De parochiekerk Pius X bevindt zich op de breuklijn gevormd door het Tweede Vaticaans Concilie, dat een kantelpunt vormt in de traditie van de kerkelijke architectuur. Zij is de getuige van een nieuwe kerkelijke realiteit die sinds 1965 en tot vandaag doorwerkt. In oktober 1962 roept toenmalige paus Johannes XXIII ruim 2.500 bisschoppen samen om het Tweede Vaticaans Concilie te starten. Doel was het zogenaamde aggiornamento: men wou de Kerk terug bij de tijd brengen door verandering en vernieuwing. Concreet was het de bedoeling om het geloof terug aan de gelovigen te geven en een actieve deelname te bekomen. Dit had een zeer grote impact op de architectuur van het kerkgebouw: zichtbaarheid werd hoog in het vaandel gedragen, de kerk moest laagdrempelig worden en soberheid kwam centraal te staan. Het eerste ontwerp van de parochiekerk Pius X dateert uit 1960. Toch zal de bouw van de kerk pas starten in 1966. De architecten moesten namelijk de plannen wijzigen in functie van de veranderende liturgie, voornamelijk wat betreft het interieur. De zoektocht naar oplossingen om de nieuwe religieuze concepten zoals gedefinieerd in het Tweede Vaticaans Concilie te vertalen naar de architectuur resulteerde in een aantal interessante ingrepen in de parochiekerk Pius X. Zo verdween de doopkapel van het plan en werd de sobere doopvont centraal in de liturgische ruimte geplaatst, naast het altaar. Dat altaar bevindt zich niet meer tegen de achterwand zoals voorzien op de plannen, maar werd naar voor geplaatst zodat de priester met zijn gezicht naar de gelovigen kwam te staan. Ook verdween de oorspronkelijk voorziene koorafsluiting en werd in plaats van een preekstoel een simpele lezenaar voorzien. Dit is de eerste kerk waarvoor Meekels postconciliair meubilair voorziet als uitdrukking van het nieuwe concept van de gemeenschapsviering. In zijn latere realisaties zal hij altijd onderdelen van deze inrichting kopiëren of licht aanpassen aan de kerk in kwestie. De Pius X-kerk blijft echter een van de enige kerken waar het concept van Meekels nog tot in de details zichtbaar is.

De parochiekerk Pius X behoort tot de meest vooruitstrevende voorbeelden van naoorlogse kerkelijke architectuur in België. De naoorlogse periode is het toneel van verhitte debatten over hoe de nieuwe religieuze architectuur vorm moet krijgen. Aan de ene kant is er een duidelijke voorkeur voor een terugkeer naar de vooroorlogse traditie, die tijdens de jaren 1950 de dominante factor blijft. Aan de andere kant van het spectrum tekent zich een drang af naar een compleet nieuwe vormentaal, die zich afzet tegen de traditie en de moderniteit omarmt. Het is met de bouw van kapel Notre-Dame du Haut in Ronchamp (1951-1955) naar ontwerp van Le Corbusier dat de weg geëffend wordt voor een nieuwe naoorlogse religieuze architectuur. De parochiekerk Pius X is exemplarisch voor deze evolutie tijdens de jaren 1960. De logische planopbouw en het sober interieur komen tegemoet aan de voorschriften van het Tweede Vaticaans Concilie. De lichtwerking met de omlopende glasstrook en de gekleurde bovenlichten is duidelijk geïnspireerd op Notre Dame du Haut en het eveneens door Le Corbusier ontworpen klooster Sainte-Marie de La Tourette in Éveux (1960).
De parochiekerk Pius X is representatief voor het brutalisme. Paul Meekels is één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het brutalisme in België, onder andere ingegeven door zijn stage bij Léon Stynen en zijn fascinatie voor Le Corbusier. Het rationeel minimalisme van Meekels wordt gekenmerkt door ruimtelijke helderheid, economie van materialen en middelen en constructieve logica. Met de parochiekerk Pius X creëerden Meekels en Lode Wouters een eigenzinnig religieus gebouw, gekenmerkt door zijn ruwheid en soberheid. Het gebruik van een skelet in gewapend beton ingevuld met metselwerk is karakteristiek voor de economie van materialen en middelen die Meekels nastreeft, maar ook het zichtbaar laten van constructieve elementen zoals de twaalf betonnen liggers waarop het dak rust is typisch brutalistisch. Meekels kiest er wel voor om de binnenmuren wit te schilderen, om zo de liturgische ruimte te laten baden in het licht. De opmerkelijke betonnen toren, die nog sporen van de bekisting draagt, is een waar brutalistisch manifest.

Binnen het oeuvre van Paul Meekels kent de parochiekerk Pius X een bijzondere plaats. Hij realiseerde vooral woningen in het Antwerpse, maar heeft ook zeven kerken op zijn palmares. Het vroegste ontwerp betreft de kerk Sint-Jozef Ambachtsman in Mol (1959-1967), dat oorspronkelijk getekend werd voor de wedstrijd Pro Arte Christiana voor een kerk in Mortsel. De gaaf bewaarde Pius X-kerk in Wilrijk is de tweede kerk die Meekels ontwierp, maar deze werd als eerste gerealiseerd, weliswaar met een aantal jaar vertraging door de ontwikkelingen van het Tweede Vaticaans Concilie. Daarnaast is deze kerk de grootste die Meekels realiseerde, namelijk met plaats voor ongeveer duizend gelovigen.

Met de realisatie van Parochiekerk Pius X toont Paul Meekels zich een voorstander en beheerser van het concept totaalkunstwerk. Hij ontwerpt niet enkel een ‘leeg’ gebouw maar neemt ook de inrichting voor zijn rekening. De doopvont, wijwatervaten, het altaar vormen een ensemble in absolute harmonie met de architectuur. In deze kerk zijn niet enkel de meeste objecten van de hand van Meekels bewaard, maar bevinden ze zich ook nog op de originele plaats. De kerk kenmerkt zich door een minimum aan ornamentiek, waarbij de lichtwerking op de wanden en de vloer bijna verheven wordt tot decoratief element. Zo goed als al het meubilair is oorspronkelijk ontworpen door Meekels en is uiterst functioneel bedacht, waarbij de meest geschikte, robuuste, betaalbare en onderhoudsvriendelijke materialen gebruikt werden voor de objecten, volledig kaderend in de economie van materialen en middelen die hij nastreeft. Bovendien bevindt het meubilair zich nog op de originele plaats, waardoor het gebouw een hoge ensemblewaarde krijgt en de stempel van de architect nog duidelijk zichtbaar is. De architectuur en de inrichting zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hier werd door een samenspel van exterieur, interieur en meubilair een uiterst sober en sereen kerkgebouw gerealiseerd, volledig in de lijn van de betrachtingen van het Tweede Vaticaans Concilie.