Vastgesteld landschapsatlasrelict

Domein De Renesse

Vastgesteld landschapsatlasrelict van tot heden

ID
10271
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10271

Besluiten

Domein de Renesse
vaststellingsbesluiten: 27-01-2010  ID: 4671

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van vaststellingen vind je op onze website.

Beschrijving

Het Domein de Renesse is vastgesteld in de landschapsatlas.



Waarden

ruimtelijk-structurerende waarde

Deze ankerplaats is gelegen op de zuidelijke flank van de microcuesta van de Kempen. Het park met parkbos sluit aan op het ’s Herenbos en maakt zo deel uit van een uitgestrekt bosgebied tussen Oostmalle en Zoersel. Opvallende elementen in het geheel zijn het kasteel en het drevenpatroon, dat ten zuiden van de ankerplaats verder doorloopt. Als geheel heeft dit landschap een parkboskarakter.

sociaal-culturele waarde

De ankerplaats heeft een belangrijke toeristische waarde, voornamelijk voor wandelaars, fietsers en joggers. Verschillende wandelingen en fietstochten doorkruisen het domein. De slingerende paden brengen de bezoeker langs de voornaamste bezienswaardigheden in het park. Het kasteel herbergt zalen en een tentoonstellingsruimte. In het koetshuis is een restaurant. Bijzondere natuurwaarden en merkwaardige bomen zijn in het domein aangeduid en zijn te bezichtigen via een speciaal ontworpen natuurleerpad.

esthetische waarde

Het drevenpatroon, de diversiteit aan boom- en struiksoorten en de aanwezigheid van verschillende historische gebouwen, tuinen en vijvers maken dit landschap tot een esthetisch aantrekkelijk geheel. De afwisseling tussen de open landschapstuin, het gesloten parkbos, aansluitend op 's Herenbos en Heihuizen en de kleinschalige graslanden en open akkers langsheen de randen bepalen de esthetische waarde van de ankerplaats.

De landschappelijke stijl van het park met de centrale zichtas van het kasteel naar de ijskelder met belvedère en de zichtas van het kasteel naar het ’s Herenbos, de meanderende Lopende Beek, de tuinarchitecturale parkelementen en slingerende paden zorgen voor een hoge belevingswaarde van de ankerplaats.

historische waarde

De eerste geschreven bronnen die melding maken van een kasteel in Oostmalle dateren van de 15de eeuw, toen de familie van Berchem eigenaar was en er tussen 1431 en 1464 een kasteel liet bouwen. Dit oorspronkelijke kasteel werd evenwel met uitzondering van de donjon in 1542 volledig verwoest. Drie jaar later werd er door de familie de Renesse een nieuw en groter kasteel gebouwd dat bestond uit een opperhof, neerhof en kasteelhoeve, waarbij de donjon die vroeger deel uitmaakte van het oorspronkelijke kasteel in het neerhof geïntegreerd werd. Van dit kasteel zijn het opperhof en de kasteelhoeve vandaag verdwenen, maar het huidige kasteel vindt zijn oorsprong in het toenmalige neerhof dat door Burggraaf Leonard De Bus rond 1830 werd verbouwd tot een kasteel in neoklassieke stijl.

De bouw van het kasteel gaf de aanzet tot het ontstaan van een landschap zoals het tot op vandaag bestaat, omdat de opeenvolgende eigenaars steeds meer eigendommen rondom het kasteel verwierven en lieten aanleggen in functie van het gebruik. In de 19de eeuw werd het park aangelegd als een Engelse kasteeltuin met vijvers en graspartijen, doorkijkweiden met solitairen, bomengroepen en een parkbos.

Naast het kasteel behoren ook het koetshuis, de ijskelder, de rentmeesterwoning en het boswachtershuisje tot het waardevolle historische erfgoed. Het drevenpatroon, alsook een belangrijk gedeelte van de parkstructuur is nog gaaf bewaard gebleven sinds het begin van de 20ste eeuw.

Bij restauratiewerken rond 1985 werden resten opgegraven van het kasteel uit de 16de eeuw. Tijdens het onderzoek kwam ook aardewerk uit de 14de eeuw aan het licht. In archivalische bronnen uit de 14de eeuw wordt het kasteel ook vermeld. In 1998 voerde het Instituut voor Archeologisch Patrimonium (IAP) een noodonderzoek uit naar aanleiding van restauratiewerken aan het kasteel. Dit onderzoek bracht nieuwe gegevens aan het licht over de oorspronkelijke en latere 19de-eeuwse toegang tot het kasteel.

natuurwetenschappelijke waarde

De ankerplaats bevat geomorfologische, bodemkundige, hydrologische, landschapsecologische, faunistische en floristische erfgoedwaarden.

De noordgrens van de ankerplaats valt samen met het front van de Kempische microcuesta. Ten noorden van deze rug is het landschap open en de bodem meer kleiig, ten zuiden is, in de zandige depressie, het landschap gesloten en de bodem zandig. De bovenloop van de Lopende beek doorkruist het kasteeldomein en voedt de kasteelvijver. De Bossnepbeek vormt de westgrens van de ankerplaats. De kleinschalige graslanden die de beek begeleiden zijn mede door het microreliëf botanisch waardevol. De vochtige omstandigheden, ten gevolge van de ondiepe watertafel, maakten de aanleg van vijvers en hooilanden mogelijk, waarmede dankzij het inbrengen van parkelementen (solitairen, bomengroepen, dreven, bomenrijen, loofbossen, naaldbossen, weilanden, akkers) een veelheid aan leefgebieden voor planten en dieren ontstond.

Het geheel van dreven in het kasteeldomein en de parkbossen en de bomenverzameling in het domein vertegenwoordigen een belangrijke dendrologische waarde. De rust die in grote delen van het landschap voorkomt, maakt dat verstoringsgevoelige zoogdier- en vogelsoorten het gebied gebruiken als rust-, foerageer- en broed- of voortplantingsplaats. De ijskelder op het domein is een ideale verblijfplaats voor verschillende vleermuissoorten. Als onderdeel van een uitgestrekt boscomplex ten zuiden van Oostmalle, vertegenwoordigt Domein de Renesse een belangrijke waarde als overwintering- en broedgebied voor talrijke vogelsoorten.


Aanduiding van

Is de vaststelling van

Domein De Renesse

Oostmalle (Malle)
De ankerplaats Domein de Renesse ligt op het zachthellende cuestafront van de Kempische microcuesta. De hoogte van deze cuestarug reikt to ca. 30 meter in het westen en 40 m in het oosten. Domein de Renesse ligt op ongeveer 23 m hoogte. Het reliëf binnen de ankerplaats is dus vrij vlak. De ankerplaats Domein de Renesse bestaat uit het eigenlijke kasteelpark rond het kasteel met bijgebouwen, grasperken, vijvers, dreven, het parkbos Wolfschot en de akkers en weilanden met dreven in het westen.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.