Dorpskom Wannegem-Lede
Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van 11-04-1984 tot heden
ID: 10403
URI: https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10403
Locatie
| Provincie | Oost-Vlaanderen |
|---|---|
| Gemeente | Kruishoutem |
| Deelgemeente | Wannegem-Lede |
| Straat | Fonteinstraat, Wannegemdorp, Wannegem-Ledestraat, Huisepontweg, Nokerepontweg |
| Locatie | Fonteinstraat, Huisepontweg, Nokerepontweg, Wannegem-Ledestraat, Wannegemdorp (Kruishoutem) |
Administratieve gegevens
| Andere nummers |
|
|---|
Is de (gedeeltelijke) bescherming van
Dorpskom Wannegem
Fonteinstraat 2-4, Huisepontweg 2-10, Nokerepontweg 3-17, Wannegem-Ledestraat 1-5, 2, Wannegemdorp 1-13, 2-10, 2A-2B (Kruishoutem)
De dorpskom van Wannegem-Lede ligt op een heuvelkam tussen de valleien van de Plank- en de Herkplasbeek. De lintbebouwing met kleinschalige woningen en de Sint-Machutuskerk gaan terug tot de 18de eeuw.
Is de omvattende bescherming van
Boerenwoning
Huisepontweg 2, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Verwaarloosd boerenhuis, voorheen met dorpswinkeltje. Oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen op U-vormige aanleg op begraasd, sterk afhellend erf toegankelijk via ijzeren hek aan overhoekse gemetste pijlers.
Brouwerij Tsjoen
Fonteinstraat 4, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Voormalige brouwerij Tsjoen, opgericht in de 19de eeuw, in 1896 uitgebreid tot stoombrouwerij, stopgezet in 1964. Thans gerenoveerde gebouwen met bakstenen brouwershuis, vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak.
Burgerhuis
Wannegemdorp 13, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Alleenstaand burgerhuis met voortuin afgesloten door ijzeren hekken tussen gietijzeren zuiltjes op bakstenen voet. Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (zwarte pannen, nok parallel aan de straat), uit de jaren 1870.
Café en Gemeentehuis van Wannegem
Wannegemdorp 2, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Voormalig café en tot 1966 ook gemeentehuis, in L-vorm ingeplant op de hoek met de kerkwegel, thans met voortuintje afgesloten door lugusterhaag. Langgestrekt gewit gebouw op plint van natuursteenblokken, tien traveeën onder overstekend zadeldak (pannen) uit 18de eeuw.
Dorpswoning
Wannegemdorp 6, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Dorpshuis van zes traveeën onder zadeldak (pannen) met dakvenster boven derde deurtravee, in links zijtopgevel door middel van sieranker 1809 gedateerd.
Dorpswoning
Wannegemdorp 9, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Oorspronkelijk vrijstaand dorpshuis met voortuin en lugusterhaag, vijf traveeën onder zadeldak (pannen), van circa 1800, thans links garage en rechts bijbouwtje respectievelijk onder lessenaars en plat dak.
Dorpswoning
Wannegemdorp 3, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Laag dorpshuis achter omhaagde voortuin, van oorspronkelijk vijf, later twee linker traveeën toegevoegd voor snoepwinkeltje onder één zadeldak (pannen, nok evenwijdig aan de straat), met twee nieuwe dakkapellen, van circa 1800.
Dorpswoning
Wannegemdorp 7, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Laag dorpshuis achter voortuin met lugusterhaag en fraai ijzeren hek aan gietijzeren zuiltjes, zeven traveeën onder zadeldak(pannen) met nieuwe dakkapellen, van circa 1800.
Gekandelaarde linde als vrijheidsboom Wannegem
Wannegemdorp zonder nummer (Kruishoutem)
Centraal in dorpskom van het vroegere Wannegem staat rechtover de parochiekerk met omringend ommuurd kerkhof een gekandelaarde linde geplant als vrijheidsboom (1830). De boom, met omtrek bijna 4 m, heeft een knothoogte van 13 m, waarop één zware spaartelg staat.
