Inventaris
Beschermd monument

Pastorie Sint-Stephanus-vindingparochie

Beschermd monument van tot heden

ID
10940
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10940

Besluiten

Pastorieën
definitieve beschermingsbesluiten: 27-01-2003  ID: 4003

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Provincie
Oost-Vlaanderen
Gemeente
Sint-Lievens-Houtem
Deelgemeente
Zonnegem
Straat
Halleweg
Locatie
Halleweg 15 (Sint-Lievens-Houtem)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
18 062m²
Beschermingsdossiers
4.01/41063/113.1
DO002213
OO002683

Beschrijving

De bescherming als monument omvat de pastorie van de Sint-Stephanus-vindingparochie, met inbegrip van de omgevende tuin met walgrachten en bruggen en van de varkensstallen.



Waarden

Pastorie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

artistieke waarde

De artistieke waarde van de pastorie bestaat uit het steeds zeer consequent toepassen van de meest moderne structuur, constructie, decoratie en (tuin)aanleg eigen aan de bouwperiode van het pand (van rococo tot neostijlen). De drang naar het nieuwe en moderne resulteerde niet zelden in het herinrichten van één of meerdere kamers met nieuwe vormen, materialen en stijlen. Verschillende pastorieën getuigen van deze architecturale evolutie. In zowel de 18de als eerste helft van de 19de eeuw is de invloed vanuit Frankrijk op de kunst en architectuur in onze contreien zeer duidelijk. Die invloed is zeer duidelijk merkbaar in zowel de toegepaste stijlen als in de 18de-eeuwse formele tuinaanleg waarbij het huis 'entre cour et jardin' geplaatst werd.
De typologie kent een zeer specifieke evolutie van dubbelhuis naar vrij grondplan. Typisch en uniek voor de pastorie is de mogelijkheid om de bovenverdieping af te sluiten van de benedenverdieping dankzij een smeedijzeren hek of luik dat van op de verdieping kan gesloten worden.
De tuinen getuigen alle van de onverbrekelijke band tussen pastorie en tuin. De zelfvoorziening van de pastoor uitte zich in zowel een sier- als nutstuin. De aanleg is steeds zeer representatief voor de evolutie van formele naar landschappelijke tuin welke in deze periode plaatsvindt.

historische waarde

De historische waarde van de pastorie wordt gevormd door de kerkelijke verplichting aan de pastoor om na een benoeming op zijn beneficie te gaan wonen. Dat vereiste een 'pastoreel huis'. Deze verplichting werd herhaald tijdens het concilie van Trente waardoor in het begin van de 17de eeuw verschillende pastorieën werden gebouwd.
Het is pas ná de seculiere wet van 25 september 1769 dat de meeste pastorieën opgericht werden onder druk van de politieke overheid. De tiendenheffers werden daartoe verplicht. Slechts weinig pastorieën van voor 1769 bleven bewaard wat hen tot bijzondere getuigen én referentiepunten maakt voor de evolutie in de tweede helft van de 18de eeuw. De 19de-eeuwse pastorie, opgetrokken door de gemeente, is het gevolg van Concordaat van 1801.
De pastorie hoort door deze historische context samen met de kerk, gemeentehuis en dorpsschool tot de historisch gegroeide dorpskern, de parochie en het collectieve geheugen van de dorpsgemeenschap.

artistieke waarde, historische waarde

Pastorie in 1859 opgetrokken ter vervanging van een oudere pastorie. De pastorie vormt de laatste stap in de permanente aanwezigheid van een pastorie te Zonnegem sinds de 14de eeuw. De pastorie is sinds 1617 gesitueerd op de huidige site met omwalling.
Het gebouw is representatief voor de structuur en aankleding van de neoclassicistische 19de-eeuwse pastorieën. De interieuraankleding met binnenschrijnwerk, trap, schouwen en stucwerk bleef intact bewaard.
De bijgebouwen met varkensstal liggen eveneens binnen de omwalling en bleven zeer goed bewaard, wat uniek is.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Pastorie Sint-Stephanus-vindingparochie met tuin

Halleweg 15 (Sint-Lievens-Houtem)
Huidige pastorie met tuin uit 1859 naar ontwerp van Bernard Latte en Jozef Demanet, op de omwalde gronden van de oude pastorie. De voorgevel van de oude pastorie zou dienst doen als achtergevel van de nieuwe; wat de bouwsporen in de achtergevel en binnenkoer verklaart. Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak, bekroond met een klokkenruitertje. Tegen de oostkant van de wal situeren zich nog een reeks bakstenen stallen van één bouwlaag onder een zadeldak.

Is de omvattende bescherming van

Afsluitingshaag gewezen moestuin pastorietuin Zonnegem

Halleweg (Sint-Lievens-Houtem)
De gewezen moestuin wordt langsheen het pad aan de zuidzijde afgesloten met een oude scheerhaag. De haag is gemengd en bestaat uit: haagbeuk, meidoorn, hazelaar, beuk en olm.

Lindenkaphaag bij gewezen moestuin pastorie Zonnegem

Halleweg (Sint-Lievens-Houtem)
De gewezen moestuin van de pastorie wordt aan de oostzijde afgesloten met een kaphaag van linde. Een kaphaag is veelal samengesteld uit es of haagbeuk. In zeldzame gevallen vinden we ook nog een iepenkaphaag, maar een kaphaag van linde is uiterst zeldzaam.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Stephanus-vindingparochie [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/10940 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.