Beschermd monument

Petroleumpier

Beschermd monument van tot heden

ID
13759
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/13759

Besluiten

Jettypier van Petroleum-Zuid
definitieve beschermingsbesluiten: 19-01-2016  ID: 5863

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft de petroleumpier - ook wel jettypier genoemd - van de site Petroleum-Zuid met de oostelijke brug en twee platformen aan kaaizijde.



Waarden

De jettypier van Petroleum-Zuid met inbegrip van de meest oostelijk brug en de twee platformen aan kaaizijde is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

Petroleum-Zuid in Antwerpen is als oudste petroleumhaven van België en één van de eerste in Europa, uniek en tegelijkertijd representatief voor de Tweede Industriële Revolutie. De opkomst en het groeiend gebruik van petroleum in diverse toepassingen vanaf het einde van de 19de eeuw had namelijk een uiterst belangrijke impact op de industriële, technologische, economische, sociale en ruimtelijke ontwikkelingen in België. Al sinds 1861 was Antwerpen de eerste petroleuminvoerder in Europa. In het begin van de 20ste eeuw werd aan de Schelde, ten zuidwesten van de binnenstad, de petroleumhaven 'Petroleum-Zuid' aangelegd, die in de daaropvolgende decennia uitgroeide tot een belangrijke speler in de Europese petroleumindustrie. De jettypier is één van de resterende materiële relicten op de site die getuigen van de geschiedenis en de ontwikkeling van Antwerpen als petroleumhaven en draagt in die zin bij tot de historische identiteit van de plek.

industrieel-archeologische waarde

De petroleumhaven Petroleum-Zuid was voornamelijk geconcentreerd rond overslag en opslag van petroleum en aanverwante producten. Alle gebouwen en infrastructuren hebben een specifieke plaats en functionaliteit binnen dit industrieel proces en vormen één geheel, hoewel ze uit verschillende periodes dateren. De infrastructuur en gebouwen omvatten daarom verschillende categorieën, waaronder infrastructuren en gebouwen in functie van overslag van petroleum tussen schepen, de haven en andere transportmiddelen, infrastructuren en gebouwen in functie van opslag, haveninfrastructuren, en andere bedrijfs-, nuts- en dienstgebouwen. Om een zo getrouw mogelijk beeld te geven van deze specifieke industrie is het behoud van de context- en ensemblewaarde, de onderlinge visuele en inhoudelijke samenhang tussen de belangrijkste installaties, infrastructuren en gebouwen van essentieel belang. Slechts op die manier verankeren deze erfgoedrelicten de industrieel-archeologische betekenis van deze plek. De pier, gebouwd in 1902-1903, is één van de weinig bewaarde constructies uit de beginperiode van Petroleum-Zuid. De pier is in de haven van Antwerpen het enige voorbeeld van een zogenaamde 'jettypier', specifiek gebouwd om tankers in diep water te laten aanmeren en via pijpleidingen rechtstreeks aan te sluiten op de opslagtanks van de bedrijven. De ongeveer 300 meter lange constructie bestaande uit veertien met natuursteen afgewerkte bakstenen pijlers en een betonnen brugdek is gaaf bewaard en een vroege toepassing van gewapend beton in Vlaanderen. Hoofdingenieur en directeur van openbare werken Gustave Royers tekende de plannen in 1900. Het bouwwerk werd uitgevoerd door de aannemers H. Hersent et fils (de pijlers, voltooid in 1901) en G. Van Bergen (afwerking van de pijlers en de brug, voltooid in 1903) uit Antwerpen, en Grondel et frères uit Gent (gewapend beton). De eerste vijf pijpleidingen zitten vermoedelijk nog vervat in de constructie, later werden deze vervangen door de bewaarde bovengrondse pijpleidingen. Samen met de voor bescherming voorgestelde bovengrondse pijpleidingen en opslagtanks vormt de pier een samenhangend inhoudelijk geheel dat als infrastructuur voor overslag en opslag van petroleum de belangrijkste functie van de voormalige petroleumhaven afleesbaar maakt. Door zijn ligging in de Schelde, zijn lengte en kenmerkende opbouw fungeert de pier als een beeldbepalend herkenningspunt die de locatie van Petroleum-Zuid aangeeft aan en vanop het water.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Petroleumpier

Petroleumkaai (Antwerpen)
Deze "petroljetty", die met leidingen rechtstreeks aangesloten is met de petroleumtanks op het terrein, is een unicum in de Antwerpse haven.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.