Inventaris
Beschermd monument

Kasteeldomein Forreist

Beschermd monument van tot heden

ID
11638
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11638

Besluiten

Kasteelsite Forreist
definitieve beschermingsbesluiten: 18-09-2015  ID: 5812

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.
Alternatieve namen
Kasteeldomein Het Foreyst, Kasteeldomein Les Cèdres
Provincie
West-Vlaanderen
Gemeente
Brugge, Jabbeke
Deelgemeente
Sint-Andries
Straat
Doornstraat
Locatie
Doornstraat 213-215, 290 (Brugge)
Nauwkeurigheid zone
Tot op 15m
Oppervlakte zone
236 893m²
Beschermingsdossiers
4.001/31005/124.1
4.01/31005/2197.1
Typologie: bakhuizen, boerenwoningen, boomgaarden, boswachterswoningen, dreven, graslanden, grotten, hekken, hekpijlers, hoeven met losse bestanddelen, ijskelders, kasteelhoeven, koetshuizen, landhuizen, leifruit, omhaagde moestuinen, ommuurde moestuinen, opgaande bomen, oranjeries, parkbossen, parken, schuren, serres, sites met walgracht, solitaire bomen, walgrachten, waterputten
Datering: 17de eeuw, eerste kwart 19de eeuw, tweede helft 19de eeuw, voor WO I
Stijl: empire, neoclassicisme
Soort: Acer pseudoplatanus, Ailanthus altissima, Castanea sativa, Fagus sylvatica, Fagus sylvatica 'Asplenifolia', Fagus sylvatica 'Atropunicea', Fagus sylvatica 'Zlatia', Ginkgo biloba, Juglans nigra, Liquidambar styraciflua, Liriodendron tulipifera, Robinia pseudoacacia, Tilia platyphyllos

Charels, Louis Ernest (Ontwerper)

Van Gierdegom, Josephus Franciscus (Ontwerper)

Project beschermingsdatabank 2013-2016 (beschermingen: van tot )

Beschrijving

Het kasteeldomein Forreist te Sint-Andries is beschermd als monument. De bescherming omvat het kasteel met voormalig remisegebouw, een hoeve met aanhorigheden, een toegangsdreef, een driedelige parkstructuur met onder meer een tot grotto omgebouwde ijskelder en een boswachterswoning. Ook een selectie van enkele graslanden, boomgaard- en parkbosrelicten, voorheen verbonden aan het kasteel, worden tot de site gerekend.



Waarden

De kasteelsite Forreist met kasteel, voormalig remisegebouw, hoeve met aanhorigheden, toegangsdreef, parkstructuur en boswachterswoning is beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

