Centraal in het gebied domineren de beboste restheuvels van de Muziekberg en Sint-Pietersberg het glooiende landschap, wat deel uitmaakt van de Vlaamse Heuvelstreek. Deze streek in het zuiden van de provincies West-Vlaanderen en Oost-Vlaanderen kenmerkt zich door een west-oost gerichte rij heuvels met vlakke toppen op ongeveer dezelfde hoogte (circa 150m).  
Deze heuvels zijn ontstaan als verticale opeenvolging van kustnabije afzettingen. Als uniek kenmerk tegenover de andere Belgische Cenozoïsche afzettingen bevat het Vlaamse Heuvelzand verspreid in het zand vuursteenkeien.

In de ontginningsgeschiedenis van de Muziekberg is het voorkomen van “bergsteen” een belangrijk element. Deze steen, die op de hogere heuvels in de Vlaamse Ardennen voorkomt, werd al in de Gallo-Romeinse periode als bouwmateriaal gehanteerd. De typische roestbruine ijzerzandsteen zou nog minstens tot de achttiende eeuw ontgonnen zijn en werd later ook nog aangewend. In het gebied zijn er op de flanken van de restheuvels nog oude groeves terug te vinden. Ook fijn Diestiaan en Lediaan zand werd in verschillende zandgroeven of zavelputten op de Muziekberg en in Louise-Marie tot in de twintigste eeuw uitgegraven.

Zowel de geologie, het reliëf als de bronwerking zijn bepalend voor de landschapsvorming en bewoningsgeschiedenis van het gebied. Artefacten uit het laatpaleolithicum en het middenneolithicum werden zowel op de Muziekberg als in het Sint-Pietersbos gevonden.

Grote vondstenconcentratie van lithisch materiaal wijzen in de richting van prehistorische kampplaatsen of nederzettingen. De meest onderzochte site in het gebied is die op de top van de Muziekberg, waarbij meerdere grafheuvels gevonden zijn uit de bronstijd. Twee ervan zijn nog opvallend aanwezig zijn in het landschap, waarvan één die later gebruikt is om de ‘Geuzentoren’ op te bouwen. Deze grafheuvels behoren tot de zeldzame exemplaren in Vlaanderen die nog (gedeeltelijk) bewaard zijn in het huidige landschap. Op de top van de Muziekberg werden er tevens vondsten aangetroffen uit de Romeinse periode (onder andere Romeinse graven).

De kern van het gebied bestaat uit een oudboscomplex, dat voorheen deel uitmaakte van een uitgestrekter bosgebied, het “Kolenwoud”. Een bos dat tot in de  tiende eeuw met die naam werd aangeduid, strekte zich uit als een wig tussen de rijke cultuurgronden van Zuid-Vlaanderen en Henegouwen enerzijds en Haspengouw anderzijds. Vanaf de achtste eeuw valt het Kolenwoud onder invloed van middeleeuwse ontginningen in grote en kleine delen uiteen. Onder andere de bossen op de heuvelkammen in de Vlaamse Ardennen zijn een relict hiervan.

De bossen uit het gebied maakten tot in de middeleeuwen deel uit van een groter bosgebied dat toen het “Poodsbergbos” werd genoemd (één van de grotere relicten van het Kolenwoud). Dit boscomplex lag in het grensgebied van vorstendommen (Vlaanderen-Henegouwen), heerlijkheden, later gemeenten, en had als dusdanig een strategisch belang (fôrets-frontières). Later hadden deze bossen dus ook hun rol in het tot stand komen van de geschiedenis van de taalgrens.

Het landschap rondom de bossen, op de heuvelflanken en in de beekdalen, is een relict van een historisch, kleinschalig landschap bestaande uit graslanden, akkers, kleine landschapselementen, onverharde wegen en kleine dorpen en gehuchten. De gehuchten aan de rand van de bossen en aan de rand van de beekvalleien hebben veelal hun kleinschaligheid behouden. Zo zijn de huidige gehuchten, aan de zuidelijke bosrand van het Muziekbos en Sint-Pietersbos, ‘Breucq’ en ‘Fonteinberg’ nog relicten van deze kleinschalige gehuchten. Ook ‘Ten Berge’, ‘Hul’ en ‘Koekamer’ zijn in oorsprong kleine nederzettingen/gehuchten langs de bosrand, maar zijn intussen echter uitgebreid. In samenhang met het netwerk van (onverharde) wegen, paden en trage verbindingen naar de bossen, het houtig erfgoed en het klein bouwkundig erfgoed (zoals de brongebouwtjes aan de zuidrand van het Muziekbos), zijn deze onlosmakelijk met het omliggende landschap verbonden.        
Rond de 17de-eeuwse Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Lorette heeft zich een heel kleine nederzetting ontwikkeld waarvan de historische configuratie en schaal tot op de dag van vandaag nog vrij goed bewaard is gebleven.

