De noordwest-zuidoost verlopende grens tussen het hoog- en middenterras van de Maas bevindt zich tussen Vlijtingen en Lafelt. De ankerplaats behoort geomorfologisch tot het Maasterrassenlandschap, ontstaan tijdens het quartair (pleistoceen: ongeveer 3 - 0,01 miljoen jaar geleden) door erosie en sedimentatieprocessen van de Maas, veroorzaakt door grote temperatuurschommelingen tussen de ijstijden en interglaciale perioden.

Het voorkomen van geomorfologische en hydrografische landschapselementen typisch voor Droog Haspengouw als gevolg van de permeabiliteit van bodem en ondergrond voor regenwater, zoals uitgestrekte, zacht glooiende leemplateaus, de afwezigheid van oppervlaktewater (bronnen, waterlopen), geconcentreerde bebouwing.

Vanaf de aankomst van de eerste landbouwculturen en bijgevolg het begin van de eerste landname omstreeks 5300 voor Christus (Bandkeramiekers) was er een continue occupatie waarvan fragmentarisch sporen gevonden werden. In de streek werden trouwens de oudste sporen (tussen 135000 en 35000 BP) van menselijke activiteit (Neanderthalers) in Nederland en Vlaanderen gevonden. De Centrale Archeologische Inventaris meldt een dertigtal gekende archeologische vindplaatsen van artefacten uit de steen-, ijzer- en Gallo-Romeinse tijd. Hoger gelegen gebieden zoals de Keiberg en de Sieberg met hun omgeving profileren zich als belangrijke vindplaatsen van archeologica uit deze perioden.

Het tracé van de vermoedelijk Romeinse heirbaan Tongeren – Maastricht – Keulen bevindt zich in de ankerplaats. Het valt gedeeltelijk samen met de huidige Maastrichtersteenweg.

Tijdens de late middeleeuwen werd het landschap opnieuw ontgonnen met het huidige open landschap als resultaat. In de 18e eeuw ontstonden de kenmerkende vierkanthoeven meestal omgeven door met hagen afgesloten hoogstamboomgaarden..

Op 2 juli 1747 was Lafelt het strijdtoneel van één der belangrijkste en beslissende veldslagen uit de Oostenrijkse successieoorlog (1740-1748). Het Iers Kruis op de Keiberg herinnert aan de beruchte Slag. De omgeving van Lafelt werd tot op heden weinig verstoord. De gelijkenis tussen de zichten van op de Sieberg en historische schilderijen is treffend.

Het weidse landschap had een grote strategische betekenis. Het was uitermate geschikt voor het voeren van veldslagen en voor doortochten van legers. Gelegen in het grensgebied tussen het Prinsbisdom Luik en het Hertogdom Brabant en tevens in het grensgebied tussen de zuidelijke en noordelijke Nederlanden en bovendien in de nabijheid van het strategische Maastricht, werden Lafelt en omgeving geregeld geconfronteerd met plunderingen, vernielingen, inkwartieringen en opeisingen door vreemde legerbenden.

In 1747 was Lafelt het strijdtoneel van één der belangrijkste en beslissende veldslagen uit de Oostenrijkse Successieoorlog (1740-1748). Franse troepen van Lodewijk XV onder maarschalk de Saxe en hun bondgenoten (Spanje, Beieren en Pruisen) stonden tegenover de geallieerde legers van Oostenrijk, Engeland, de Nederlandse republiek en Rusland. Toen de Fransen trachtten het vlakbij gelegen Maastricht in te palmen, leidde dat op zondag 2 juli 1747 tot de Slag van Lafelt. Het Iers Kruis op de Keiberg herinnert aan de beruchte Slag van Lafelt. Het is een aanknopingspunt voor de reconstructie van het militaire treffen, dat in zijn tijd van Europees belang was. De plek vormt een panoramische uitkijkpost op de ruime omgeving en biedt educatieve en recreatieve mogelijkheden.

De ankerplaats behoort tot het 'Grensschap Albertkanaal'. Dit is een grensoverschrijdend samenwerkingsverband van vertegenwoordigers van buurtorganisaties, overheden en maatschappelijke groeperingen uit het grensgebied tussen de Belgische gemeenten Lanaken en Riemst en de Nederlandse stad Maastricht. Daarbij werd voortgeborduurd op de ideeën zoals die in het ontwikkelingsperspectief 'Drielandenpark' zijn geformuleerd, een samenwerkingsverband van de Nederlandse provincie Limburg, de Belgische provincies Luik en Limburg, de gewesten Vlaanderen en Wallonië, de Duitstalige gemeenschap in België en de Stadt und Landkreiss Aachen. Dit samenwerkingsverband biedt een hoopvol perspectief op een verdere uitbouw van de erfgoedwaarden van de streek over taal- en landsgrenzen heen.

De ankerplaats wordt omgeven door de volgende dorpen: Vlijtingen, Hees, Kesselt, Lafelt, Riemst en Herderen. Het zijn kleine landelijke kernen met een geconcentreerde bebouwing. Alhoewel deze bewoningskernen zelf niet tot de ankerplaats behoren zijn zij bepalend voor de vorm van de ankerplaats, tevens historisch slagveld. Met uitzondering van de reeds beschermde monumenten en dorpsgezichten en het bouwkundig erfgoed beschreven in de inventaris, hebben zij geen samenhangende erfgoedwaarde.

Grondgebonden landbouw wordt als ruimtelijke drager van het open cultuurlandschap, een van oudsher groot aaneengesloten en samenhangend akkerbouwgebied, erkend. In Vlijtingen werd trouwens de eerste ruilverkaveling in Vlaanderen afgerond.

De ongeveer 120 meter hoge Sieberg net ten oosten van Herderen en in mindere mate de ongeveer 90 meter hoge Keiberg met het Iers kruis domineren het landschap en kunnen dus als ruimtelijk structurerende bakens beschouwd worden.

Tussen Vlijtingen en Lafelt bevindt zich de noordwest – zuidoost verlopende overgang tussen het hoog- en het middenterras van de Maas, respectievelijk ook het Pietersberg - en het Rothem terras genoemd.

Vooral de ongeveer 120 meter hoge Sieberg net ten oosten van Herderen en in mindere mate de ongeveer 90 meter hoge Keiberg met het Iers kruis domineren het landschap. Deze hoogten bieden imponerende perspectieven en vergezichten op het zacht glooiende Haspengouwse open field landschap tot over de Maas, tevens historisch slagveld.