De kasteelsite illustreert een evolutie vanuit een vroegere versterkte en omwalde hoeve naar een residentiële site bewoond door families van vooraanstaande 19de-eeuwse politici. Bij deze evolutie blijft de hoeve behouden en worden elementen toegevoegd waaronder een ommuurde groentetuin met bijhorende oranjerie, een tot grotto omgebouwde ijskelder, een boswachterswoning en een omgevende parkstructuur.
De kasteelsite vormt een representatief voorbeeld van de luxueuze levensstijl van de gegoede burgerij die overigens duidelijk haar stempel heeft gedrukt op het patrimonium van de Brugse rand en de indeling van het Brugse grondgebied. De verschillende kastelen en landhuizen die de Brugse rand bewaart vormen een belangrijk aandeel van zowel de landschappelijke als architecturale rijkdom van deze regio.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: : Het kasteel met sobere gevels in neoclassicistische stijl is het resultaat van verschillende bouwcampagnes waarbij de bouwheren steeds hun stempel hebben gedrukt op het exterieur en het interieur van het kasteel. Het kasteel herbergt een uitzonderlijk salon in empirestijl en salons in neoclassicistische stijl en neo-VIaamserenaissance-stijl, die telkens een weerspiegeling zijn van de tijdsgeest en mode.
De hoevesite bestaat uit verschillende losse bestanddelen. Het boerenhuis, met gevel in empirestijl, is uniek voor het agrarisch erfgoed in Vlaanderen. De rijk uitgewerkte voorgevel heeft typerende lotuskapitelen en zware gekoofde kroonlijst, elementen overgenomen uit de architectuur in Egypte en kenmerkend voor de toen heersende Egyptomanie. De schuur is een gaaf bewaard 18de-eeuws volume met typische dagstrepen. Het volume met vrij stijl zadeldak is gevat tussen twee puntgevels opengewerkt met spleetvormige verluchtingsgaten ter hoogte van de hooizolder. De schuur is voorzien van een centrale doorrit, voorzien van houten stijlwanden. In de zijgevel zitten twee openingen die wijzen op de aanwezigheid van varkenshokken.
De stallingen vormen de noordzijde van een ommuurde groentetuin en herbergen een oranjerie. Deze oranjerie met kenmerkende inplanting, materiaalgebruik en architectuur bewaart een imposant tongewelf met imitatienatuursteen-beschildering.
De toegang tot de ommuurde groentetuin is geflankeerd door twee pylonen die verwijzen naar de lsistempel op het Egyptische eiland Philae in de zuidelijke Nijlvlakte. Deze pylonen dragen een decoratieve functie maar zijn daarnaast ook nog gebruikt als opslag- en bergruimte. Centraal in de groentetuin is een waterput bewaard, aan de oostelijke zijde een muurserre. De hoge muren van de groentetuin dragen sporen van het gebruik van leifruit
Op het erf van de hoeve en de aansluitende huiskavel zijn telkens met een typische inplanting ook een bakhuisje, een stalgebouwtje en een grondvest van een vroeger schuifje op de grachtomwalling bewaard.
De historische parkstructuur met drie afzonderlijke gedeelten is, hoewel meermaals aangepast, herkenbaar bewaard in de grote structuren van een open gazonpartij, een graasweide en meer gesloten parkbosranden met rondgaande paden, een toegangsdreef met pijlers en een positionering van solitaire parkbomen en boomgroepen, waaronder enkele omvangrijke exemplaren of soortspecifieke variëteiten. Een plaatselijk sterk gemodelleerd kunstmatig reliëf getuigt van een vroeg-romantische vormgeving die in de loop van de 19de eeuw in een meer vereenvoudigde landschappelijke stijl is geëvolueerd.
In de zuidelijke parkstructuur bevindt zich een zeldzaam voorbeeld van een tot grotto omgebouwde vroeg 19de-eeuwse ijskelder voorzien van zwart geschilderd spijlenhekwerk. Deze constructie is samengesteld uit grote blokken natuursteen, mogelijk van lokale herkomst en gerecupereerd uit de voormalige ijskelder.
Ter hoogte van de toegangsdreef is in de late 19de eeuw een boswachterswoning toegevoegd. Dit gebouw met bijhorend schuurvolume wordt getypeerd door verzorgd baksteengebruik en schrijnwerk. De inplanting van een boswachterswoning met omhaagde moestuin en enkele aansluitende percelen graasweide zijn evenzeer typisch.

artistieke waarde

De kasteelsite, initieel gebouwd in opdracht van Anselme de Peellaert, kamerheer van Napoleon Bonaparte. is het resultaat van een deels uitgevoerd totaalconcept naar ontwerp van de toonaangevende Brugse architect J.F. Van Gierdegom, die een grondige kennis had van de empirestijl. De publicatie in 1827 van het oorspronkelijk ontwerp in de Atlas "Choix des monuments" van P.J. Goetghebuer wijst op het belang en de kwaliteit van het oorspronkelijk ontwerp.
Het kasteel bewaart een rijk aangekleed interieur in verschillende stijlen zoals onder meer de Empirestijl, neoclassicistische stijl en neo-VIaamserenaissance-stijl. De aankleding van het interieur getuigt van vakmanschap. Het bijzonder fraai empiresalon aan de tuinzijde is voorzien van een voor de empiretijd typische beschildering van de hand van de toonaangevende Brugse kunstenaar Louis Gerbo.

