Beschrijving
Het ensemble van station, lampisterie, betonnen schuilplaats en hekwerk te Lichtervelde, is beschermd als monument.
Waarden
Het ensemble van station, lampisterie, schuilplaats en hekwerk is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
artistieke waarde
Het station is eveneens uitzonderlijk door de tegeltableaus onder de gootlijst van de stationschefwoning (zijde Statieplaats én perronzijde). De hoofdaandacht gaat aan beide zijden uit naar het quasi identieke, levendige tableau van de Lichterveldse paardenmarkt. Op het voorplan symboliseert een boerenpaard, vastgehouden door een man wiens gezicht koopmansgeest verraadt, de markt. De figuren in het midden zijn tot gekleurde vlakken en schaduwen herleid, waarachter de gevels gesuggereerd worden. Het markttableau is telkens geflankeerd door decoratieve tableaus. Aan de Statieplaats zijn de tableaus met plantenslingers beïnvloed door de art nouveau. Aan de perronzijde kenmerken de leeuwenkop en acanthusbladeren de renaissancetableaus.
historische waarde, industrieel-archeologische waarde
historische, in casu architectuurhistorische waarde en industrieel-archeologische waarde:
Het station van Lichtervelde is in 1912-1914 gebouwd op basis van het door de staat ontwikkelde stationstype 1895. Enerzijds vormt de middenstatie een herkenbare illustratie van dit stationstype, anderzijds getuigt dit station van de aanpasbaarheid van het type aan de noden en het belang van het station. Kenmerkend voor het type 1895 zijn onder meer, één: het langgestrekte volume onder zadeldaken, parallel aan de sporen, met centraal de hogere stationschefwoning (met onder meer bewaarde trap), geflankeerd door twee lage vleugels, de lange vleugel voor de reizigers- en andere diensten en één bijkomende woontravee met aansluitend nutsgebouw, twee: de gevelritmering door rondboogvensters en -deuren, lisenen en baksteenfriezen, drie: de oculi en de stationsnaam in een rechthoekig veld onder de lage dakhelling van de zijgevels, in combinatie met een rondboogvenster in de lage woontravee, vier: de aflijning van gevels en dakhelling met verzorgde gootlijsten, vijf: de lampisterie en het reizigerssanitair als apart gebouwtje nabij de dienstenvleugel. Van de luifel aan de perronzijde zijn de blauwhardstenen aanzetstenen bewaard. De uitzonderlijke lengte van de dienstenvleugel van dertien traveeën, met wachtzaal en oude lokettenwand, weerspiegelt het belang van dit station. Ook het verzorgde baksteenmetselwerk van grijze machinesteen is uitzonderlijk. Het metselwerk is verlevendigd door banden en omlijstingen in rode baksteen en door sierlijke tegeltableaus onder de gootlijsten en voor de stationsnaam. De in rode baksteen geaccentueerde rondboogornamentiek wordt in de lampisterie vervolledigd met boognissen waarin de deuren en vensters gevat zijn.
historische waarde, sociaal-culturele waarde
Het spoorwegknooppunt Lichtervelde illustreert de geschiedenis van de spoorverbindingen in de 19de eeuw. In deze gemeente, centraal gelegen op het traject Brugge-Kortrijk, de eerste lijn aangelegd door het oprivate S.A. des Chemins de Fer de la Flandre Occidentale, wordt in 1847 de eerste middenstatie geopend. Ruim tien jaar later (1858) kan er in een nieuwe en grotere middenstatie overgestapt worden naar Veurne, en in 1870 ook naar Duinkerken. In 1880 vertakt Lichtervelde zich tot een echt kruisstation dat via Gent in verbinding staat met de rest van het land. Lichtervelde is eind 19de eeuw dan ook uitgegroeid tot een transport- en handelsdraaischijf. De roep om een functioneler station wordt echter pas in 1910, enkele jaren na de overname, beantwoord door de beslissing van de staatsspoorwegen om een groot en representatief typestation te bouwen. De dienstenvleugel van het in 1912-1914 gebouwde station wordt door beschietingen vernietigd in de Eerste Wereldoorlog en nadien identiek herbouwd. Het ensemble van het spoorwegstation, de lampisterie met sanitair, de halfondergrondse betonnen schuilplaats en het gietijzeren hekwerk illustreren het belang van deze spoorweginfrastructuur. Uitzonderlijk voor een typestation wordt de internationaal belangrijke paardenmarkt in kleurrijke tegeltableaus op destationschefwoning afgebeeld. Deze tableaus leggen het verband tussen deze vroeg 20ste-eeuwse markt in de Lichterveldse straten en de spoorlijnen. waarlangs de paarden onder meer naar Duitsland geëxporteerd werden. De voorstelling van een plaatselijk economisch gebeuren is evenals de uitwerking van de stationsnaam in tegeltableaus erg uitzonderlijk binnen de stationsarchitectuur. Het thema verwijst als bijna enige materiële relict naar deze ooit erg belangrijke paardenmarkt.