Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Dorpskom Sint-Pauwels

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
11517
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11517

Besluiten

Woningen en dwarsschuur met omgeving
definitieve wijzigingsbesluiten, definitieve opheffingsbesluiten: 08-09-2011  ID: 11117

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De dorpskom van Sint-Pauwels werd op 3 september 1981 beschermd als dorpsgezicht. Het plan bij de bescherming werd op 8 september 2011 vervangen door een nieuw plan, de afbakening bleef echter ongewijzigd.

In het beschermingsdossier van 1981 werd de bescherming als volgt gemotiveerd: omwille van de historische (beeldbepalende) waarde van de kleinschalige bebouwing rond de kern van een driehoekige dries met aan de oostzijde de Potterstraat - Dorp - Zandstraat, in oorsprong Romeinse weg en aan de overzijde van de baan Sint-Niklaas - Hulst de site gevormd door kerk, kerkplein, pastorie en windmolen. Eveneens omwille van de historische (beeldbepalende) waarde van de enge straatdoorgangen die de geslotenheid van het plein accentueren en van een aantal oude panden zoals een vroeg 20ste-eeuws burgerhuis, een vroeg 19de-eeuwe deuromlijsting, het voormalig schooltje met beeldnis, het bakstenen oud gemeentehuis en de beschermde arduinen gemeentepomp uit de tweede helft van de 18de eeuw. Omwille van de historische en socio-culturele waarde, door het contrast tussen éénlaagse eenvoudige arbeidershuisjes en rijkere burgerhuizen, typerend voor de sociale verhoudingen binnen het oude dorp gedurende de 19de eeuw en vroege 20ste eeuw.

  • Onroerend Erfgoed Oost-Vlaanderen, Beschermingsdossier DO000656, Geografisch pakket Sint-Gillis-Waas (S.N., 1981).


Waarden

De dorpskom van Sint-Pauwels is beschermd als dorpsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

-

sociaal-culturele waarde

-


Aanduiding van

Is de bescherming van

Dorpskom Sint-Pauwels

Bakkersdreef, Beekstraat, Brouwershof, Dries, Ettingestraat, Gentstraat, Herdershof, Heuldonk, Hof ter Vierschaar, Klapdorp, Kruisputwegel, Meulenberg, Pastorijstraat, Pastorijwegel, Potterstraat, Schoolwegel, Wallenhof, Zandstraat (Sint-Gillis-Waas)
De dorpskom van Sint-Pauwels wordt bepaald door een driehoekige met gras begroeide en beboomde dries. Ten noorden liggen onder andere de parochiekerk Sint-Paulus, het kerkplein, de pastorie en de Roomanmolen.

Is de omvattende bescherming van

Boerenburgerhuis

Potterstraat 10 (Sint-Gillis-Waas)
Achter de rooilijn staand boerenburgerhuis met ruime voortuin. Dubbelhuis van zes traveeën en één bouwlaag onder zadeldak, in het tweede tot derde kwart van de 19de eeuw te dateren.


Brouwerij de Waepenaert

Klapdorp 8 (Sint-Gillis-Waas)
Brouwerij, circa 1884 opgericht en circa 1948 stopgezet en bestaande uit aan de straat gelegen woonhuis en achterin gelegen dienstgebouwen. Alleenstaand burgerhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met haakse vleugel rechts met trapgevel van 1900. Kleine voortuin met gietijzeren hek op arduinen sokkel.


Burgerhuis

Dries 4 (Sint-Gillis-Waas)
Burgerhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit het eerste kwart van de 20ste eeuw, met bakstenen lijstgevel op lage arduinen sokkel.


Burgerhuis

Dries 20 (Sint-Gillis-Waas)
Dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met gedecapeerde lijstgevel op arduinen plint. Rechthoekige arduinen deuromlijsting met gestrekte tussendorpel voorzien van ruitmotieven en jaartal 1804.


Dorpswoning

Beekstraat 8 (Sint-Gillis-Waas)
Alleenstaand huis van vijf traveeën onder zadeldak voorzien van een centraal dakvenster met rechthoekige lichtopening, in de 18de eeuw te dateren.


Dorpswoning

Potterstraat 2 (Sint-Gillis-Waas)
Dorpswoning van vijf traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak Verankerde baksteenbouw; licht verhoogde begane grond op cementplint. Behouden rechthoekige arduinen deuromlijsting met kraallijst, bewerkte bovendorpel (guirlandes), tussendorpel met jaartal 1789.


Dorpswoning

Potterstraat 4 (Sint-Gillis-Waas)
Rijhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit de tweede helft van de 19de eeuw. Gedecapeerde lijstgevel op hoge arduinen sokkel.


Dorpswoning

Potterstraat 21 (Sint-Gillis-Waas)
Dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Bakstenen lijstgevel geritmeerd door witte muurbanden en dito aanzet- en sluitsteen boven de getoogde vensters. Rechthoekige deur in arduinen omlijsting met hoge neuten, op de latei 1907 gedateerd.


Dorpswoning

Potterstraat 16 (Sint-Gillis-Waas)
Dorpswoning van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Dorpswoningen

Potterstraat 22-26 (Sint-Gillis-Waas)
Dorpswoningen respectievelijk twee en drie traveeën en één bouwlaag afgedekt door een doorlopend zadeldak, uit derde kwart negentiende eeuw.


