erfgoedobject

Hof Ter Beke

bouwkundig / landschappelijk element
ID
11557
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11557

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Hof Ter Beke
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Hof ter Beke met omgeving
    Deze bescherming is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als beschermd monument Hof ter Beke
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Genaamd naar de ligging nabij de Grote Struisbeek. Oudste vermelding als "Goed ter Beke" in een document van de kartuizers van 1328, vermoedelijk een landbouwonderneming in de vallei van de Struisbeek. Verschillende eigenaars volgden elkaar op. Vanaf 1560 zogenaamd 't Hof ter Beken, mogelijk duidend op een wijziging in het gebouw en zijn allures. In een akte van 1561 melding van een "schoon huis van plaisantie". Midden 19de eeuw gerestaureerd en vergroot door de toenmalige eigenaars Ullens-Geelhand: toren aangebouwd in 1855 (zie arduinen gevelsteen); annexen (koetshuis en oranjerie) uit de periode 1859-1864. Zwaar beschadigd tijdens de Tweede Wereldoorlog. Naderhand ter beschikking gesteld van meerdere liefdadigheidswerken (onder meer als huisvesting voor gehandicapte kinderen); in 1948 werd zelfs een neogotische kapel ingewijd als succursale kerk van Sint-Jan-Vianney (zie nummer 333). Aangekocht door de gemeente in 1978, gevolgd door dringende instandhoudingswerken in mei 1988 (onder meer vernieuwen dakkapellen en watergoten). Heden sterk vervallen.

Omgracht en te midden van een park gelegen, L-vormig complex met hoofdvleugel in kern van circa 1680 ten oosten en haakse bijgebouwen van 1859-1864 ten noorden. De omgrachting is circa 1855 aan noordzijde uitgebreid tot een vijver.

In oorsprong laat-renaissance-hoofdgebouw op rechthoekige plattegrond met uitspringende vierkante toren (1855) aan oostzijde; bepleisterde en beschilderde baksteenbouw van twee bouwlagen onder leien schilddak; eenvoudige rechthoekige dakkapellen tussen voluutvormige houten vleugelstukken; centrale dakruiter met klokje. Arduinen plint. Beluikte steekbogige muuropeningen, onder geprofileerde waterlijsten aan westgevel; vensters op arduinen lekdrempels met op de bovenverdieping paneeltjes op de borstweringen.

Westgevel van negen traveeën, per twee geritmeerd; centrale ingangstravee gemarkeerd door later gietijzeren portaal met balkon en deurvenster.

Oostgevel met ter hoogte van zesde en zevende travee een uitspringende neo-renaissance-toren van drie bouwlagen onder steil schilddak met dakkapellen en ijzeren vorstkam, oorspronkelijk met de heraldische wapens (gietijzer) van de familie Geelhand en Ullens (heden verdwenen). Traveeën geritmeerd door eenvoudige arduinen pilasters onder arduinen (eerste en tweede bouwlaag) of houten (derde bouwlaag) architraaf met diamantkoppen of trigliefen. Steekboogvensters in vlakke arduinen omlijsting. Arduinen gevelsteen met jaartal 1855 aan oostzijde.

Zuidgevel gemarkeerd door ritmische travee onder houten kroonlijst met sierlijke bekroning, vermoedelijk van circa 1855.

Aan noordzijde: kapel onder plat dak; bewaard neogotisch spitsboogvenster. Haakse bijgebouwen in neo-renaissance-stijl: tien traveeën en één bouwlaag onder gecombineerde leien bedaking met dakvensters onder driehoekig fronton met bekronende bol. Markante torenvormige risalieten van twee bouwlagen, onder tentdak. Baksteenbouw op arduinen plint met steekbogige muuropeningen (sluitstenen koetshuis met jaartallen 1859 en 1862 en initialen U.G. (Ullens-Geelhand) en D.B. (?). Horizontalizerende arduinen kordons, muurbanden en houten daklijst op fraaie modillons.

  • Administratie Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumenten en Landschappen, Bestuur voor Monumenten en Landschappen, Provinciale Directie Antwerpen, beschermingsdossier Hof ter Beke.
  • ARREN P., Van kasteel naar kasteel, deel II, Kapellen, 1987, 276-279.
  • VAN PASSEN R., Geschiedenis van Wilrijk, Wilrijk, 1982, 752-757.
  • WELLENS M., Antwerpen, stad in beweging, 1983-1987, Wilrijk, 1988, 171-172.

Bron: KENNES H., PLOMTEUX G. & STEYAERT R. met medewerking van WYLLEMAN L. & HIMLER A. 1992: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Antwerpen, Fusiegemeenten, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 3nd, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Steyaert, Rita; Kennes, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Een dreef van opgaande bomen leidt vanaf de Terbekehofdreef langs de westrand van het beboomde park naar het kasteel. De Ferrariskaart (1770-1778) geeft een omgracht goed weer. De kaart van Vandermaelen (1846-1854) toont het “Terbeeke Hof” als een landhuis binnen een rechthoekige omgrachting, in het oosten uitlopend in een onregelmatige vijver.

  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven in 1846-1854, schaal 1:20.000.
  • Geoportaal Onroerend Erfgoed, Boomsesteenweg, Antwerpen, schaal 1:10 [online], https://geo.onroerenderfgoed.be/#zoom=16&lat=6648343.51226&lon=487347.99859&layers=B000FFTTTFFF00 (geraadpleegd op 26 februari 2015).
Auteurs: Cox, Lise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Hof Ter Beke [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/11557 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.