Beschermd monument

Pastorie Sint-Denijsparochie met tuin

Beschermd monument van tot heden

ID
10591
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10591

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 18-03-2008  ID: 4517

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument omvat de pastorie met omhaagde voortuin, de achtertuin en de beuk.



Waarden

Pastorie met omhaagde voortuin, achtertuin en beuk is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde

De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). Getuige niet enkel de authentiek bewaarde 18de-eeuwse interieurs maar tevens de kwaliteitsvolle herinrichtingen in de 19de eeuw.
De pastorie werd meestal opgetrokken door architecten verbonden aan de tiendenheffer (pré-Franse Revolutie) of een toonaangevende architect in de voor hun representatieve vormentaal.

sociaal-culturele waarde

De pastorie behoort samen met de kerk en soms het klooster tot het religieuze centrum van een parochie. Samen met het gemeentehuis en de dorpsschool behoort dat religieuze centrum tot de historisch gegroeide Vlaamse dorpskern en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.
Een typisch laat 19de-eeuws / begin 20ste-eeuws fenomeen is de doelgerichte stedenbouwkundige ontwikkeling van een wijk of gehucht waarbij de kerk, pastorie, klooster en zondagsschool het centrum vormen waarrond de ontwikkeling plaatsvindt.

Inplanting van de pastorie in het dorpscentrum, de oriëntatie van de voorgevel naar de kerk én het pastoorspad, dat van de voordeur over het kerkhof naar de sacristie loopt, de onderlinge relatie en historische verbondenheid tussen de kerk, het omringende kerkhof en de pastorie.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: De architectuurhistorische waarde ligt in de evolutie van de typologie van de pastorie: van éénlaags gebouw naar tweelaags gebouw rond het midden van de 18de eeuw, van 18de-eeuws dubbelhuis naar huis met T-structuur in het midden van de 19de eeuw.
De aanwezigheid van structurele oudere onderdelen wat zeer uitzonderlijk is - wijst op een bouwgeschiedenis voorafgaand aan de momenteel zichtbare fases.
De (tuin) historische waarde ligt in de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorzienigheid van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.
Verschillende tuinen hebben wetenschappelijke waarde meer bepaald dendrologische waarde door hun bijzondere bomenbestand.

Een representatief voorbeeld van een "arme" pastoorswoning, die met recuperatiemateriaal werd opgebouwd.
Het gebouw sluit architectuurhistorisch qua opbouw, typologie en stijl aan bij de eenvoudige landelijke pastorieënbouw uit het einde van 18de eeuw en het begin van de 19de eeuw.
Opmerkelijke en kwaliteitsvolle natuurstenen deuromlijsting in Lodewijk XV-stijl, volgens de overlevering afkomstig van het verdwenen norbertinessenklooster.
Plattegrond, structuur en binnenindeling bleven behouden evenals een aantal fraaie authentieke interieurelementen zoals gestucte moerbalken, schouwboezems met Lodewijk XVI-lijstwerk, een bordestrap en binnenschrijnwerk met hang- en sluitwerk op de begane grond en een beveiligde traphal op de boven- en zolderverdieping.
De omgevende pastorietuin maakt inherent deel uit van de pastoriesite. Het omlopend slingerpad (brevierpad), een dendrologisch waardevolle beuk in de as van de woning en de rest van de boomgaard in de achtertuin zijn historisch relevante elementen van de vroegere formele tuinaanleg.

historische waarde

De historische waarde van de pastorie bestaat uit de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Die verplichting wordt geconcretiseerd na het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd.
Na de seculiere wet van 25 september 1769 worden de pastorieën door de tiendenheffers opgericht onder druk van de politieke overheid.
De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van het Concordaat van 1801.

De pastorie van de Sint-Denijsparochie te Serskamp, gebouwd circa 1785 en in de 19de eeuw hersteld.
Uitzonderlijk feit waarbij de afschaffing van een klooster, hier het klooster van Tussenbeke, rechtstreeks leidt tot de bouw van een pastorie.
Opmerkelijke en kwaliteitsvolle natuurstenen deuromlijsting in Lodewijk XV-stijl, volgens de overlevering afkomstig van het verdwenen norbertinessenklooster.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Pastorie Sint-Denijsparochie met tuin

Pastorijstraat 2 (Wichelen)
Eind 18de-eeuwse pastorie met classicistisch voorkomen en traditionele opbouw van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een kunstleien mank zadeldak. De tuinaanleg die wellicht opklimt tot de ontstaansperiode van de pastorie is deels behouden.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Denijsparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10591 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.