Beschrijving
Het kasteel en aanhorigheden van kasteelsite Château de la Waere in Gistel zijn beschermd als monument. De bescherming omvat het kasteel, het koetshuis met achtergelegen paardenstal en nutsgebouw, twee kleinere residentiële gebouwen, het pomphuis en de L-vormige ommuring van de moestuin. De nabijgelegen windmolen 'Ronsemolen' werd reeds afzonderlijk beschermd als monument op 9 november 1977. In datzelfde besluit van 1977 werd de ruime omgeving van de windmolen, waaronder de gehele kasteelsite, beschermd als dorpsgezicht. De windmolen zelf is niet in de bescherming als dorpsgezicht opgenomen.
Waarden
Het kasteel en aanhorigheden van Château de la Waere, meer bepaald het eigenlijke kasteel, het koetshuis met achtergelegen paardenstal en nutsgebouw, de twee residentiële gebouwtjes, het pomphuis en de L-vormige ommuring van de moestuin zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
historische, in casu architectuurhistorische waarde:
Het kasteelpark en -gebouwen vormen een materiële getuigenis van de historiserende architectuuropvattingen van Alfred Ronse (1876-1962) die onder meer naar voren kwamen in zijn vele publicaties over onder meer landelijke bebouwing en windmolens.
De architectuur van het kasteel en van de nutsgebouwen getuigen van het streven naar stijleenheid van Alfred Ronse.
Dat Alfred Ronse bij de (her)bouw van het kasteel vertrok van de bewaarde rechtervleugel en dat hij het portaaltorentje imiteerde of hergebruikte voor de gloriette, getuigt van de gang naar geschiedenis van Alfred Ronse.
De verzorgde afwerking van het kasteel, zie de sierelementen en bewaard houtwerk, is uitzonderlijk.
De erg verzorgde interieurafwerking, voornamelijk met neorococo-inslag, getuigt van de historische fascinatie van Alfred Ronse, de trap is een kopie van die uit een voornaam Iepers huis, dit vormt een getuigenis van de identificatie van de vroeg 20ste-eeuwse burgerij met de 18de-eeuwse adel.
Het interieur werd sinds de (her)bouw van het kasteel nauwelijks gewijzigd, de indeling met centrale hal met trap, kapel, salons, (personeels)keuken getuigt van de levenswijze van de hogere burgerij in de eerste helft van de 20ste eeuw.
Het koetshuis (waar de accu's voor de elektriciteitsopwekking via reeds beschermde Ronsemolen stonden), de paardenstal en het nutsgebouwtje, en het als gloriette gecamoufleerde pomphuis getuigen van een zelfde ingenieuze fascinatie voor het buitenleven, evenals een streven naar zelfvoorziening.
De ruime voormalige moestuin met verzorgde eclectische tuinmuur met torentjes toont aan dat het om een belangrijke kasteelsite gaat en kadert eveneens binnen de idee van zelfvoorziening.
dat de kasteelsite nog twee kleinere doch erg verzorgde residentiële gebouwen omvat getuigt van het belang van deze site.