Beschermd monument

Drogisterij De Walvis

Beschermd monument van tot heden

ID
113418
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/113418

Besluiten

Drogisterij De Walvis
definitieve beschermingsbesluiten: 08-10-2018  ID: 14711

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft de voormalige drogisterij De Walvis (woonwinkelhuis met bewaard winkelinterieur, inclusief cultuurgoederen).



Waarden

De voormalige drogisterij De Walvis (woonwinkelhuis met bewaard winkelinterieurs, inclusief cultuurgoederen) is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

De voormalige drogisterij De Walv1s is een uniek en gaaf bewaard voorbeeld van een drogisterij uit het begin van de 20ste eeuw, ondergebracht in een pand dat vermoedelijk dateert van 1875. Het pand getuigt van een lange voorgeschiedenis van commercieel gebruik op deze locatie, strategisch ingeplant langs deze historische handels-as naar Antwerpen, gelegen op een steenworp van de Grote Markt van Sint-Niklaas. Dankzij haar volledig gaaf bewaard winkelinterieur van 1919 biedt de voormalige drogisterij een zeldzame inkijk op het winkelgebeuren en het dagelijkse leven aan het begin van de 20ste eeuw.
Gaaf bewaarde winkelinterieurs zijn op zich reeds bijzonder schaars omwille van hun steeds veranderlijke aard, eigen aan commerciële architectuur. Er is in Vlaanderen bovendien geen enkele andere gaaf bewaarde drogisterij bekend, wat van de voormalige drogisterij De Walvis een bijzonder zeldzaam erfgoedrelict maakt.
De rood geschilderde gevel met witte reclame-beschildering aan de Ankerstraat is bepalend voor het straatbeeld vanuit de Zamanstraat en vormt een visuele getu1ge van de lange traditie van handeldrijven op deze eeuwenoude commerciële as. De drogisterij is tenslotte een typerend voorbeeld van een detailhandel die in stedelijke context doorgaans geconcentreerd was in bepaalde winkelstraten en markten of langs grote verbindingsassen en invalswegen.

architecturale waarde

De voormalige drogisterij De Walvis bezit een hoge ensemblewaarde doordat alle onderdelen van het winkelpand integraal bewaard zijn. Zowel de straatgevel met beschilderde gevel reclame, de winkelvitrines, het volledige winkelinterieur met vast en los meubilair en de aanpalende functionele ruimtes zijn gaaf bewaard en getuigen op een unieke wijze van het dagelijks functioneren van een vroeg 20ste-eeuwse drogisterij. Bovendien werd het volledige winkelinterieur in één keer ontworpen waardoor alle delen afgestemd zijn op elkaar en op het functioneren van deze handelszaak. Sinds de oprichting in 1919 is er nagenoeg niets veranderd aan zowel het interieur als het exterieur, waardoor dit handelspand een hoge authenticiteit en ensemblewaarde bezit.
De architecturale u1twerking van het handelspand is nauw verbonden met het winkeltype en de koopwaar die men aanbood. De opstelling van de winkelinrichting is ook een belangrijk element. De winkel moet er niet enkel mooi uitzien, maar moet functioneel zijn en had tot doel om zoveel mogelijk te verkopen. Bij de opstelling van de toonbanken en de rekken voor winkelwaren werd hiermee rekening gehouden. Typerend voor een drogisterij is het uitstallen van allerhande producten doorheen de hele winkel. De talloze haakjes, legplanken en diverse types vitrinekasten getuigen hiervan.
De typologie van de drogisterij is nauw verbonden met deze van de apotheek. De voormalige drogisterij De Walvis bewaart verschillende kenmerken die representatief zijn voor beide typologieën, zoals de grote kastenwand met 120 lades voor producten die los of in poedervorm werden verkocht. In de open rekken werden vloeibare producten bewaard. Gevaarlijke producten zaten achter slot in de gesloten kasten onderaan de kastenwand. Naast de toonbank bevindt zich een lezenaar voor het receptenboek voor het maken van allerlei (semi)medicinale bereidingen en huishoudmiddeltjes. Eugeen Amand (1884-1946), oprichter van de drogisterij De Walvis en apotheker van opleiding, wilde aanvankelijk een apotheek uitbaten in het pand. De binnendeur met geetst glas met apothekersmotieven (kelk en slang) verwijst nog naar dit gegeven.
Het bijzonder gaaf bewaarde winkelinterieur is typologisch representatief voor de detailhandel uit de late 19de en vroege 20ste eeuw en bezit talrijke representatieve kenmerken, zoals onder meer de zeldzaam geworden, maar bijzonder kenmerkende winkelvitrines met houten achterwanden en glazen legplankjes, waarbij gebruik wordt gemaakt van de bestaande vensteropeningen. De indeling van de winkelruimte, met de dwars geplaatste toonbank en het achterliggend verhoog is eveneens een kenmerkend gegeven. Net zoals het aanpalend salon, toegankelijk van achter de toonbank, vanwaar de winkelier zijn w1nkel betrad.
De architecturale waarde van het pand wordt eveneens ontleend aan zijn verzorgde neoclassicistische geveluitwerking, typerend voor de tweede helft van de 19de eeuw. Zowel het materiaalgebruik (blauwe hardsteen, bepleisterde baksteen en houten kroonlijst), de opstand (dubbelhuis, met de nok parallel aan de straat) en de geveluitwerking met schijnvoegen, geriemde omlijstingen, uitgewerkte kroonlijst en consoles, en de T-ramen, zijn herkenbaar en typerend voor deze bouwstijl en periode. In de originele interieurelementen zoals de kooflijsten, de lambriseringen, deuromlijstingen, de marmeren schouwmantel en vooral de monumentale trap met zuilvormige trappaal herkent men eveneens de invloeden van het neoclassicisme. Deze vormentaal werd bovendien subtiel doorgetrokken bij de inrichting van het interieur in 1919, meer bepaald in de vormgeving van het vaste meub1la1r en de winkelvitrines, wat bijdraagt tot een hoge ensemblewaarde.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Drogisterij De Walvis

Ankerstraat 27 (Sint-Niklaas)
Winkelhuis vermoedelijk daterend van 1875, in 1919 ingericht als drogisterij De Walvis. Rijhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, met neoclassicistische voorgevel.

Andere relaties

Heeft als voorganger

Drogisterij De Walvis

Ankerstraat 27 (Sint-Niklaas)


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.