Herberg De Zwaan
Wannegemdorp 4, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Voormalige herberg, tussen 1966 en 1976 gebruikt als gemeentehuis. In verschillende fasen opgetrokken, voorheen witgekalkt langgestrekt gebouw, nu negen traveeën onder zadeldak (pannen), in kern opklimmend tot 18de eeuw.
Herenhuis
Wannegemdorp 11, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Herenhuis met voortuin afgesloten door ijzeren kettingen aan gietijzeren zuiltjes. Dubbelhuis van oorspronkelijk vijf, thans zeven traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (zwarte pannen), met kern uit eerste kwart 19de eeuw, uitgebreid tot huidige vorm eind 19de eeuw.
Kasseiweg Huisepontweg en Wannegemdorp
Huisepontweg zonder nummer, Wannegemdorp zonder nummer, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Deze 3 meter brede kasseiweg, die de verbinding tussen Wannegem-Lede en Huise vormt, getuigt van een bepaalde, uiterst belangrijk en langdurige fase in de evolutie van infrastructuurwerken, in casu de wegenbouw.
Kasseiweg Wannegem-Ledestraat
Wannegem-Ledestraat zonder nummer, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
De Wannegem-Ledestraat vormt de verbinding tussen de dorpskommen van Wannegem en Lede met verspreide bebouwing in de omgeving van de dorpskernen.
Landhuis Klein Kasteel
Nokerepontweg 5, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Klein Kasteel, voormalig klooster, "Hospice de Notre Dame de Hal" en kantschool, thans opvangtehuis "Heuvelheem" en kleuterschool. Oorspronkelijk eenvoudig landhuis achter de kerk van Wannegem, gelegen binnen de heerlijkheid Heuverhuys, in 1765 aangekocht door F. Baut de Rasmon.
Parochiekerk Sint-Machutus
Wannegemdorp 2A-B, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
Georiënteerde dorpskerk ingeplant op de noordflank van de heuvelrug met ommuurd hoger gelegen kerkhof toegankelijk via twee ijzeren hekken aan vierkante gemetste pijlers, respectievelijk aan de zuid- en westzijde en via een rechthoekige doorgang met trap in ommuring.
Pastorie Sint-Machutusparochie met pastorietuin
Wannegem-Ledestraat 2, Kruishoutem (Oost-Vlaanderen)
De typische 18de-eeuwse pastorie van de Sint-Machutusparochie, opgebouwd volgens het schema 'entre cour et jardin', wordt omgeven door een deels omhaagde en ommuurde pastorietuin. De pastorie is een voorbeeld van het lange gebruik van het rococo in de plattelandsarchitectuur.
Twee gekandelaarde linden op talud Huisepontweg
Huisepontweg zonder nummer (Kruishoutem)
De twee gekandelaarde linden bevinden zich op het talud van de wegberm van de Huisepontweg, in de dorpskern van Wannegem.
Vredesboom
Wannegemdorp zonder nummer (Kruishoutem)
Centraal in dorpskom van het vroegere Wannegem staat palend aan de parochiekerk met omringend ommuurd kerkhof een opgaande plataan, aangeplant als vredesboom (1920).
Beknopte karakterisering
Beschrijving
De dorpskom van Wannegem-Lede, deelgemeente van Kruishoutem, is beschermd als monument.
De Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen (KCML) bracht een advies uit waarbij de historische waarde van de dorpskom als volgt werd gemotiveerd:
”door de ligging van het dorp op een heuvelkam tussen de valleien van de Plank- en de Herkplasbeek en de lintbebouwing met kleinschalige woningen die in kern tot de 18de eeuw teruggaan, naast enkele huizen met een meer stedelijk aspect die echter in het totaalbeeld van het dorp geenszins storen en omwille van de historische waarde van de laat 18de-eeuwse Sint-Machutuskerk met zandstenen gevel en toren bij het koor en van de oude middenvleugel van het klooster, overblijfsel van het vroegere kasteel.”
- Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, Beschermingsdossier DO000720, Dorpskom Wannegem, advies KCML (1984).
