Beschrijving
Deze bescherming betreft het groot manschappenverblijf bij Stützpunkt Gustav, onderdeel van de Hollandstellung. In hetzelfde besluit werden nog 4 andere bunkers beschermd: twee bunkers met open gevechtsstellingen (een noordelijke en een zuidelijke), een betonnen postje en een observatiepost.
Waarden
De Duitse bunkers 'Stützpunkt Gustav' (Hollandstellung) omvattende het groot manschappenverblijf is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
Als zijnde bunkers van uiteenlopende typologie, die in samenhang met draadversperringen
en een artilleriestelling één steunpunt vormden, op ongeveer 350 meter van de Belgisch-Nederlandse
grens verwijderd. De bunkers maakten meer bepaald deel uit van het Stützpunkt
Gustav, een steunpunt dat in de winter van 1916/1917 werd aangelegd door het Marinekorps
Flandern als onderdeel van de Hollandstellung. De historische context is dan ook heel
belangrijk. Bij de inplanting van de bunkers werd omwille van camouflage maximaal gebruik
gemaakt van de aanwezige dijken. Minstens twee bunkers werden onder aarde gebracht en
boven de open gevechtsstellingen werden hooimijten gesuggereerd. Op die manier hoopte
men dat de verdedigingswerken voor de vijand onzichtbaar bleven vanuit de lucht of vanaf
Nederlands grondgebied.
Afgaande op de beschikbare militaire stafkaarten zijn de betonnen verdedigingswerken van dit steunpunt integraal bewaard, waardoor de ensemblewaarde heel sterk is. Bij dit steunpunt
werden namelijk twee mitrailleursposten met bijhorende gevechtsstellingen opgetrokken,
evenals een manschappenverblijf voor honderd man en een dubbele observatiepost ten
behoeve van de artillerie. Ten slotte werd hier ook een 5 cm kanon opgesteld, met een
bijhorend klein betonnen postje dat wellicht fungeerde als opslagplaats voor munitie.
architecturale waarde
Als zijnde bunkers met een divers ontwerp, gebaseerd op standaardontwerpen die door het
Marinekorps Flandern meermaals werden opgetrokken. Door het gebruik van
standaardontwerpen hoopte men de bunkers sneller en efficiënter op te trekken. De typologie
van de twee mitrailleursposten komt het vaakst terug in de Hollandstellung tussen de kust
en het Leopoldkanaal in Maldegem. Ook de bijhorende open gevechtsstellingen, bestaande
uit betonnen muurtjes en betonnen paaltjes, zijn in het Stützpunkt Gustav mooi bewaard. De
Untertretraum für 100 Mann vormt met afmetingen van 24 op 9,5 meter de meest
indrukwekkende bunker: van dit type manschappenverblijfplaats voor honderd man werden
er slechts zes exemplaren opgetrokken. De dubbele artillerieobservatiepost, eveneens
gebaseerd op een standaardtype, bevat nog authentieke ijzeren elementen, die onder meer
verwijzen naar de waarnemingsapparatuur die er gehanteerd diende te worden. En ook het
kleine postje werd meermaals opgetrokken bij stellingen voor een 5 cm kanon.
technische waarde
Als betonnen constructies, die specifiek voor militaire doeleinden werden opgetrokken. Deze
betonnen constructies met hun bouwtechnische kenmerken van zowel bovengrondse als
ondergrondse aard, getuigen van het belang en de evolutie van de betonbouw in de
stellingenoorlog, die de Eerste Wereldoorlog geworden was. Nooit eerder werden zo massaal
betonnen verdedigingsconstructies opgetrokken als tijdens de Eerste Wereldoorlog. Daar
waar er in de eerste oorlogsjaren werd geïmproviseerd en geëxperimenteerd met allerlei
typologieën en toegepaste technieken in de betonbouw, evolueerde men geleidelijk naar zo
sterk en efficiënt mogelijk uitgedokterde standaardontwerpen, die in sommige gevallen voor
meerdere doelen konden gebruikt worden. Tijdens het interbellum en de Tweede
Wereldoorlog zou dit leiden tot de massale uitbouw van heuse bunkerstellingen, met bunkers
die tot in het kleinste detail waren gestandaardiseerd.
culturele waarde
Als materiële getuigen van de Grooten Oorlog, die Vlaanderen jarenlang in zijn greep had en
het leven van ontelbaar veel mensen ingrijpend tekende of volledig verwoestte. De Eerste
Wereldoorlog was een internationale gebeurtenis bij uitstek, waarbij het gros van Vlaanderen
door een vijandelijke mogendheid werd bezet. De herinnering aan de Eerste Wereldoorlog.
kent nog steeds een breed maatschappelijk en internationaal draagvlak.