Beschrijving
Deze bescherming als monument betreft villa La Chênaie, een landhuis in neo-Italiaanse renaissancestijl bestaande uit een hoofdgebouw en twee zijgebouwen. Het domein Eikelenhof werd in hetzelfde besluit beschermd als cultuurhistorisch landschap.
Waarden
Villa La Chênaie is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
De Villa ‘La Chênaie’, gebouwd in 1843, in opdracht van Henri Joseph Verheyden, heeft een historische waarde omdat het een representatief voorbeeld is van een 19de-eeuws landhuis, gelegen nabij een grote stad maar in een landelijke context. De verschillende families die het huis opeenvolgend bewoonden, drukten hun stempel op de site en het leven in Kortenberg en Everberg. Achtereenvolgens waren dit de families Verheyden, Lemonnier, Leclercq, Hocedez en Laneau. Onder het eigenaarschap van de familie Jules Leclercq werd de villa ook een tijd als hoofdverblijfplaats gebruikt.
De villa gelegen in een gaaf park met aanhorigheden, waaronder ook een portierswoning en een ommuurde moestuin, vormt een historisch ensemble.
architecturale waarde
De Villa ‘La Chênaie’ heeft een uitzonderlijke architecturale waarde omdat het een representatief voorbeeld is van de italianiserende stijlperiode in het oeuvre van architect Jean-Pierre Cluysenaar. Cluysenaar geldt als één van de meest toonaangevende Belgische architecten uit de 19de eeuw. Het grondplan en de gevels van het pand zijn gepubliceerd in zijn boek ‘Maisons de campagnes, châteaux, fermes, maisons de jardinier, garde-chasse et d’ouvriers, etc. exécutés en Belgique par Jean-Pierre Cluysenaar’ en werden als modelvoorbeelden gepresenteerd.
De praktische planorganisatie en sobere aankleding van de Villa ‘La Chênaie’ zijn typerend voor het oeuvre van Cluysenaar in die tijd. Hij biedt als het ware een modern alternatief voor de klassieke villa’s, die op dat moment vooral onder archeologische impuls in de mode waren. De Villa ‘La Chênaie’ is representatief voor deze tendens in zijn oeuvre en kan nog het best vergeleken worden met de Villa Servais in Halle, gebouwd in 1847. Niet alleen de stijl en vormgeving van het grondplan zijn gelijkend, ook de afwerking en de verhoogde inplanting op een heuvelflank zijn bij beide villa’s terug te vinden.
De inplanting van de Villa ‘La Chênaie’ in de context van een bosachtig park op de flank van de ijzerzandsteenheuvel draagt bij aan de architecturale waarde. Dit uitzicht komt nog grotendeels overeen met de oorspronkelijke toestand die is weergegeven op 19de-eeuwse postkaarten.
artistieke waarde
De Villa ‘La Chênaie’ heeft artistieke waarde als uiting Jean-Pierre Cluysenaar’s visie op kunst en architectuur zoals uiteengezet in ‘Maisons de campagnes, châteaux, fermes, maisons de jardinier, garde-chasse et d’ouvriers, etc. exécutés en Belgique par Jean-Pierre Cluysenaar’. De architect introduceert in dit boek verschillende ontwerpen en een uitgebreide visie op zijn italianiserende stijlperiode en past deze concreet toe in de Villa ‘La Chênaie’. Artistieke concepten die blijk geven van een streven naar kunstzinnigheid, zoals symmetrie, een evenwichtige opbouw van het grondplan en een gebalanceerde, ritmische opbouw van de gevels, worden in de villa geconcretiseerd. Het exterieur vormt in deze zin een uitzonderlijk ensemble met de vestibule en het centrale salon van het interieur, waar diverse, artistieke ornamenten en sculpturale afwerkingen zijn toegepast, die door Cluysenaar in zijn boek zijn uitgewerkt. Bijvoorbeeld de concrete uitwerking van het lijstwerk en mogelijk ook het ontwerp voor het parket zijn representatief voor de artistieke visie van Cluysenaar. De later toegevoegde beschilderde panelen door Cesare Dell Acqua hebben een hoge artistieke kwaliteit en ondersteunen de decoratieve impact en artistieke waarde van het interieur.