Beschrijving
De bescherming als monument omvat de Duitse militaire begraafplaats van Hooglede.
Waarden
Duitse militaire begraafplaats van Hooglede is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu historische context en militair-historische waarde: De Duitse militaire begraafplaats van Hooglede is een van de vier grote Duitse verzamelbegraafplaatsen uit de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen, naast die van Menen, Langemark en Vladslo.
Hooglede maakte tijdens de oorlog deel uit van het Duitse 'etappegebied'. De begraafplaats is ontstaan in 1917, toen het aantal medische voorzieningen in Hooglede verhoogd werd tijdens de Derde Slag bij Ieper. Het kerkhof van Hooglede volstond niet meer voor het toegenomen aantal doden, die in de gemeente moesten begraven worden. Er dienden nieuwe begraafplaatsen aangelegd te worden, waaronder 'Ehrenfriedhof Hooglede Ost' langs de Beverenstraat. Door na-oorlogse concentraties van begraafplaatsen uit de omgeving zou 'Hooglede-Ost' in de jaren '30 met meer dan 8240 doden de tweede grootste Duitse militaire begraafplaats worden. Tijdens de nieuwe concentratiegolf van de jaren '50, toen het aantal louter Duitse begraafplaatsen in Vlaanderen uit de Eerste Wereldoorlog gereduceerd werd tot vier verzamelbegraafplaatsen, kwamen er in Hooglede geen graven meer bij.
artistieke waarde, historische waarde
artistieke en historische in casu architectuurhistorische waarde:
De aanleg van de begraafplaats gebeurde in de jaren 130 door de 'Amtlicher Deutscher Gräberdienst'. De graftekens bestonden uit houten kruisjes met spitshoekig dak, die heel dicht opeen geplaatst waren. Achteraan op de begraafplaats werd de 'Ehrenhalle' gebouwd met stenen, afkomstig van het Duitse paviljoen dat op de wereldtentoonstelling van Parijs in 1928 had gestaan. In de jaren '50 werden er onder leiding van Robert Tischler, de hoofdarchitect van de 'Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge', enkele wijzigingen doorgevoerd, waaronder het reduceren van het aantal rondbogen van de 'Ehrenhalle' , waardoor er in het gebouw twee ruimtes gecreëerd werden. Ingrijpender voor het uitzicht was het vervangen van de houten kruisjes door metalen plaatjes, die op hun beurt in de jaren '70 vervangen werden door liggende granieten graftekens.
De begraafplaats is tegen een licht stijgend terrein aangelegd, dat bovenaan aan de noordkant uitmondt bij de 'Ehrenhalle'. De graftekens zelf bestaan uit liggende granieten grafstenen, waarop de namen gegrift zijn. Groepjes van vijf basalten kruisen duiken op regelmatige afstand uit dit grafveld op. De begraafplaats was aanvankelijk geconcipieerd als 'Rasenfriedhof' ('Rasen' = gazon), maar bij de inrichtingswerken van de jaren '50 ging men over tot het concept van 'blühender Gräberfeld': tussen de rijen graven werd dopheide aangeplant, later langs de randen aangevuld met klimop. Grote bomen zorgen voor een ingetogen sfeer.
Blikvanger op de begraafplaats is ongetwijfeld de 'Ehrenhalle' op het hoogste punt, met rondbogen die aan de kant van de begraafplaats open zijn. Van hieruit is een panoramische kijk op de omgeving mogelijk. In de hal is een kleurrijke, christelijk geïnspireerde mozaïek aangebracht. In de westelijke ruimte zitten de registers in een bronzen schrijn die geplaatst is op een praalgraf uit diabaas.
sociaal-culturele waarde
Op de Duitse militaire begraafplaats van Hooglede zijn elementen aanwezig, die verwijzen naar de 'Kult um den gefallenen Soldaten', een cultus ontstaan tijdens het interbellum waarbij de offerdood van de soldaten wordt voorgesteld als het lijden van Christus. De mozaïek in de 'Ehrenhalle' verwijst expliciet naar het christelijk geloof: Christus wordt als wereldrechter voorgesteld, die de stenen tafels met Alpha en Omega vasthoudt, met links van hem twee soldaten, rechts van hem twee vrouwen. Deze afbeelding verwijst naar de soldaten als rechtvaardige mannen, die in de hemel worden opgenomen.