Inventaris
Vastgesteld landschapsatlasrelict

Oude Gracht

Vastgesteld landschapsatlasrelict van tot heden

ID
10229
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10229

Besluiten

Domein Oude Gracht
vaststellingsbesluiten: 13-09-2011  ID: 4856

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van vaststellingen vind je op onze website.
Provincie
Antwerpen
Gemeente
Brasschaat, Kapellen
Deelgemeente
Brasschaat, Kapellen
Straat
Onbepaald
Locatie
Brasschaat (Brasschaat), Kapellen (Kapellen)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
4 010 488m²
Beschermingsdossiers
4.05/10000/137.1
Typologie: bunkers, grachten (infrastructuur), kerken, private parken, sportterreinen, villa's (bouwkundig erfgoed)
Datering: 19de eeuw

Aanduiding ankerplaatsen 2006-2014 (geografische inventarisatie, vaststellingen, actualisaties: van tot )

Beschrijving

Het Domein Oude Gracht is vastgesteld in de landschapsatlas.



Waarden

esthetische waarde

Het voorgestelde landschap is een zeer belangrijk voorbeeld van parkaanleg rond het begin van de 20ste eeuw met landschaps- en parkelementen, waaronder: dreven, solitaire bomen, doorzichten, bossages, clumbs, vijvers, exotische boomsoorten, een monumentale brug en poort, exotische bruggetjes, paviljoentjes en een boothuis van knoestig exotisch wortelhout, hoevegebouwen en landhuizen.

Deze elementen vormen één schilderachtig geheel, temidden van een sterk beboste omge¬ving.

sociaal-culturele waarde

De Oude Gracht en het dorp Hoogboom zijn een typisch voorbeeld van de gezamenlijke evolutie van een dorp en het bijhorende kasteeldomein. Zowel kerk, school als klooster zijn gebouwen die in opdracht van de kasteelheer werden gebouwd en geschonken aan de parochie of kloostergemeenschap. Enkele malen per jaar wordt het domein door de eigenaars voor het publiek geopend waardoor de bevolking een inzicht krijgt in het gaaf bewaarde landschap. Bovendien heeft de familie Bunge op de begraafplaats een prominente plaats gekregen. Ook andere monumentale graven op de begraafplaats herinneren aan de bewoning op het domein. Geheel in de tijdsgeest werd het poloveld aangelegd aansluitend bij het landschapspark waarbij er zorg werd voor gedragen dat beide een mooi ensemble vormen.

ruimtelijk-structurerende waarde

Ondanks het feit dat het domein momenteel in eigendom is van verschillende eigenaars, is de structuur van de oorspronkelijke Engelse landschapstuin nog steeds zeer goed te herkennen. De samenhang tussen de dreven, weiden met landschappelijk ingeplante bomen, het parkbos en de omringende bossen is exemplarisch voor de ontwerpstijl en door zijn grootte een belangrijke ruimtelijk-structurerende waarde in de dorpskern van Hoogboom en tussen de dorpskernen van Kapellen en Brasschaat.

historische waarde

Op de kaart van de Ferraris reeds herkenbaar en vermeld gebied; bij Van der Maelen is er reeds sprake van het kasteel Oude Gracht. De oorspronkelijke domeinstructuur is nog deels herkenbaar gebleven, met onder andere dreven, wegen, percelering, bebouwing.

Het centrale gedeelte van het domein 'Oude Gracht' werd aangelegd in Engelse landschapsstijl. Dit park kan qua aanleg beschouwd worden als één van de meer zeldzame bewaarde parkentiteiten met een dergelijke waarde en omvang in de Antwerpse regio. Het wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van talrijke bouwwerken met erfgoedwaarde cfr. de vele gebouwen die zijn opgenomen in de inventaris van het bouwkundig erfgoed.

Bovendien zijn in het gebied getuigenissen aanwezig die verwijzen naar de belangrijke rol die het gebied gespeeld heeft als onderdeel van de verdedigingslinie tijdens de eerste en tweede wereldoorlog.

natuurwetenschappelijke waarde

De geleidelijke overgang van zand naar lemige zandgronden met verschillende vochtigheidsgradiënten, heeft een grote vegetatiekundige diversiteit laten ontstaan.

Vegetatiekundige elementen zoals bossen, dreven en ruigten zijn nauw verweven met het landbouwkundig karakter van het gebied.

In het voorgestelde gebied komen een aantal plantensoorten voor welke zeer zeldzaam zijn voor het Vlaams district.

Omwille van het monumentaal bomenbestand met onder andere volgende belangrijke boomsoorten: Quercus phellos L. (wilgbladige eik), Gleditsia triacanthos L. (Valse christusdoorn), Liriodendron tulipifera L. (tulpenboom), Aesculus flava Ait. (gele pavia).

Het voorgestelde gebied herbergt een belangrijk aantal paddenstoelsoorten waarvan vele zeldzaam.

Aanduiding van

Is de vaststelling van

Domein Oude Gracht

Brasschaat (Brasschaat), Kapellen (Kapellen)
Domein Oude Gracht gaat qua benaming terug tot 1620 en verwijst naar een "gegraven waterleiding". Van oorsprong enkele verschillende eigendommen. Het centrale gedeelte van het domein werd ingericht als park in landschappelijke stijl. Het kasteeltje dat er rond 1880 werd opgetrokken ter vervanging van een eerdere hof van plaisantie is na de tweede wereldoorlog afgebroken omdat het door oorlogsschade in vervallen toestand verkeerde. De relatie tussen het domein en het dorp Hoogboom is een typisch voorbeeld van de gezamenlijke evolutie van het dorp en kasteeldomein. Het domein is momenteel van verschillende eigenaars, toch is de oorspronkelijke structuur zeer goed bewaard gebleven.

Is de omvattende vaststelling van

Belgische bunker

Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Belgische bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Sionkloosterlaan (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Sionkloosterlaan (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Sionkloosterlaan (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Oude Gracht (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse bunker

Sionkloosterlaan (Brasschaat)
Duitse bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'.

Duitse verdedigingslijn met bunkers

Oude Gracht (Brasschaat), Heidestraat-Zuid (Kapellen)
Stuk verdedigingslijn met bunkers en loopgraven die tijdens de Eerste Wereldoorlog werd aangelegd als onderdeel van de 'Nordabschnitt' en na de oorlog grotendeels onder aarde of zand werd gebracht, waarop later een pad is aangelegd.

Is de gedeeltelijke vaststelling van

Militair erfgoed op de overgang van Scheldepolders naar Kempen

Brasschaat (Brasschaat), Kalmthout (Kalmthout), Kapellen (Kapellen), Stabroek (Stabroek)
Het gebied is gelegen op een helling die de overgang vormt van de laaggelegen Scheldepolders naar de hoger gelegen Kempen en vertoont dus kenmerken van beide gebieden. Het westen wordt gedomineerd door landbouwgronden. Centraal wordt het gebied ingenomen door een sterk bebost landschap dat in het oosten begrensd wordt door het militaire Kamp van Brasschaat en het heidegebied van het Klein Schietveld. De talrijke waardevolle kasteelparken zijn veelal gesitueerd langs de grote(re) wegen. In het noorden van dit gebied komen relicten van de militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen voor, die werd uitgebouwd door Belgen (voor beide wereldoorlogen) en Duitsers (tijdens de Eerste Wereldoorlog). Deze verdedigingslinies werden dwars door het bestaande landschap aangelegd en vormen een duidelijk herkenbare lineaire structuur die het hele gebied van west naar oost doorkruist.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude Gracht [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10229 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.