In de vallei van de Molenbeek heeft het molenlandschap rondom de Brembosmolen een oude kern die minstens teruggaat tot 1577. Dit is één van de molensites langs de Molenbeekvallei (naast relicten van de IJsmolen nabij de kapel Lorette) en de enige bewaarde molen van de tien watermolens die destijds in Ronse gelegen waren.

De molen ligt op de rand van het stedelijk weefsel rond Ronse, aan de voet van de Muziekberg, en heeft een gave molinotoop met: een spaarvijver die aansluit op de bovenloop, een kunstmatige afleiding van de Molenbeek en sluizen en een oude taxus als schermbeplanting bij het rad. Ook de 19de-eeuwse bedrijfsgebouwen zijn bewaard gebleven.

Aan de noordelijke rand van het Muziekbos ligt het dorp Louise-Marie. Het ontstaan van dit dorp midden 19de eeuw en de toenmalige ontwikkelingen rond het dorp, hebben in grote mate invloed gehad op het omliggende landschap. Het bosareaal rond het dorp nam af en zo ontstond het huidige landschapsbeeld van het dorp met open corridor tussen de bossen.
Aan de rand van het dorp werden enkele landhuizen opgericht, ingebed in het landschap, die tot kleine culturele ontmoetingsplaatsen uitgroeiden. Deze werden bezocht door tal van kunstenaars die de natuur rond de Muziekberg kwamen bewonderen. De kathedraalbossen, de Geuzentoren en ander bouwkundig erfgoed, de slingerende bospaden, dreven, panoramische zichten,… hebben nog steeds een hoge aantrekkingskracht op recreanten.          
Ook het huidige landschapsbeeld van het Sint-Pietersbos en omgeving is in belangrijke mate gevormd in het midden van de 19de eeuw, verbonden aan de ontginningsgeschiedenis rond de kasteelhoeve ‘Gauthier’. De statige dreven in het bos, alsook een populierendreef aan de noordoostzijde van het Sint-Pietersbos, zijn rechtstreeks verbonden met deze site en een relict uit deze 19de-eeuwse ontginningsperiode.

Een belangrijke socioculturele traditie in het gebied is de jaarlijkse Fiertelommegang. Een unieke middeleeuwse traditie die sterk verbonden is aan het landschap. Het schrijn van de heilige Hermes wordt hierbij vanuit Ronse, over de heuvels rondom de stad gedragen, ondermeer langs Louise-Marie en door het Muziekbos.

Het uitgebreide netwerk van (onverharde) wegen en paden weerspiegelt de historische verbindingen naar dorpskernen (kerkwegels), gehuchten, bijzondere plekken (zoals de vele wegen die leiden naar de voormalige herberg ‘Boekzitting’, waar een middeleeuwse calvarie stond), eigendommen, gebruikspercelen (‘karrensporen’, holle wegen) en dergelijke. Enkele beeldbepalende wegen zijn de holle weg in het Muziekbos, de statige dreven in het Sint-Pietersbos en de gerestaureerde kasseiweg ‘Ten Houte’. De ensembles van deze wegen, klein bouwkundig erfgoed en houtig erfgoed bepalen in grote mate lokaal de identiteit en het karakter van kleinere, doch waardevolle erfgoedlocaties binnen het landschap. Ze vertellen ons veel over de geschiedenis van een bepaalde plaats. Oude houtige elementen in het landschap zijn vaak illustraties van oude gebruiken, historisch landgebruik of bepaalde technieken.   

De kleinschaligheid van het landschap rondom de bossen, is vooral goed bewaard gebleven in de beekvalleien: de vallei van de Drieborrebeek in het uiterste westen, de vallei van de Trosbeek in het oosten en de vallei van de Pauwelsbeek in het uiterste noorden. Het aanwezige (micro-)reliëf (soms door verglijdingen), kleine landschapselementen (beekbegeleidende beplanting, knotbomen,…) en oude graslanden, vormen een landschappelijk en natuurlijk waardevol micro-landschap.

