Fonteinstraat, Huisepontweg, Nokerepontweg, Wannegem-Ledestraat, Wannegemdorp (Kruisem)
De dorpskom van Wannegem-Lede ligt op een heuvelkam tussen de valleien van de Plank- en de Herkplasbeek. De lintbebouwing met kleinschalige woningen en de Sint-Machutuskerk gaan terug tot de 18de eeuw.

Huisepontweg 2 (Kruisem)
Verwaarloosd boerenhuis, voorheen met dorpswinkeltje. Oorspronkelijke hoeve met losstaande bestanddelen op U-vormige aanleg op sterk afhellend erf toegankelijk via ijzeren hek aan overhoekse gemetste pijlers.

Fonteinstraat 4 (Kruisem)
Brouwerij Tsjoen, opgericht in de 19de eeuw, in 1896 uitgebreid tot stoombrouwerij en stopgezet in 1964. Heden gerenoveerde gebouwen met bakstenen brouwershuis, vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak.

Wannegemdorp 13 (Kruisem)
Alleenstaand burgerhuis met voortuin afgesloten door ijzeren hekken tussen gietijzeren zuiltjes op bakstenen voet. Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder schilddak, uit de jaren 1870.

Wannegemdorp 2 (Kruisem)
Voormalig café en tot 1966 ook gemeentehuis, in L-vorm ingeplant op de hoek met de kerkwegel, heden met voortuintje afgesloten door lugusterhaag. Langgestrekt gewit gebouw op plint van natuursteenblokken, tien traveeën onder overstekend zadeldak uit 18de eeuw.

Wannegemdorp 3 (Kruisem)
Laag dorpshuis achter omhaagde voortuin, van oorspronkelijk vijf, later twee linker traveeën toegevoegd voor snoepwinkeltje onder één zadeldak, met twee nieuwe dakkapellen, van circa 1800.

Wannegemdorp 6 (Kruisem)
Dorpswoning van zes traveeën onder zadeldak met dakvenster boven derde deurtravee, in links zijtopgevel door middel van sieranker 1809 gedateerd.

Wannegemdorp 7 (Kruisem)
Lage dorpswoning achter voortuin met lugusterhaag en fraai ijzeren hek aan gietijzeren zuiltjes, zeven traveeën onder zadeldak met nieuwe dakkapellen, van circa 1800.

Wannegemdorp 9 (Kruisem)
Oorspronkelijk vrijstaande dorpswoning met voortuin en lugusterhaag, vijf traveeën onder zadeldak, van circa 1800, heden links garage en rechts bijgebouwtje respectievelijk onder lessenaars en plat dak.

Wannegemdorp 4 (Kruisem)
Herberg, tussen 1966 en 1976 gebruikt als gemeentehuis. In verschillende fasen opgetrokken, voorheen witgekalkt langgestrekt gebouw, nu negen traveeën onder zadeldak, in kern opklimmend tot 18de eeuw.

Wannegemdorp 11 (Kruisem)
Herenhuis met voortuin afgesloten door ijzeren kettingen aan gietijzeren zuiltjes. Dubbelhuis van oorspronkelijk vijf, heden zeven traveeën en twee bouwlagen onder schilddak, met kern uit eerste kwart 19de eeuw, uitgebreid tot huidige vorm eind 19de eeuw.

Nokerepontweg 5 (Kruisem)
Oude gebouwen op U-vormige plattegrond met tot parking herschapen binnenplein, voorheen afgesloten door een haag en ijzeren hek aan gewitte pijlers. Centrale vleugel van het landhuis, oorspronkelijk vijf, heden zeven traveeën en twee in plaats van één bouwlaag onder schilddak, met kern uit eerste helft 18de eeuw, uitgebreid in 1866.

Wannegemdorp 2A-B (Kruisem)
Georiënteerde dorpskerk gebouwd tussen 1784 en 1789 en ingeplant op de noordflank van de heuvelrug met ommuurd hoger gelegen kerkhof toegankelijk via twee ijzeren hekken aan vierkante gemetste pijlers en via een rechthoekige doorgang met trap in ommuring.

Wannegem-Ledestraat 2 (Kruisem)
De typische 18de-eeuwse pastorie van de Sint-Machutusparochie, opgebouwd volgens het schema 'entre cour et jardin', wordt omgeven door een deels omhaagde en ommuurde pastorietuin. De pastorie is een voorbeeld van het lange gebruik van het rococo in de plattelandsarchitectuur.