Beschermd monument

Burgerhuis Delacroix

Beschermd monument van tot (voorlopige bescherming)

De rechtsgeldigheid van dit aanduidingsobject is niet meer actueel.
ID
113486
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/113486

Besluiten

Burgerhuis Delacroix
voorlopige beschermingsbesluiten: 12-03-2019  ID: 14777

Beschrijving

Deze bescherming betreft het burgerhuis Delacroix, met inbegrip van cultuurgoederen, met tuin met waterpartij en Mariagrot in cementrustiek.



Waarden

Het burgerhuis Delacroix, met inbegrip van cultuurgoederen, met tuin met waterpartij en Mariagrot in cementrustiek, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

Het burgerhuis Delacroix bezit historische waarde omdat het een getuige is van de sociaal-demografische verschuiving die de gemeente doormaakte tijdens de belle époque. Onder invloed van Koning Leopold II onderging het voormalige hertogelijk domein van Tervuren en de omgeving een grondige transformatie, met grote implicaties voor de vlakbij gelegen woonkern van Tervuren. De geschiedenis van het burgerhuis Delacroix en haar opdrachtgeefster is representatief voor deze sociaal-demografische ontwikkelingen, waarbij de Brusselse burgerij steeds vaker werd aangetrokken door de landelijke randgemeenten rond de hoofdstad. Hierbij importeerden zij het stedelijke woonmodel naar de landelijke gemeenten, met de smalle kavels en rijwoningen met rijk uitgewerkte straatgevels, een typerende enkelhuisindeling en smalle achterliggende stadstuin. De woning Delacroix is in dit opzicht representatief, maar ook uitzonderlijk gezien de zeer luxueuze interieurinrichting en comfortvoorzieningen. Er werd gebruik gemaakt van dure en fijn afgewerkte materialen, waaronder decoratief uitgewerkte marmeren schouwmantels, wandbespanningen met zijdedamast en gebrandschilderde glas-in-loodramen als voorzetbeglazing. Het burgerhuis Delacroix bracht de luxe van de grootstad naar een landelijke gemeente in de rand rond Brussel.

De Mariagrot in cementrustiek bij de woning Delacroix is een gaaf bewaard voorbeeld van dit bijzondere cultuurhistorisch fenomeen. Als private grot is ze eerder uitzonderlijk, maar typologisch is het bouwwerk zeer representatief en bezit het een hoge mate van authenticiteit, zowel wat opstelling, als indeling, vormgeving en materialiteit betreft. Het bouwwerk bestaat uit een Mariagrot met imitatie-waterbron en bijhorende vijver met tuinornamenten, volledig uitgevoerd in cementrustiek. In combinatie met het burgerhuis draagt de Mariagrot bovendien bij tot de ensemblewaarde van het geheel, aangezien zij de veruitwendiging is van de religieuze en politieke overtuiging van de opdrachtgeefster en getuigt van de tijdsgeest waarin deze woning tot stand kwam.

architecturale waarde

Het burgerhuis Delacroix is een uitzonderlijk gaaf bewaard burgerhuis in een neoclassicistisch geïnspireerde eclectische bouwstijl, opgetrokken in 1908 en ontworpen door architect Maurice Peeters (Ukkel). De woning is bijzonder representatief en illustratief voor de wooncultuur van de welgestelde burgerij tijdens de belle époque. Zoals typerend is voor deze periode ging er bijzonder veel aandacht naar de uitwerking van de voorgevel, die de identiteit en sociale status van de bewoner diende te weerspiegelen. Dit blijkt onder meer uit de rijke en artistieke uitwerking van blauwe hardsteen en de inscriptie “M DELA ϯ” (M de la croix) verwijzend naar de bewoonster Maria Delacroix en haar christelijke overtuiging. Deze aandacht voor de geveluitwerking resulteerde vanaf de tweede helft van de 19de eeuw in een zeer eclectische toepassing van de vormentaal van verschillende architectuurstromingen. Daarbij hoorde ook een gevarieerde toepassing van materialen en technieken, die vooral in de voorgevel werden tentoon gespreid. Natuursteen, gevelbepleistering met simili, verzorgd houten schrijnwerk als ook smeedijzeren en koperen detailleringen zorgen hier voor een gevarieerde uitwerking van de gevel. Ook wat betreft opstand en indeling beantwoordt het ontwerp volledig aan de typologie van een 19de-eeuws, vroeg 20ste-eeuws burgerhuis met enkelhuisopstand. De representatieve ruimtes zijn op de benedenverdieping achter elkaar geschikt en lateraal toegankelijk via de gang. Het grondplan wordt bepaald door een strikte ruimtelijke scheiding tussen bewoners en dienstpersoneel, die veruitwendigd wordt in een verschillende uitwerking van de ruimtes en een afzonderlijke circulatie. In het souterrain en de zolderverdieping bevinden zich de dienstruimtes. Daarnaast is de woning illustratief voor het toenemend belang van wooncomfort tijdens de belle époque. De historische comfortvoorzieningen bleven gaaf bewaard, zoals de radiatorkasten met gietijzeren radiatoren en bijkomende gasverwarmingselementen ingewerkt in de marmeren schouwmantels. De woning was voorzien van gasverlichting. Dankzij het systeem van de Amerikaanse pomp, waarbij men vanuit het souterrain water oppompt naar een waterreservoir op de zolderverdieping, beschikte men over toiletten met doorspoelsysteem en stromend water op de verdiepingen. In de eetkamer is een bijzonder vormgegeven uitgewerkte dienstlift bewaard. De aandacht voor woonkwaliteit vertaalt zich ook in de sterke relatie van de woonruimtes met de tuin, die via het terras, het balkon en de wintertuin kan worden beleefd.

Ook de uitwerking van het interieur van het burgerhuis Delacroix is bijzonder typerend qua vormgeving, technieken en materiaalgebruik. Kenmerkend zijn de gebeeldhouwde schouwmantels in diverse marmersoorten. Men maakte gebruik van stucwerk, omlijstingen en houtsnijwerk voor de afwerking van schouwboezems, (tussen)wanden en plafonds. De toepassing van wandbespanningen met zijdedamast is eerder uitzonderlijk. Parketvloeren voor woonvertrekken en mozaïek- of terrazzovloeren voor circulatieruimtes werden courant toegepast. Het decoreren van muren met imitatienatuursteenbeschilderingen is eveneens typerend, vooral met marmerimitatie. Dienstvertrekken werden sober maar verzorgd aangekleed met eenvoudige marmeren schouwen, kleurrijke en slijtvaste keramische tegelvloeren en eenvoudige detailleringen van schrijnwerk en omlijstingen. Het is uitzonderlijk voor dergelijke burgerwoningen dat ook de eerste verdieping zo’n rijke aankleding kreeg.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Burgerhuis Delacroix

Kerkstraat 29 (Tervuren)
Gaaf bewaard burgerhuis in classicistisch geïnspireerde eclectische stijl, gedateerd 1908 in de sluitsteen boven de deur, de grot in de tuin werd toegevoegd omstreeks 1920.

Andere relaties

Wordt opgevolgd door

Burgerhuis Delacroix

Kerkstraat 29 (Tervuren)


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.