Dankzij het uitgesproken reliëf, de grote hoeveelheid aan waardevolle brongebieden (zoals bronamfitheaters), bronbeekjes en het diverse beheer, kennen de oude bossen in het gebied ook een grote verscheidenheid aan kenmerken en gradiënten. In de bossen is er ook tal van houtig erfgoed terug te vinden, zoals grensbomen (knothaagbeuken), kathedraalbossen en autochtone beplanting (o.a. wilde mispel). Ook klein bouwkundig erfgoed, zoals relicten uit de Eerste Wereldoorlog, komen voor in deze oude boskernen.

Afwisselend met de beboste heuvels en kleinschalige valleien, komen ook open akkerlanden voor, wat zorgt voor een divers landschapsbeeld en -beleving met enkele (panoramische) zichten over de heuvels van de Vlaamse Ardennen en Pays de Collines.

Motivatie van de afbakening

Voor de afbakening is de perimeter van het gebied uit de Landschapsatlas (2001) als basis genomen. De beboste heuvels vormen de kern van het gebied, met rondom een halfopen, kleinschalig landschap dat aan deze bossen is verbonden.

Ten opzichte van de afbakening uit de Landschapsatlas werden enkele aanpassingen doorgevoerd. Zo is de open ruimte rond de IJsmolen (waaronder het deel van het recreatiegebied dat via een ProvRUP is omgezet naar groengebied) mee in de afbakening genomen. De Brembosmolen met molinotoop is ook een toevoeging aan de afbakening. Deze omgeving heeft hoge erfgoedwaarden en ligt aan de rand van het gebied. Via de vallei van de Molenbeek heeft het aansluiting op het gebied. Ook een groot deel van de vallei van de Drieborrebeek is meegenomen in de afbakening. De vallei heeft hoge natuur- en landschapswaarden en vormt een geheel met het kleinere deel van de vallei aansluitend bij Louise-Marie, welke reeds deel uitmaakte van de oorspronkelijke afbakening uit de Landschapsatlas. In het uiterste oosten van het gebied is het open ruimtegebied, aansluitend bij het Sint-Pietersbos, ook mee in de afbakening genomen. Dit omwille van de historische linken met het bos en met de kasteelhoeve Villa Bois Saint-Pierre, maar ook omwille van het panoramische uitzicht over het gebied richting Ronse. 

Bouwkundig erfgoed dat op de rand van het gebied gelegen is en belangrijk is om de landschapsgenese van het gebied te begrijpen, zit mee in de afbakening vervat. Aan de rand van de afbakening werden gebouwen zonder erfgoedwaarde zoveel mogelijk uit de perimeter geweerd. Omdat het gebied wordt vastgesteld in functie van het gewestelijk RUP ‘Rond Ronse’, zijn de perimeters aan de rand aangepast rekening houdende met onderliggende bestemmingen, waardoor soms ook gebouwen zonder erfgoedwaarde mee zijn opgenomen.

• Carte topographique de la partie de la Belgique comprise entre Gand et Tournay, Maestricht et Liège, levée par Villaret, Ingénieur du Roi, 1745-1748, Institut National de l’Information Géographique et Forestière-Saint-Mandé (France), CH 292, schaal 1:14.400.
• De Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden van Jozef Jean François de Ferraris, opgesteld tussen 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000. Koninklijke Bibliotheek van België, http://www.kbr.be/collections/cart_plan/ferraris/ferraris_nl.html.
  Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
• Gereduceerde Kadasterkaart van België, Dépôt de la Guerre, uitgegeven tussen 1845-1855, schaal 1:20.000.
• Topografische kaart van België, Philippe Vandermaelen, uitgegeven tussen 1846-1854, schaal 1:20.000.
• Topografische kaarten van België, Krijgsdepot: Eerste editie uitgegeven tussen 1865-1880, schaal 1:20.000. Herziening, Militair Cartografisch Instituut: tweede uitgave, 1880-1884, derde uitgave 1889-1900 en herziening derde uitgave 1900-1930, schaal 1:20.000. (Lemoine-Isabeau, 1988)
• Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven tussen 1928-1950, schaal 1:20.000.
• Kaart van België, Militair Geografisch Instituut, uitgegeven tussen 1949-1970, schaal 1:25.000.