Beschermd monument

Directeurswoning Dopchie

Beschermd monument van tot heden

ID
113328
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/113328

Besluiten

Directeurswoning Dopchie
definitieve beschermingsbesluiten: 17-07-2018  ID: 14659

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft de Directeurswoning Dopchie, met inbegrip van alle aanbouwen, de gekasseide doorrit met afsluitingshek en de achterliggende tuin met restant van het voormalige depot van het textielbedrijf Dopchie.



Waarden

De directeurswoning Dopchie, met inbegrip van alle aanbouwen, de gekasseide doorrit met afsluitingshek en de achterliggende tuin met restant van het voormalige depot van het textielbedrijf Dopchie, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

architecturale waarde

De directeurswoning Dopchie is een uitzonderlijk gaaf bewaard herenhuis uit het derde kwart van de 19de eeuw, opgetrokken in een voor die periode zeer typerende neoclassicistische bouwstijl. Ook wat betreft opstand en indeling beantwoordt het ontwerp volledig aan de typologie van een 19de-eeuwse directeurswoning. De kwaliteitsvolle aanpassingen die de familie Dopchie aan de woning heeft gedaan gedurende haar meer dan 110 jaar lange bewoning vertalen het voorname karakter van de directeurswoning in een steeds eigentijdse vormentaal en respecteren het originele 19de-eeuwse concept. Zo zijn de interieuraankleding van de eetkamers en inrichting van een biljartzaal in proto-art-decostijl, vermoedelijk uitgevoerd door Henri Beirnaert (1874-1936), bijzonder waardevolle toevoegingen aan het interieur. Dit is eveneens het geval voor de volledig betegelde wintertuin met tegelpanelen door de befaamde tegelproducent "Maison Helman". Het gebruik van de typische bouwmaterialen en vormgeving, de dubbelhuisindeling en de afwerkingsvormen van het interieur maken de woning Dopchie tot een uitzonderlijk authentiek en representatief voorbeeld van deze bouwstijl, als ook van de typologie van directeurswoning.

historische waarde

De directeurswoning Dopchie werd in 1872 opgetrokken in opdracht van industrieel Pierre Joseph Dopchie-Crocq, ter vervanging van twee oudere woonhuizen. Sinds 1864 had Dopchie achterin het perceel een textielbedrijf opgericht, dat stelselmatig zou worden uitgebreid tot het volledige perceel bebouwd was. Het originele concept, de ruimteverdeling en zeer rijke interieurafwerking van de directeurswoning bleven steeds bewaard en werden gedurende de eerste helft van de 20ste eeuw nog verrijkt met kwaliteitsvolle toevoegingen waaronder een biljartkamer in art-decostijl en een betegelde wintertuin door "Maison Helman Céramiques d'Art". De zeer hoge mate van authenticiteit maakt van dit herenhuis een uitzonderlijke en zeldzame getuige van de wooncultuur van de welvarende industrieel aan het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Als representatief en gaaf bewaard voorbeeld van een directeurswoning vormt de woning Dopchie een materiële getuige van het rijke industriële verleden van de stad Ronse en van de toonaangevende rol die de familie Dopchie heeft gespeeld in de ontwikkeling van de textielsector in Ronse. De textielfamilie Dopchie, afkomstig uit het nabijgelegen Aat (Ath) in Henegouwen, was één van de allereerste pioniers van de textielsector in Ronse en zou één van haar grootste promotors worden. De familie groeide uit tot één van de belangrijkste en meest welvarende families van de 19de-eeuwse en vroeg 20ste-eeuwse burgerij in Ronse. De bouw van deze directeurswoning is tevens typerend voor de stedenbouwkundige ontwikkeling die Ronse kenmerkte vanaf de tweede helft van de 19de eeuw tot aan het interbellum, waarbij in het historische centrum talloze grote en kleine textielfabrieken verrezen die met hun typerende zaagtanddaken en schoorstenen de stadsmorfologie tot op vandaag bepalen. Niet zelden werden de fabrieksgebouwen opgetrokken in de tuin van de directeurswoningen, zoals ook het geval was voor de woning Dopchie aan de Wijnstraat. Ondanks de sloop van het merendeel van de achterliggende fabrieksgebouwen blijft de woning herkenbaar als directeurswoning, onder meer door haar statige architectuur en het aan de voorgevel bewaarde opschrift "Fabrique de tissus en tous genres". Achteraan het perceel vormen de gekasseide doorrit met afsluitingshek en de draagstructuur van het voormalige depot eveneens belangrijke verwijzingen naar de voormalige textielfabriek op het perceel.

