Beschrijving
De Sint-Jan-de-Doperkerk met omringend kerkhof te Helkijn, is beschermd als monument.
Waarden
De parochiekerk is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde:
Als zijnde een gaaf bewaard voorbeeld van een kleine landelijke kerk gelegen in een typisch Vlaams landelijk dorp.
Als zijnde een voorbeeld van een vroeg 18de-eeuwse dorpskerk getypeerd door de sobere vormentaal in contrast met het rijkere aangeklede interieur.
Als zijnde een parochiekerk met een rijk bouwhistorisch verleden. Het huidige bedehuis werd opgericht van 1694 tot 1705 op de plaats waar voorheen een Romaans bedehuis stond. Restanten van de Romaanse kerk bleven bewaard in de westgevel met rondbogige ingang en in de twee meter dikke klokkenmuur. De zuidelijke sacristie dateert van 1686, confer datum in sluitsteen.
Als zijnde een bedehuis, teruggaande op een oudere Romaanse kerk. De kerk vormt als dusdanig een materiële getuige van een eeuwenoude en onafgebroken aanwezigheid van een kerk in de gemeente Helkijn, die voor het eerst wordt vermeld als altare de Hilcinio in 988.
Als zijnde opvallend door het rijke materiaalgebruik met name Doornikse steen. Helkijn was tijdens het ancien regime een belangrijke aanvoerhaven voor Doornikse steen.
De kerk heeft waardevol meubilair dat integraal deel uitmaakt van het interieur. Vermeldenswaardig zijn het hoofdaltaar en de zijaltaren, de biechtstoel, de preekstoel, het koorgestoelte en de verschillende beelden.
Omwille van het omringde kerkhof, met verschillende 19de-eeuwse arduinen grafstenen en gietijzeren kruisen, zie bijgevoegde lijst (bijlage I en II). Enkele 17de-eeuwse grafmonumenten bleven bewaard in de kerkmuren.
Als zijnde een kerkhof met een uitzonderlijk groot aantal bewaarde gietijzeren kruisen, wat eerder zeldzaam is in Vlaanderen.
Omwille van typerende ligging van de kerk op de grens van een open vlakte palend aan de Schelde. Deze ligging is typerend voor tal van bedehuizen in de West-Vlaamse Scheldedorpen.
sociaal-culturele waarde
Omwille van het omringend kerkhof, met verschillende 19de-eeuwse arduinen graven en 21 gietijzeren grafkruisen als getuigen van het funerair erfgoed van de hogere en lagere sociale klasse. In combinatie met de hardstenen graven, veruitwendigen de gietijzeren grafkruisen het toenmalig standenverschil binnen de maatschappij.
Het kerkhof als zijnde een voorbeeld van een parochiaal kerkhof dat getuigt van eeuwenoude funeraire tradities in Vlaanderen.
Als zijnde een typische dorpskerk met beeldbepalende ligging in een open landschap en die als dusdanig een baken vormt in de dorpsstructuur.