Fonteinstraat 2-4, Huisepontweg 2-10, Nokerepontweg 3-17, Wannegem-Ledestraat 1-5, 2, Wannegemdorp 1-13, 2-10, 2A-2B (Kruisem)
De dorpskom van Wannegem-Lede ligt op een heuvelkam tussen de valleien van de Plank- en de Herkplasbeek. De lintbebouwing met kleinschalige woningen en de Sint-Machutuskerk gaan terug tot de 18de eeuw.

Huisepontweg 2 (Kruisem)
Verwaarloosd boerenhuis, voorheen met dorpswinkeltje. Oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen op U-vormige aanleg op begraasd, sterk afhellend erf toegankelijk via ijzeren hek aan overhoekse gemetste pijlers.

Fonteinstraat 4 (Kruisem)
Voormalige brouwerij Tsjoen, opgericht in de 19de eeuw, in 1896 uitgebreid tot stoombrouwerij, stopgezet in 1964. Thans gerenoveerde gebouwen met bakstenen brouwershuis, vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak.

Wannegemdorp 13 (Kruisem)
Alleenstaand burgerhuis met voortuin afgesloten door ijzeren hekken tussen gietijzeren zuiltjes op bakstenen voet. Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (zwarte pannen, nok parallel aan de straat), uit de jaren 1870.

Wannegemdorp 2 (Kruisem)
Voormalig café en tot 1966 ook gemeentehuis, in L-vorm ingeplant op de hoek met de kerkwegel, thans met voortuintje afgesloten door lugusterhaag. Langgestrekt gewit gebouw op plint van natuursteenblokken, tien traveeën onder overstekend zadeldak (pannen) uit 18de eeuw.

Wannegemdorp 3 (Kruisem)
Laag dorpshuis achter omhaagde voortuin, van oorspronkelijk vijf, later twee linker traveeën toegevoegd voor snoepwinkeltje onder één zadeldak (pannen, nok evenwijdig aan de straat), met twee nieuwe dakkapellen, van circa 1800.

Wannegemdorp 6 (Kruisem)
Dorpshuis van zes traveeën onder zadeldak (pannen) met dakvenster boven derde deurtravee, in links zijtopgevel door middel van sieranker 1809 gedateerd.

Wannegemdorp 7 (Kruisem)
Laag dorpshuis achter voortuin met lugusterhaag en fraai ijzeren hek aan gietijzeren zuiltjes, zeven traveeën onder zadeldak(pannen) met nieuwe dakkapellen, van circa 1800.

Wannegemdorp 9 (Kruisem)
Oorspronkelijk vrijstaand dorpshuis met voortuin en lugusterhaag, vijf traveeën onder zadeldak (pannen), van circa 1800, thans links garage en rechts bijbouwtje respectievelijk onder lessenaars en plat dak.

Wannegemdorp zonder nummer (Kruisem)
Centraal in dorpskom van het vroegere Wannegem staat rechtover de parochiekerk met omringend ommuurd kerkhof een gekandelaarde linde geplant als vrijheidsboom (1830). De boom, met omtrek bijna 4 m, heeft een knothoogte van 13 m, waarop één zware spaartelg staat.

Wannegemdorp 4 (Kruisem)
Voormalige herberg, tussen 1966 en 1976 gebruikt als gemeentehuis. In verschillende fasen opgetrokken, voorheen witgekalkt langgestrekt gebouw, nu negen traveeën onder zadeldak (pannen), in kern opklimmend tot 18de eeuw.

Wannegemdorp 11 (Kruisem)
Herenhuis met voortuin afgesloten door ijzeren kettingen aan gietijzeren zuiltjes. Dubbelhuis van oorspronkelijk vijf, thans zeven traveeën en twee bouwlagen onder schilddak (zwarte pannen), met kern uit eerste kwart 19de eeuw, uitgebreid tot huidige vorm eind 19de eeuw.

Huisepontweg zonder nummer, Wannegemdorp zonder nummer (Kruisem)
Deze 3 meter brede kasseiweg, die de verbinding tussen Wannegem-Lede en Huise vormt, getuigt van een bepaalde, uiterst belangrijk en langdurige fase in de evolutie van infrastructuurwerken, in casu de wegenbouw.

Wannegem-Ledestraat zonder nummer (Kruisem)
De Wannegem-Ledestraat vormt de verbinding tussen de dorpskommen van Wannegem en Lede met verspreide bebouwing in de omgeving van de dorpskernen.

Nokerepontweg 5 (Kruisem)
Klein Kasteel, voormalig klooster, "Hospice de Notre Dame de Hal" en kantschool, thans opvangtehuis "Heuvelheem" en kleuterschool. Oorspronkelijk eenvoudig landhuis achter de kerk van Wannegem, gelegen binnen de heerlijkheid Heuverhuys, in 1765 aangekocht door F. Baut de Rasmon.

Wannegemdorp 2A, 2B (Kruisem)
Georiënteerde dorpskerk ingeplant op de noordflank van de heuvelrug met ommuurd hoger gelegen kerkhof toegankelijk via twee ijzeren hekken aan vierkante gemetste pijlers, respectievelijk aan de zuid- en westzijde en via een rechthoekige doorgang met trap in ommuring.

Wannegem-Ledestraat 2 (Kruisem)
De typische 18de-eeuwse pastorie van de Sint-Machutusparochie, opgebouwd volgens het schema 'entre cour et jardin', wordt omgeven door een deels omhaagde en ommuurde pastorietuin. De pastorie is een voorbeeld van het lange gebruik van het rococo in de plattelandsarchitectuur.

Huisepontweg zonder nummer (Kruisem)
De twee gekandelaarde linden bevinden zich op het talud van de wegberm van de Huisepontweg, in de dorpskern van Wannegem.

Wannegemdorp zonder nummer (Kruisem)
Centraal in dorpskom van het vroegere Wannegem staat palend aan de parochiekerk met omringend ommuurd kerkhof een opgaande plataan, aangeplant als vredesboom (1920).