Dries Sint-Pauwels

Dries (Sint-Gillis-Waas)
In Sint-Pauwels komen meerdere straten bijeen op een driehoekig grasplein, de Dries. De dries is nog steeds onbebouwd en ingericht als grasveld langs drie zijden afgeboord met een rij gekandelaarde platanen.


Eenheidsbebouwing van twee dorpswoningen

Gentstraat 1-3 (Sint-Gillis-Waas)
Eenheidsbebouwing van twee kleine panden van één bouwlaag met witgekalkte voorgevel op gepikte plint, uit het derde kwart van de 19de eeuw.


Gemeentehuis van Sint-Pauwels

Dries 21 (Sint-Gillis-Waas)
Neotraditionele baksteenarchitectuur van 1890; drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, voorzien van een dakkapel boven de vooruitspringende deurtravee.


Gemeentepomp

Dries (Sint-Gillis-Waas)
Dubbele arduinen waterpomp op de beboomde dries door De Lateur gebouwd in 1777. Min of meer rechthoekige sokkel met aan beide zijden een koperen sproeier in een leeuwenkop. Conisch toelopende hals met guirlandes en gestileerde siervaas als bekroning.


Herenhuis

Dries 14-16 (Sint-Gillis-Waas)
Herenhuis met gecementeerde lijstgevel van zeven traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, in de tweede helft van de 18de eeuw te dateren, nu tot twee woningen ingericht. Gewijzigde begane grond en twee linker traveeën.


Hoekhuis

Zandstraat 2 (Sint-Gillis-Waas)
Hoekhuis met gedecapeerde lijstgevel van twee + twee traveeën en twee bouwlagen onder afgesnuit zadeldak, voorzien van een dakkapel boven de linker zijgevel, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Hoekhuis De Wildeman

Beekstraat 1 (Sint-Gillis-Waas)
Hoekhuis met vier traveeën en één bouwlaag onder haaks zadeldak (Vlaamse pannen)), uit begin 19de eeuw of ouder.


Hof ter Vierschaar

Gentstraat 33, 33A (Sint-Gillis-Waas)
Oorspronkelijk volledig omwald hof. Ruim met gras begroeid voorerf. Dubbelhuistype uit de eerste helft van de 17de eeuw met verankerde bakstenen voorgevel van vijf traveeën en één bouwlaag. Haaks op het woonhuis, bakstenen dwarsschuur onder afgewolfd zadeldak, met een centrale, rondbogige wageningang.


Omwalde pastorie met neogotische kapel en tuin

Pastorijstraat 7 (Sint-Gillis-Waas)
De bakstenen pastorie met tuin uit de 19de eeuw is gelegen op een omwalde site die vermoedelijk teruggaat tot de 16de eeuw. De grachten rondom de pastorie zijn nog intact en worden gemarkeerd door bomenrijen. Het pand bestaat uit vijf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak. Langs beide zijden werden aanbouwsels opgetrokken van één travee en één bouwlaag onder een lessenaarsdak. Net buiten de wal werd in 1884 een neogotische kapel van één travee breed en drie traveeën diep opgetrokken.


Parochiekerk Sint-Paulus

Dries 23 (Sint-Gillis-Waas)
Georiënteerde kerk omringd door een plantsoen waarin een gedenkteken aan de Boerenkrijg in 1798, en één aan de beide Wereldoorlogen. Smeedijzeren afsluithek van 1760, aan vierkante arduinen pijlers met siervaasbekroning. De kruiskerk met vroeggotische vieringtoren werd in de eerste helft van de 15de eeuw progressief heropgebouwd en hoger opgetrokken.


Rij arbeiderswoningen

Klapdorp 21, 25-33 (Sint-Gillis-Waas)
Rij arbeiderswoningen van één bouwlaag en twee tot drie traveeën onder doorlopend zadeldak, uit het derde kwart van de 19de eeuw.


Roomanmolen met molenaarswoning

Beekstraat 10, Pastorijwegel 16 (Sint-Gillis-Waas)
De Roomanmolen of voorheen Gelaagmolen is een stenen koren- en oliewindmolen van het type bovenkruier (stellingmolen), gebouwd in 1847 door koopman Pieter Paul Persoon-Rollier. Aan de straatzijde bevindt zich het molenhuis uit de eerste helft van de 19de eeuw.


Rusthuis Sint-Jozef

Zandstraat 33 (Sint-Gillis-Waas)
Ruim gebouw met bakstenen lijstgevel van tien traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Eenvoudige rechthoekige vensters met arduinen lekdrempels. Dit boven de vernieuwde deur is blind en bevat een nis met beeld van de schutsheilige.


Schoolgebouw

Dries 17-19 (Sint-Gillis-Waas)
Schoolgebouw van vier traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, volgens gedenkplaat in rechter travee gesticht in 1890.


Twee dorpswoningen

Gentstraat 25-27 (Sint-Gillis-Waas)
In zijn huidige vorm twee huisjes van elk drie traveeën en anderhalve bouwlaag onder doorlopend zadeldak, in het derde kwart van de 19de eeuw te dateren.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Dorpskom Sint-Pauwels [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11517 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.