Beschrijving
Het voormalig slotklooster van de ongeschoeide karmelietessen met tuinen, bijgebouwen en omheiningsmuren, gelegen langs de Theresianenstraat te Gent, is beschermd als monument.
Waarden
Het voormalig slotklooster van de ongeschoeide karmelietessen met tuinen, bijgebouwen en slotmuren is beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:
historische waarde
De orde van de ongeschoeide karmelietessen of theresianen werd in Gent opgericht onder impuls van aartshertogin Isabella in 1622. Het slotklooster in de huidige Theresianenstraat werd gebouwd in 1643, deels wederopgebouwd na de brand van 1843. De zusters zullen het klooster blijven bewonen tot december 2007.
Als goed voorbeeld van een slotklooster, opklimmend tot de 17de eeuw en op harmonische wijze aangepast in de 19de eeuw, trouw aan het concept van een contemplatieve kloosterorde, namelijk met de klassieke kloosteraanleg met pandgangen rondom een vierkant pandhof ten zuiden van de kerk, in de zuidelijke vleugel de refter en keuken, en verschillende bijbehorende ommuurde tuinen.
Het voormalige klooster heeft op duidelijk herkenbare wijze een rol gespeeld in de religieuze en sociale geschiedenis van de stad Gent en vormt een markant voorbeeld van de herbestemming van afgeschafte kerkelijke instellingen onder Jozef II tot volkshuisvesting. historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: : Vanwege de voor de bouwperiode, zowel de 17de als de 19de eeuw, kenmerkende eenvoudige bouwstijl van een slotklooster, zowel qua opzet, materiaalgebruik en sobere detaillering. De kloosteraanleg volgt de klassieke opstelling met vierkant pandhof ten zuiden van de kerk, oorspronkelijk met open galerijen en kloostergangen met gestucte kruisgewelven, met in de zuidelijke vleugel de refter en keuken, en verschillende bijbehorende ommuurde tuinen. In de noordelijke vleugel zijn de spreekkamers en de portiersloge van het klooster ingericht, de verbinding tussen deze buiten- en binnenkamers bestaat uit traliewerk, trommels en doorgeefluiken. Het zusterkoor en de sacristieën bewaren ook nog de oorspronkelijke banken en kasten.
Het klooster, in oorsprong daterend van 1643, is nog grotendeels in de staat zoals het na de brand van 1843, in de periode 1843-1866, wederopgebouwd is. Het eenvoudige voorkomen en de ingetogen sfeer eigen aan zijn specifieke functie van een slotklooster van ongeschoeide karmelietessen is duidelijk bewaard. Vanaf de heropbouw in 1844-1866 zijn er haast geen wijzigingen aangebracht aan exterieur en interieur. De aanleg van de tuinen met grotten, typerend voor de karmelietessenkloosters, is nog in grote trekken bewaard.
De kapel van 1844, ingewijd in 1852, in overwegend neoclassicistische stijl is typerend voor architect François Steyaert die verschillende kloosterkerken in Oost-Vlaanderen op zijn naam heeft staan in de voor hem kenmerkende stijl. De kapel bewaart nog volgende stukken uit de kapel van de theresianen: gepolychromeerd beeld van Heilige Theresia van Avila als altaarstuk, gepolychromeerde beelden in de nissen in het koor: Heilig Hart van Jezus, Heilige Jozef met Kind, Onze-Lieve-Vrouw met Kind, Heilige Johannes van het Kruis, het retabel, de communiebank, de kruisweg, groot kruisbeeld aan de muur en reliekhouder van Heilige Theresia van Lisieux. Deze elementen hebben een historische band met het kerkgebouw.
Karakteristiek voor het karmelietessenklooster is ook de functionele samenhang van kloostergebouwen en tuinen voorzien van grotjes en kluizen, de aanleg van de grote tuin dateert van 1913, het geheel wordt afgesloten door hoge slotmuren, die aan de Theresianenstraat beeldbepalend zijn. De beslotenheid van de kloostersite wordt in het straatbeeld geaccentueerd door de hoge slotmuren.
Het voormalige kloostercomplex is een zeldzaam visueel bewaard gebleven voorbeeld van de transformatie van klooster tot beluikhuisjes tijdens de opheffing van de orde onder Jozef II tot 1842, tot uitdrukking komend in de talrijke bouwsporen vooral in het muurwerk.