Beschrijving
De omheiningsmuur met toegangspoorten bij het kasteel van Zonnebeke is beschermd als monument. De omheiningsmuur bevindt zich langs de Ieperstraat en de Berten Pilstraat.
Waarden
De omheiningsmuur met toegangspoorten is beschermd als monument omwille van het algemene belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde: De gebouwen op het kasteeldomein van Zonnebeke behoren tot de kwaliteitsvolle wederopbouwarchitectuur, gerealiseerd naar ontwerp van architect Theodore Raison (1869-1937) in nauwe samenwerking met de bouwheer. Naar architecturale vormgeving zijn de gebouwen geïnspireerd op de Normandische bouwstijl, welke aansluit bij de toen gangbare vakantiearchitectuur met name de zogenaamde cottagestijl. Deze stijl is voornamelijk in het kasteel herkenbaar, maar vertaalt zich tevens in de andere gebouwen zij het in een vereenvoudigde versie. Typerend zijn: de gebogen ver overstekende zadeldaken op houten modillons en de windborden aan de zijgevelzijde; de hoge schoorstenen; het witgeschilderde baksteenparement in afwisseling met het donkerrood beschilderde pseudo-vakwerk; de overdekte terrassen.
Het kasteel vertoont bovendien een gaaf bewaard interieur zowel naar indeling als naar materiaalgebruik.
De ontwerper Theodore Raison wordt beschouwd als een der belangrijke architecten en theoretici van de wederopbouw in West-Vlaanderen. In dit kader maakte hij samen met zijn vriend - architect Alfred Ronse - een studie over de hoevebouw en de landelijke bebouwing in West-Vlaanderen. Dit onderzoek resulteerde in het werk 'Fermes - types et constructions rurales en West-Flandre', waarin wordt gepleit voor een vernieuwd functionalisme in de hoeve bouw uitgaande van de bestaande regionale studies.
De pseudo-vakwerkbouw van het kasteel van Zonnebeke en van zijn bijgebouwen vormen een mooie illustratie van hoe traditionele architecten als Raison omgingen met nieuwe materialen (beton, cement). Het is geen houten vakwerkbouw maar een betonnen imitatie.
De vijver, gevoed door de Zonnebeek, is één van de weinig zichtbare restanten binnen het domein welke teruggaat op het vroegere abdijcomplex. Bovendien vormt deze waterpartij een belangrijk element in de parkaanleg als oost-westelijke as en als visueel accent vanuit het kasteel.
sociaal-culturele waarde
Dit kasteel vormt een materiële getuigenis van de levenswijze van de landadel en hun aanpak van de wederopbouw, kort na de Eerste Wereldoorlog. Het kasteel werd opgetrokken circa 1924 in opdracht van de familie Iweins met gebruik van bakstenen uit de eigen steenbakkerij; daarnaast werden hergebruikte bouwmaterialen zoals Atrechtse zandsteen en oude baksteen afkomstig van de voormalige abdij, aangewend voor de wederopbouw, dit in combinatie met het 'moderne' materiaal, beton. De verschillende componenten van het oorspronkelijke domein - met name kasteel, conciërgewoning, hengelhuisje, erf met nutsgebouwen, vijver, omheiningsmuur met ingangspoorten - bleven intact bewaard.