Teksten van Pastorie Sint-Pietersparochie

https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/1424

Pastorie Sint-Pietersparochie ()

De voormalige pastorie van Testelt, is beschermd als monument.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Pietersparochie [online], https://id.erfgoed.net/teksten/188361 (geraadpleegd op ).


Pastorie Sint-Pietersparochie ()

De voormalige pastorie van Testelt, gesitueerd aan de overkant van de Demer, in bak- en zandsteenstijl met barokke gevel en rococo interieur, gebouwd in 1522 met verschillende wijzigingen rond 1600 en de eerste helft van de 18de eeuw.

Historiek

De abdij van Averbode bezat het patronaatsrecht reeds sinds de 12de eeuw en stelde er norbertijnen aan als pastoor. De voormalige pastorie, sinds de tweede helft van de 19de eeuw een woning, werd aan de overkant van de Demer (ten opzichte van de kerk) gebouwd in 1522 onder het prelaatschap van abt Geraard van der Scaeft (1504-1532). Uit veiligheidsoverwegingen en voor de regelmatige visconsumptie werd de pastorie omringd door een gracht (zoals zichtbaar op de Ferarriskaart). Onder pastoor Hanegreefs Joannes (1556-1620) werden er vanaf 1595 tot 1615 herstellingen uitgevoerd aan de pastorie. Wellicht werden er zware verbouwingen of herstellingen uitgevoerd daar volgens de archiefbronnen de pastoor tijdelijk een ander onderkomen diende te betrekken.
In 1709 werd de pastorie door abt van der Stegen en pastoor Gratianus Frans Rigaut (1657-1721) ingrijpende herstellingen en verfraaiingswerken uitgevoerd, uit deze periode dateert onder andere de opmerkelijke zandstenen portiek. Op de deuromlijsting staat het opschrift en datering: “1709 - STEPHANUS VAN DER STEGEN”. In 1744 werd de achter- en zijbouw uitgevoerd. De sobere rococo ornamenten aan de plafonds en de schouwmantels dateren van deze periode. In 1747 werden op vraag van pastoor Donatus Jozef Haeghens (1700-1769) rococo muurschilderingen aangebracht in de achterbouw.

De pastorie werd onder pastoor van Sichem verlaten die rond 1860 een nieuwe pastorie liet bouwen vlakbij de kerk. In 1865 werd de, vanaf dan oude pastorie, verkocht aan particulieren waarna het werd gebruikt als woning.

Beschrijving

De pastorie is een gebouw van twee bouwlagen van bak- en zandsteen op een plint van ijzerzandsteen, waarvan de kern uit de 16de eeuw dateert. De gevel wordt bekroond met een in- en uitzwenkende geveltop en met een zadeldak met natuurleien. De voordeur wordt gedateerd op 1709 met voornoemd opschrift. De achterbouw bestaat uit een verdieping en werd gebouwd in 1744. Het is voorzien van een kleine steekboogdeur met ovaalrond bovenlicht en een fraai dakvenster met gebogen fronton. Het bijgebouw dateert uit dezelfde periode, en wordt afgedekt met een wolfsdak.

Interieur

De portiek heeft een vroegbarokke inslag, op de sluitsteen staat het wapenschild van abt Stephanus van der Stegen. De rococo plafonds uit 1744 zijn het meest uitgewerkt in de salon (hoofdruimte), de ramen in de westgevel zijn later gewijzigd. In de achterbouw zijn de plafonds minder uitgewerkt en werden twee kamers gewijzigd door het inbrengen van tussenwanden en trap.
Het hoofd dak met steile helling heeft een bewaarde dakconstructie, enkel de gevelspanten zijn vernieuwd. Het geheel bestaat uit 4 eikenhouten gebinten, drieledig met doorlopende zware kepers zonder nokbalk. De vergaringen zijn met pen en gat. Al de gebinten zijn voorzien van zware moerbalken waarop zij steunen. De meeste moerbalken dragen aan de onderzijde de rococo bepleistering. Het dak van de achterbouw met zwakke helling is van een minder goede kwaliteit.

In de achterkamer werden er verschillende muurschilderingen gevonden in 1970, uitgevoerd in getemperde kleuren waarbij roodbruin en grijs domineren. De zwierige rococoversiering en mythologische figuren roepen de sfeer van een 18de-eeuws salon op. Verder werd er het wapenschild van pastoor Haeghens aangetroffen met de datum 24 Mey 174(?).

  • Archief Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, dossiernummer DB000666, Dijk 2-4 Vml Pastorie, geschiedkundige nota Oude Pastorij van Testelt Ir. Arch. Serneels.
  • GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. en VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen, 1, Luik.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Pietersparochie [online], https://id.erfgoed.net/teksten/150938 (geraadpleegd op ).