Beschrijving
De bescherming als monument omvat de parochiekerk Sint-Gerardus Majella met inbegrip van het mobilair.
Waarden
De selectie van beschermingswaardige objecten en ensembles omvat hier zowel een dorpsplein, twee parochiekerken, verschillende kapellen, een voormalig gemeentehuis, een gemeenteschool, pastorieën als verschillende dorpshuizen, zodat typologisch en stijlhistorisch de diversiteit van de gebouwde omgeving aan bod komt en een representatief en goed bewaard deel van het nog bestaande bouwkundig erfgoed van de gemeente vertegenwoordigd is. Deze objecten vertonen intrinsieke kwaliteiten qua historische of cultuurhistorische betekenis of architecturale vormgeving en qua representativiteit, zeldzaamheid, authenticiteit of gaafheid om het algemeen belang van het behoud te verantwoorden.
Sint-Gerardus Majellakerk van Opstal met inbegrip van het mobilair is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde, historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: De parochiekerk vormt samen met de pastorie en het Sint-Vincentiusklooster te Opstal een uniek en gaaf bewaard architecturaal ensemble in neogotische stijl, gebouwd tussen 1906 en 1908.
De kerk is opgericht op initiatief van de eerste parochiepriester en moest getuigen van de volharding van de gelovigen en fierheid over hun nieuwe parochie na meer dan 25 jaar strijd voor zelfstandigheid.
De parochiekerk Sint-Gerardus Majella, een ontwerp van architect Henri Valcke (1871-1951) is conceptueel en stilistisch een gaaf voorbeeld van een monumentale neogotische parochiekerk uit het begin van de 20ste eeuw. Het typisch laatgotisch bakstenen gebouw sluit stilistisch en naar bouwtype sterk aan bij de architectuur van de Sint-Lucasscholen waarvan H. Valcke een leerling was. Deze kerk vertegenwoordigt als religieus bouwwerk een geslaagde creatie in neogotische stijl in het architecturaal oeuvre van architect Valcke.
Ook het gaaf bewaarde kerkinterieur getuigt van een uitzonderlijk geheel van neogotische religieuze kunst aangezien quasi het volledige meubilair ontworpen werd door beeldhouwer Remi Rooms (1861-1934). Het rijke meubilair met onder meer hoofd- en zijaltaren met gepolychromeerde eiken retabels, gesculpteerde preekstoel, koorgestoelte en communiebank is als totaalkunstwerk uiterst representatief voor het oeuvre van Remi Rooms, eveneens een disciple van de Sint-Lucasscholen.
Voor het gehucht Opstal is de parochiekerk met pastorie, klooster en school een essentieel component en dominante, beeldbepalende constructie van de nieuwe parochie.