De abdijsite van Munsterbilzen bevat zowel boven- als ondergronds restanten van een laat-Karolingische kerk met het bijhorende kerkhof en een volmiddeleeuws klooster dat in de 12de eeuw evolueerde tot een damesstift bestaande uit een abdissenkwartier met aanpalende dienstgebouwen, kerkencomplex, kapittelzaal en verblijfplaatsen van de kanunnikessen. In de onmiddellijke omgeving van de site zijn Merovingische gebouwsporen waargenomen. De vroegmiddeleeuwse oorsprong en de lange, quasi continue geschiedenis, eerst als religieus centrum en nadien als verzorgingsinstelling, maken deze site uniek. De ontwikkeling van de abdij is karakteristiek voor religieuze instellingen in Vlaanderen, waardoor dit site een groot wetenschappelijk en kennisverrijkend potentieel heeft. Het nog aanwezige bodemarchief vormt niet alleen een belangrijke bron van informatie voor de reconstructie van de oprichting en de vroegste geschiedenis en evolutie van het stiftdomein maar geeft eveneens belangrijke informatie over de impact die zulke abdijsites hadden op de middeleeuwse nederzettingen op spiritueel, sociaal-economisch, cultureel, politiek, stedenbouwkundig en architectonisch vlak. Het onderzoek naar de abdij van Munsterbilzen kan hieraan een wezenlijke bijdrage leveren. Het stift kan niet los gezien worden van het dorp Munsterbilzen. Beiden kenden een gemeenschappelijke geschiedenis. Het dorp is ontstaan uit en gegroeid rond de abdij. Archeologische opgravingen en waarnemingen geven aan dat ook buiten de beschermde zone archeologische resten uit de vroege en volle middeleeuwen in de bodem aanwezig zijn en er een verband is met de abdijgeschiedenis. De site is een belangrijke archeologische en historische zone en dient behouden te worden als een getuige enerzijds en met het oog op toekomstig onderzoek anderzijds.