Beschermd monument

Oorlogsmonument en vredesboom Machelen-aan-de-Leie

Beschermd monument van tot heden

ID
10017
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10017

Besluiten

Oorlogsmonument en vrijheidsboom
definitieve beschermingsbesluiten: 24-11-2011  ID: 4862

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Het oorlogsmonument en bijhorende vredesboom langs de Dorpsstraat te Machelen zijn beschermd als monument. Een cirkelvormige zone met een straal van 10 meter rond de boom is mee opgenomen in de bescherming.



Waarden

Oorlogsmonument Eerste Wereldoorlog en Tweede Wereldoorlog en vrijheidsboom voor de gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers van Machelen-aan-de-Leie, met inbegrip van een cirkelvormige zone met een straal van 10 meter rond de vrijheidsboom, is beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Als zijnde de materialisatie van het herdenken van een collectief trauma. Beeldhouwer Van Parijs noemde zijn monumenten “vredesmonumenten” als aanklacht (“j’accuse”) tegen elk oorlogsgeweld, met de nadruk op verwoesting, verdriet of verkropte woede.
Achter het beeld staat een vrijheidsboom. Het betreft een mooi ontwikkelde moeraseik (Quercus palustris) met een goed ontwikkelde groeivorm. Deze opgaande boom heeft een kruinstraal van 10 meter en een takvrije stam van 380 centimeter. Als herdenking aan grote gebeurtenissen binnen de geschiedenis van België is de aanplant van vrijheidsbomen een opvallende symbolische daad, die deel uitmaakt van een sterk verspreide volkse traditie.

historische waarde

Herdenkingsmonument met vrijheidsboom, een moeraseik (Quercus palustris), opgericht tussen 1920 en 1925 voor de gesneuvelde dorpelingen en de opgeëisten van Machelen in de Eerste Wereldoorlog.
De regio rond Machelen kreeg het tijdens het Bevrijdingsoffensief vooral zwaar te verduren tussen 19 en 31 oktober 1918. De strijd om het dorp was bijzonder hevig. Uiteindelijk slaagden Franse eenheden van het zesde leger en Amerikaanse tanks erin de Duitse weerstand te doorbreken. Het dodental in beide kampen en onder de burgerbevolking was heel hoog.
Later werden op een aparte sokkel marmeren plaketten de namen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog toegevoegd.

artistieke waarde

Sterk symbolische en mystiek geladen gedenkteken in witte steen, voorstellende “de verlossing van de geboeide opstandeling” die zich losmaakt uit de materie. Jonge sterke man met gebalde vuisten op de rug veruiterlijken het symbool van het verzet tegen oorlogsgeweld in de uitbeelding van de verkropte woede van een bedwongen opstandeling.
Kenmerkend en typisch stilistisch voor de beeldhouwkunst van Antoon Van Parys is de verbondenheid tussen de figuur en de ruw bewerkte sokkel.
Antoon van Parys (Deinze 1884-Gentbrugge 1968) was leerling van het Gentse Sint-Lucasinstituut en van de Gentse Academie voor Schone Kunsten. Hij leerde beeldhouwen in de ateliers van Mathias Zens en Aloïs De Beule. In zijn beginperiode maakte hij vooral religieuze beelden en grafmonumenten in Groot-Deinze en omstreken. Na de Eerste Wereldoorlog werd hij aangezocht om voor de gesneuvelden een herinneringsmonument op te richten. Zo ontstonden de monumenten te Deinze, Lo, Passendale, Woumen, Klerken, Petegem, Vinkt, Astene, Deurle, Kruishoutem, Zedelgem, Sint-Baafs-Vijve, Eke, Dranouter en Machelen.

Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Oorlogsmonument Machelen-aan-de-Leie

Dorpsstraat (Zulte)
Oorlogsmonument met vredesboom, voor de slachtoffers uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog, opgericht circa 1920-1925 naar ontwerp van Antoon Van Parys.


Opgaande moeraseik als vredesboom

Dorpsstraat (Zulte)
Op een pleintje in de Dorpsstraat, daar waar ook de Hoevestraat op uit komt, staat bij het oorlogsmonument een opgaande moeraseik die als vredesboom werd geplant. Hij werd er in 1919 geplant na het beëindigen van de Eerste Wereldoorlog.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.