erfgoedobject

Woning Van Wassenhove

bouwkundig element
ID
216456
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216456

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Van Wassenhove
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Woning Van Wassenhove
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Van Wassenhove
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

De Woning Van Wassenhove is gebouwd in 1970-1974 naar ontwerp van architect Juliaan Lampens in zijn typische betonarchitectuur of brutalisme. De bouwaanvraag werd ingediend in 1970. De bouw startte in 1972 en was voltooid in 1974. Juliaan Lampens bracht zijn naam en het jaartal 1973 aan in het beton binnenshuis. De opdracht kwam van de heer Albert Van Wassenhove, leraar in het middelbaar onderwijs en vrijgezel, die de architect de mogelijkheid bood om zijn eigenzinnige en radicale woonconcept te verwezenlijken.

Juliaan Lampens is één van de belangrijkste naoorlogse architecten in Vlaanderen, vooral bekend als ontwerper van de bedevaartkapel Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare in Oudenaarde (1966).
Na een debuut in vrij traditionele bouwstijl ontwikkelde Lampens rond 1960 een totaal eigen bouwstijl gericht op minimalistische betonarchitectuur en een open planconcept. De basisprincipes paste hij het eerst toe bij de bouw van zijn eigen woning in 1960 in Nazareth (Eke). Lampens maakte hier reeds gebruik van vernieuwende constructiemethodes: een betonnen dak wordt gedragen door één betonnen muur drie rijen stalen I-profielen, aldus een modulair systeem vormend, en veel gebruik van hout en glas. De ruimte-indeling is zeer eenvoudig en functioneel en sterk gericht op openheid, in de open planopbouw vormen vaste kasten de scheidingselementen in de sobere en heldere binnenruimte met veel aandacht voor lichtinval.
Van dan af concentreerde hij zich uitsluitend op betonarchitectuur en ontwikkelde een zeer persoonlijke stijl in “brutalisme”, ruwe onbeklede kistbeton. Een hoogtepunt in zijn oeuvre, maar ook in de naoorlogse kerkenbouw in Vlaanderen, is zijn ontwerp van de bedevaartkapel Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare in Edelare (Oudenaarde) van 1966. De door Juliaan Lampens ontworpen woningen zijn in harmonie met de omgeving gebouwd. Naast het kenmerkende materiaalgebruik ligt het accent op de open planopbouw: in de sobere en heldere binnenruimten zijn geen afzonderlijke kamers, maar gaat alle aandacht naar eenvoud en lichtinval.

De woning Van Wassenhove is één van Lampens’ belangrijkste creaties in zijn "brutalistische" stijl. Het uitgesproken volume in ruw onbekleed kistbeton en het radicaal toepassen van het open plan, zijn zeer kenmerkend voor de architect.
De doordachte inplanting van de woning in harmonie met de omgeving en verbondenheid met de natuur vormt een belangrijk aandachtspunt. De woning is thans volledig omringd door begroeiing en bomen. Door gebruik te maken van de niveauverschillen van het bouwterrein ontstond een architectuur met sterke plastische kwaliteiten.
Het haast vierkante volume wordt omsloten door drie betonnen wanden, de oostzijde, de kant van de leefruimte, is volledig beglaasd. Vanaf de straat biedt de woning een gesloten aanzicht met enkel een lager gelegen open garagepoort. Opvallend is het getrapte profiel, resultaat van het inspelen op het bodemreliëf, waardoor in het bouwvolume drie niveaus gecreëerd werden. De oostzijde is zeer markant uitgewerkt. De leefruimte is volledig opengewerkt met een glaswand, om het contact met de buitenruimte te maximaliseren is geen gebruik gemaakt van ramen, maar is het glas in de vloer en het plafond ingewerkt. Een monumentale schuin oplopende betonnen luifel, als alternatief voor het stedenbouwkundig vereiste hellende dak, overdekt een grillig aangelegd terras. Een uitsparing in de betonnen luifel zorgt ervoor dat het regenwater van het dak naar de vijver op het terras wordt geleid.

Interieur.

De woning is een mooi voorbeeld van het voor Lampens typische "open concept", waarbij alle ruimtes met elkaar verbonden zijn en waarbij halfhoge tussenwanden de ruimtes afbakenen. De integratie van de woning in het hellende terrein resulteerde in een als het ware golvende binnenruimte met drie niveaus. De eigenlijke woonruimte op de begane grond, met keukengedeelte tegen de noordwand, vindt zijn verlengde in het overluifelde terras, dat gescheiden door een glaswand volwaardig deel uitmaakt van het woonconcept. De iets hoger gelegen halve verdieping bevat de werk- en slaapzone met sanitair. Het bureau is ondergebracht in een vierkant blok dat boven de keuken als een balkon op de leefruimte uitkijkt, het bed is opvallend geplaatst in een houten cilinder tot op ooghoogte. Erachter bevindt zich het sanitaire gedeelte met een hoog geplaatst breed venster uitziend op de westzijde van de woning. De ruwe betonnen muren worden ook zichtbaar gelaten in het interieur en hetzelfde materiaal wordt tevens gebruikt voor meubilair. Zo worden de eetplaats en keuken respectievelijk vastgelegd door een betonnen tafel en een driehoekige dampkap. Naast het beton zijn hout en glas de typische materialen, grenenhout werd aangewend voor de vloeren en de houten cilinder als slaapruimte.

  • BEKAERT G. 1996: Hedendaagse architectuur in België, Tielt, 138.
  • CAMPENS A. 2003: Leven en werk van Juliaan Lampens, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent.
  • CAMPENS A. (ed.) 2010: Juliaan Lampens, Brussel.
  • DEWOLF K. 2005: Modernistisch architect Juliaan Lampens, "voorliefde voor beton", Tertio 275, 11.
  • DUBOIS M. 2003: Lampens, Juliaan, in: VAN LOO, A. (red.), Repertorium van de architectuur in België van 1830 tot heden, Antwerpen, 386.
  • SWIMBERGHE P. 2001: Onvergankelijk naakt, Knack weekend 33, 102-107.
  • VAN DE PERRE D. 2003: Op de grens van twee werelden, Beeld van het architectuuronderwijs aan het Sint-Lucasinstituut te Gent in de periode 1919-1965/1974, Gent.
  • VAN GERREWEY C. 2008: Woning Van Wassenhove, in: Postmodernisme en modernisme na 1945, Van het Atomium tot het Huis van Roosmalen, Tielt, 96.
  • VERMEULEN P., LAMPENS J. en VANDENHAUTE G. 1992: Juliaan Lampens 1950-1991, Tentoonstellingscatalogus, Antwerpen.

Auteurs: Lanclus, Kathleen
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Van Wassenhove [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/216456 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.