Beschrijving
Deze bescherming betreft de voormalige afspanning De Mol.
Het kasteel de Bunswyck met de omheiningsmuur en de toegangshekken en kilometerpaal K29 worden in hetzelfde besluit beschermd als monument.
Het kasteelpark de Bunswyck met Klein park en Groot park met centrale hoogstamboomgaard, belvedère en loods met dienstgebouw, dreef en parkelementen in cementrustiek wordt in hetzelfde besluit beschermd als cultuurhistorisch landschap.
Waarden
De voormalige afspanning De Mol is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door:
architecturale waarde
De voormalige afspanning De Mol is een representatief voorbeeld van een pand in traditionele bak- en zandsteenarchitectuur, opgericht in het tweede kwart van de 18de eeuw. Typisch voor de stijl is het gebruik van natuursteen voor de venster- en deuromlijstingen en als hoekstenen in contrast met het bak-steenmetselwerk. De traditionele stijl was in de regio van Brabant zeer kenmerkend voor 18de-eeuwse, veelal rijke burgerlijke gebouwen, zoals pastorieën, gemeentehuizen, hoeves en herbergen.
Het voormalig dienstgebouw op het terrein refereert nog naar de 19de-eeuwse rurale bedrijfsgebouwen in bak-steen, die opgetrokken werden bij rijkere hoeves of uitbatingen.
historische waarde
De afspanning De Mol of ‘In den Mol’ is een nog zeldzame materiële getuige van de economische ontwikkeling langsheen de nieuwe rechte steenweg van Leuven naar Tienen, aangelegd tussen 1700 en 1717. Met de aanleg van de steenweg werden er nieuwe kavels afgebakend aan de rand van de rooilijn. De nieuwe vestigingen waren vooral gericht op de toenemende economische en handelsactiviteit, die de aanleg van een directe verbindingsweg naar het Prinsbisdom Luik met zich meebracht, in samenhang met de intensieve klei- en zandontginningen op de getuigenheuvels voor het vervaardigen van de specifieke kareelstenen en dakpannen. In de volgende decennia zullen, naast de oudere en meer geïsoleerd gelegen pachthoeves, een aantal herbergen en grotere landhuizen zich vestigen naast deze tolweg.
Een oude gevelsteen, met datum 1733, verwijst naar de vroegere functie als herberg en afspanning, waar men ook ‘stenen’ kon kopen. Een landkaart uit 1737 in opdracht van de Staten van Brabant bevestigt dit feit en benoemt de site De Mol bij naam als een ‘careel, clompt en tichelhoven’. De oude huisnaam refereert aan de gehuchtsnaam ‘De Mol’.
Gedurende bijna twee eeuwen, tot het laatste kwart van de 20ste eeuw, is de site De Mol historisch verbonden geweest als economische uitbating van het naastgelegen kasteeldomein de Bunswyck. De omheiningsmuur, die zowel bij de gevels van het kasteel als van de vroegere afspanning aansluit, getuigt hiervan.