pantserdivisie.

Weerstanders N.K.B.

Op 6 maart 1941 werd de Nationale Koninklijke Beweging (N.K.B.) officieel gesticht. Aanvankelijk was de beweging vooral actief in de streek Leuven-Aarschot, waar de leden gerekruteerd werden onder studenten en onderofficieren. In Antwerpen werden dan weer veel dokwerkers en personeelsleden van de havendiensten lid. Die groep zou later een belangrijke rol spelen in de bevrijding van de haven van Antwerpen in september 1944. Reeds op 7 juli 1941 stelde de Duitse bezetter de beweging buiten de wet. In augustus 1942 werd de medestichter prof, Lucien Meyer opgepakt. De beweging was voorstander van een autoritair systeem en was tevens sterk koningsgezind. Terwijl de geallieerden optrokken vanuit Frankrijk, werd een Coördinatiecomité van het Antwerps Verzet opgericht onder leiding van luitenant Urbain Reniers, lid van het Geheime Leger. Het was de bedoeling om de haven van Antwerpen intact in handen te krijgen. Het verzet, dat zeer actief was in de haven van Antwerpen, stond onder bevel van Eugène Colson, alias Kolonel Harry. Colson, die eveneens lid was van de Nationale Koninklijke Beweging (N.K.B.), had de taak de verschillende verzetsgroepen te coördineren, waaronder het Geheim Leger, het Onafhankelijkheidsfront en de N.K.B., evenals de leden van Groep G. Al vanaf augustus 1944 begon de groep Colson met sabotagedaden om te voorkomen dat de Duitse bezetter de Antwerpse haveninfrastructuur zou vernietigen. Na de aankomst van de Britten bewaakten de verzetslieden belangrijke gedeelten van de haven, zoals sluizen, bruggen en dergelijke. De strijd om de Scheldemonding zou nog twee maanden duren.

Na de bevrijding werd de N.K.B. slechts moeizaam erkend, ondanks de heldhaftige inzet van haar leden-weerstanders. De verzetsbeweging werd gewantrouwd om haar sterke koningsgezindheid. Van de bijna 4000 leden werden tijdens de oorlogsperiode ongeveer 300 leden aangehouden; 166 stierven in de Duitse gevangenissen en concentratiekampen, Uiteindelijk werd de N.K.B. erkend in de provincies Antwerpen, Brabant en Oost-Vlaanderen, maar niet in Wallonië.

Herdenkingsmonument

Het herdenkingsmonument werd opgericht in 1949 als initiatief van de verzetsbeweging N.K.B.- 3e Secteur Wilrijk en Antwerpen Park, maar met grote financiële bijdrage van de gemeente Kallo. Het monument herdenkt de verzetslieden die op 10 september 1944 hun leven offerden in een overmoedige poging om Kallo te bevrijden van de Duitse vijand. Het herdenkingsmonument werd ingehuldigd op zondag 18 september 1949 als symbool van erkentelijkheid tegenover deze weerstanders die hun leven schonken in dienst van het vaderland. Na de religieuze plechtigheden werd in de namiddag een stoet gehouden door afvaardigingen van verenigingen, diverse gemeentebesturen en de vertegenwoordigers van de N.K.B.- groepen van Melsele, Kallo, Zwijnaarde, Sint-Niklaas. Er werd op die dag ook hulde gebracht aan de Engelse sergeant G. Brooks, die begraven ligt op het kerkhof van Melsele en van wie het graf wordt onderhouden door de Britse Commonwealth War Graves Commission.

Beschrijving

Het monument bestaat uit een meer dan manshoge muur in rode baksteen en achteraan gecementeerd, met aan de voorkant een verdiept veld met ingewerkt reliëf, volledig rondom versierd met rode tegeltjes. Voor het monument staat een sierlijk uitgewerkt smeedijzeren hekje. Het reliëf stelt een engelachtige figuur in wapperende kledij voor, die zich buigt over een ineengezakte, stervende burger. Aan de voeten staan de de letters 3de sect. Park-Antwerpen Onder het reliëf hangt een plaat, in brons maar recent met kalkverf overschilderd met het opschrift N. K. B./ AAN ONZE GEVALLEN/ WEERSTANDERs/ 1940 -1945.

Langs weerszijden is een bakstenen muurtje aangebracht, waarop telkens een bronzen plaat hangt met de namen van respectievelijk 6 en 5 overleden weerstanders. De beide platen zijn overschilderd met witte kalkverf. De namen van de weerstander aan de rechterzijde zijn: BELLENS.F/ BOUTEN.F./ CANT.J./ CONDES.J/ COPPENS.A./ DE CORT.F. De namen van de weerstanders aan de linkerzijde zijn: DE HEUVEL. A./ DETOURNAY.J./ MULLER.P./REMOUCHAMP. E./ TIELEMANS. F.

  • Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier 4.001/46003/103.1, Herdenkingsmonument WO II voor de gedode weerstanders N.K.B. (S.N., 2013).

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsmonument voor de gedode weerstanders N.K.B. [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/300275 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.