historische waarde

De site Forreist met kasteel, voormalige remisegebouw, hoeve met aanhorigheden. waaronder een ommuurde groentetuin met waterput en oranjerie, een toegangsdreef en enkele vroeg-romantische parkstructuren met onder meer een voormalige ijskelderlocatie, later omgebouwd tot grotto, is een uniek ensemble en totaalconcept in empirestijl naar ontwerp van de Brugse architect J.F. Van Gierdegom, initieel gebouwd omstreeks 1808-1815 in opdracht van Anselme de Peellaert, kamerheer van Napoleon Bonaparte. De aanleg vertrekt vanuit een vroegere versterkte en omwalde hoeve, minstens teruggaand tot de 16de eeuw. In de loop van de 19de eeuw is onder impuls van de invloedrijke familie Peesteen (de Lampreel) - Rotsart de Hertaing overgegaan tot belangrijke aanpassingen aan het kasteel en in de parkstructuur met onder meer de oprichting van een boswachterswoning.

Aanduiding van

Is de bescherming van

Kasteeldomein Forreist

Doornstraat 209-215, 290 (Brugge)
Het domein Forreist met het kasteel, voormalig remisegebouw, hoeve met aanhorigheden, een toegangsdreef en enkele vroeg-romantische parkstructuren, is een uniek ensemble en totaalconcept in empirestijl naar ontwerp van de Brugse architect J.F. Van Gierdegom, initieel gebouwd omstreeks 1808-1815 in opdracht van Anselme de Peellaert, kamerheer van Napoleon Bonaparte. Het kasteel werd in 1907-1909 uitgebreid naar ontwerp van architect Louis Ernest Charles. De kasteelsite Forreist bestaat uit een kasteel met voormalig remisegebouw, een hoeve met aanhorigheden, een toegangsdreef, een driedelige parkstructuur met onder meer een tot grotto omgebouwde ijskelder en een boswachterswoning. Ook een selectie van enkele graslanden, boomgaard- en parkbosrelicten, voorheen verbonden aan het kasteel, worden tot de site gerekend.

Is de omvattende bescherming van

Kasteelhoeve bij kasteel Forreist

Doornstraat 209-213 (Brugge)
De hoevesite bestaat uit verschillende losse bestanddelen. De boerenwoning, met gevel in empirestijl, is uniek voor het agrarisch erfgoed in Vlaanderen. De schuur is 18de-eeuws. De stallen vormen de noordzijde van een ommuurde groentetuin en herbergen een oranjerie. Op het erf van de hoeve en de aansluitende huiskavel zijn telkens met een typische inplanting ook een bakhuisje, een stalgebouwtje en een grondvest van een vroeger schuifje op de grachtomwalling bewaard.

Toegangsdreef tot het kasteel Forreist en boswachterswoning

Doornstraat 290 (Brugge)
De eertijds beplante toegangsdreef naar het kasteel Forreist vertrekt vanaf de Gistelse steenweg. De met steenslag verharde dreef bevat langsheen het rechtlijnige gedeelte geen opgaande dreefbomen, langsheen het zwenkende gedeelte staan enkele opgaande parkbomen, waaronder gewone beuken en bruine beuken. De dieper gelegen voormalige boswachterswoning werd volgens het kadaster omstreeks 1894 gebouwd.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Kasteeldomeinen Beisbroek, Tudor, Tillegem en Abdij van Zevenkerken

Sint-Andries, Sint-Michiels (Brugge), Snellegem (Jabbeke), Loppem, Zedelgem (Zedelgem)
Dit gebied is gelegen in de zuidwestelijke bosrijke rand rond Brugge. Tijdens de middeleeuwen en later (tot 18de eeuw) vormden de arme en droge landbouwgronden een uitgestrekt gemeenschappelijk veldgebied met struiken, heide, en her en der enkele ontgonnen percelen. Na de 18de eeuw kwamen grote delen van dit gebied in handen van de adel die deze gronden ontgonnen als landbouwland of als bos. Ze gingen systematisch te werk volgens een geometrisch patroon van dreven. Veelal lieten ze op de slechtste gronden een kasteel bouwen met bijhorend park: kasteel Tudor, kasteel van Tillegem, kasteel Forreist en Kasteel ter Heide. Verder liggen in het gebied ook nog de omgrachte hoeve Sint-Anna-ter-Woestijne, de Hoeve Godts en de Abdij van Zevenkerken. In het zuidwesten bevindt zich een zeer natte depressie ’t Duivelsnest genaamd.

Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteeldomein Forreist [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/11638 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.