Beschermd monument

Hoeve Het Noordhof met omwalling

Beschermd monument van tot heden

ID
14392
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/14392

Besluiten

Hoeve Noordhof met omgeving
definitieve beschermingsbesluiten: 08-12-2008  ID: 4557

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument omvat de historische hoeve zogenaamd het Noordhof, meer bepaald het begraasde erf met erfpijlers, de bewaarde kasseistroken en baksteenstoepen, de omwalling van het opperhof en de achtvormige omwalling (waar de omwalling gedempt is wordt de perceelsstructuur als uitgangspunt genomen), het opperhof met het boerenhuis en de voormalige brouwerij op de terp, het neerhof met de dwarsschuur, de stalling, de wagenschuur en de daarbij aansluitende kleine stalling, de hoogstamboomgaard. De relatief recente aanbouwen onder lessenaarsdak aan dwarsschuur en wagenschuur zijn uitgesloten van de bescherming, maar de percelen waarop de genoemde aanbouwen gelegen zijn, worden evenwel volledig opgenomen aangezien ze inherent deel uitmaken van de historische structuur. De huisweiden en erfoprit ten westen van de site zijn als dorpsgezicht beschermd.



Waarden

Historische hoeve zogenaamd het Noordhof met erf toegang, de omwallingen, de opperhof-/neerhofstructuur is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

als zijnde een hoeve die historisch de zetel van de heerlijkheid Ten Broucke vormde, de omwalling van het opperhof en de opperhof-/neerhofstructuur is een statussymbool voor de heer van de heerlijkheid. Ook het feit dat een brouwerij volume reeds aangeduid is op de Ferrariskaart (1770-1778) bewijst het belang van de hoeve. Ook de omvang van de dubbele dwarsschuur en het imposante boerenhuis wijzen op het belang van de hoeve. Minimaal in de 18de eeuw is de hoeve in handen van de abdij van Eversam. Deze abdij was evenals de hier besproken hoeve in de nabijheid van de IJzer gelegen. Dit historisch gegeven plaatst de hoeve in een zelfde thematisch-typologisch en geografisch kader als de beschermde hoeves Klein en Groot Eversam (Stavele, Alveringem).

de erftoegang, de omwallingen, de opperhof-/neerhofstructuur, en de volumes van de schuur, stalling en het huis met aansluitende brouwerij zijn als dusdanig reeds aangeduid op de Ferrariskaart (1770-1778). De wagenschuur is reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (ca. 1834) Aldus is de historische structuur van de hoeve gaaf bewaard.

als zijnde historisch een van de weinige hoeves in de IJzerbroeken tussen de IJzer en de Boezingegracht. De oudst bekende vermelding van de historische benaming Noordhof komt in 1734 voor in de archieven van de abdij van Eversam. Deze benaming is ook aangeduid is op het primitief kadasterplan (ca. 1834) en op de Vandermaelenkaart (ca. 1850). De benaming baseert zich op de windroos en duidt de hoeve aan als een geïsoleerde hoeve, als een van de weinige hoeves in de IJzerbroeken en in dit deel van Oost-Vleteren.

de omwalling van het opperhof is gaaf bewaard, de achtvormige omwalling is ten zuiden bewaard en in zijn geheel herkenbaar in de perceelsstructuur. Een deel van de oude hoogstamboomgaard binnen de achtvormige omwalling, een gegeven van de hoeve-uitbating dat reeds aangeduid is op de Ferrariskaart (1770-1778), is bewaard.

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
het Noordhof is representatief voor de Vlaamse hoeves met opperhof-/neerhofstructuur, hier gekoppeld aan een dubbele omwalling. Dit type van voorname hoeve met omwald opperhof met terp wijst op een feodaal verleden. Het belang van deze hoeves leest men meestal ook af aan de omvang van de gebouwen, in het geval van het Noordhof een imposant boerenhuis en een dito schuur. Ook de vrij staande, L- of U-vormige opstelling van de nutsgebouwen rondom een begraasd erf is representatief voor de hoevebouw in een deel van Vlaanderen.

als zijnde een hoeve met een bewaarde oude erfaanleg: de erftoegang is gemarkeerd door twee bakstenen erfpijlers - reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (ca. 1834) - met schamppalen, het deels begraasde neerhof bewaart kasseistroken - in het verlengde van de erfoprit en leidend naar de nutsgebouwen - en stoepen van bakstenen op hun kant rond de gebouwen. Mogelijk was de erfoprit oorspronkelijk gekasseid naar analogie met de kasseistroken op het erf.

het omwalde opperhof bewaart zijn terp met daarop het huis met aansluitende brouwerij onder doorgetrokken zadeldak van rode Vlaamse pannen (erfzijde). Het geelbakstenen huis heeft een 18de-eeuwse typologie die zich laat aflezen in het verzorgde metselwerk van de strekken boven de muuropeningen en de linker zijgevel met steunberen, aandak met vlechtingen en de jaaraanduiding "1767". De roodbakstenen brouwerij met deels bewaarde mechaniek heeft een typologie uit de tweede helft van de 19de eeuw met onder meer markerende bakstenen trap en rondbogige laadluiken. Het gegeven van een brouwerij aansluitend bij een hoeve wijst op het belang van de hoeve en op een bijkomende economische activiteit naast het pure landbouwgebeuren. Het huis en de brouwerij bewaren gave interieurelementen.

het neerhof heeft een gave U-vormige constellatie, deels teruggaand op de Ferrariskaart (1770-1778, L-vorm) en op het primitief kadasterplan (ca. 1834, U-vorm door wagenschuur). Het neerhof wordt ten noorden gemarkeerd door de 18de-eeuwse, imposante dubbele dwarsschuur met beplankte erf- en achtergevel, ten zuidoosten door een laat 18de-eeuwse of vroeg 19de-eeuwse vrijstaande wagenschuur, en ten westen door de lange stalling met jaarankers "1877". De scherpe dakhelling en de verzorgde rechter zijgevel (baksteen) met aandak, vlechtingen, topstuk, uilengat enz. wijzen op de 18de-eeuwse datering van de schuur. De dakenstructuur van de dwarsschuur en de wagenschuur (helling, hoogte, geknikte dakoverstekken op modillons, aandaken bij de schuur) is typisch voor een 18de-eeuwse of vroeg 19de-eeuwse landelijke architectuur met strobedaking. Ook de beplanking en de poorten van de schuur getuigen van een verzorgd materiaalgebruik.
De stalling opgetrokken in verzorgd metselwerk onder een zadeldak van rode Vlaamse pannen wordt getypeerd door een sobere ritmering door de superposering van staldeuren en laadvensters. De stallingen, ook het kleine stalletje - vermoedelijk uit de eerste helft van de 20ste eeuw aansluitend bij de wagenschuur, zijn opengewerkt door getoogde staldeuren met groenbeschilderd houtwerk, tevens een kleine duiventil bij genoemd stalletje. De schuur, de stalling en de wagenschuur bewaren een gave interne structuur, in casu de ankerbalkstructuur (schuur en wagenschuur), het stijl- en regelwerk (schuur), de structuur van de dakgebintes, de moerbalken bij de stalling enz.


Aanduiding van

Is de gedeeltelijke bescherming van

Hoeve Het Noordhof

Veurnestraat 36 (Vleteren)
Historische hoeve (aangeduid op de Ferrariskaart 1770-1778), voormalige zetel van heerlijkheid Ten Broucke Gelegen ten westen van de Boezingegracht en aan de rand van de broeken.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.