artistieke waarde

De artistieke waarde van de directeurswoning Dopchie wordt gevormd door de hoogwaardige afwerking van zowel het exterieur als het interieur. Dit verleent aan het geheel een zeer hoge ensemblewaarde. De representatieve ruimtes van de woning zijn voorzien van zeer rijke stucplafonds, marmeren schouwen, glas-in-loodramen, een uitzonderlijke mozaïekvloer, parketvloeren, lambriseringen, wandtapijten in een vaste omlijsting en verzorgd binnen- en buitenschrijnwerk met decoratief beslag. De private ruimtes en dienstvertrekken zijn minder rijk gedecoreerd, maar zijn eveneens voorzien van een verzorgde afwerking, met onder andere talrijke marmeren schouwen, art-nouveauvormige gaskachels en de vloer- en wandbetegeling van de keuken. De aankleding in proto-art-decostijl die de twee eetkamers en biljartkamer in de vroege jaren 1920 kregen, kan vermoedelijk worden toegeschreven aan Henri Beiraert (Kortrijk). Ze vormen een zeldzaam bewaard relict van een interieurensemble door zijn decoratie-atelier. Invloeden uit de Wiener Secession zijn het best herkenbaar in de geschilderde decoratie van schouwen en deuren in de eetkamers. De inrichting van de biljartkamer is een totaalkunstwerk in art deco dat tot in het kleinste detail werd vormgegeven. De met houtsnijwerk gedecoreerde lambrisering en het vaste meubilair, met als pronkstuk een vaste zitbank met rekken voor biljartkeus, getuigt van een hoogstaand vakmanschap. De artistieke waarde van de directeurswoning Dopchie wordt eveneens gevormd door de aanwezigheid van een waardevol tegelensemble, gerealiseerd tussen 1902 en 1910 door de befaamde tegelproducent "Maison Helman Céramiques d'Art" uit Sint-Agatha-Berchem. Het Maison Helman was zonder twijfel één van de belangrijkste producenten van decoratieve tegelpanelen en bouwaardewerk. In de directeurswoning Dopchie richtte deze firma een wintertuin in met figuratieve tegelpanelen die een landschap met pauw, eend en waterpartij met florale motieven voorstelt. Het geheel is voorzien van een betegelde plint met art- nouveauvormgeving. Maison Helman stond bekend voor het vervaardigen van dit soort hoogwaardige decoratieve tegelpanelen, een toegepaste kunstvorm waarin de firma zich had gespecialiseerd. Deze panelen zijn uitgevoerd "à la main par des artistes céramistes" en zijn dus handwerk van de hoogste kwaliteit. Helman gebruikte de voor hem typerende droge lijntechniek. Hierbij zorgen zwarte contourlijnen voor het omsluiten van de emailkleuren die daardoor een licht reliëf krijgen. In de woning zijn bovendien nog andere waardevolle niet- figuratieve tegelensembles aanwezig, zoals de uitzonderlijke vloermozaïek met zeshoekige steengoedtegels die vermoedelijk werd geleverd door "La Ceramique Nationale Welkenraedt" en de veelkleurige faiencebetegeling en keramische tegelvloer in de keuken en bijkeuken, vervaardigd door "Manufactures Céramiques d'Hemixem Gilliet & Cie Hemiksem". De directeurswoning Dopchie vormt een belangrijk ensemble van interieurkunst en decoratieve kunsten uit het derde kwart van de 19de eeuw, met waardevolle vroeg 20ste-eeuwse toevoegingen. Deze authentieke interieurelementen bleven tot op heden gaaf bewaard. De verzorgde en vooral typerende decoratieve uitwerking van het exterieur, waarbij uitzonderlijke aandacht werd besteed aan het buitenschrijnwerk, draagt eveneens bij aan de artistieke waarde van het geheel.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Directeurswoning Dopchie

Wijnstraat 40 (Ronse)
Herenhuis in neoclassicistische stijl, gebouwd volgens bouwaanvraag van 1870 door de industrieel Pierre Dopchie-Crocq, één van de vijf broers Dopchie, die zich sinds de tweede helft van de 19de eeuw vanuit Ath in Ronse vestigde.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Directeurswoning Dopchie [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/113328 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.