beschermd monument

Café Gambrinus

beschermd monument van tot ( definitief geworden)

De rechtsgeldigheid van dit aanduidingsobject is niet meer actueel.
ID
14506
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/14506

Besluiten

Café Gambrinus
voorlopige beschermingsbesluiten: 18-02-2016  ID: 5933

Beschrijving

Deze bescherming betreft het café Gambrinus aan de Grote Markt (gehele perceel).



Waarden

Café Gambrinus was voorlopig beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

culturele waarde

De gecapitonneerde lederen zitbanken die langsheen de muren, onder de lambrisering en dwars tegen de buitenmuren geplaatst werden, de tafels met marmeren inleg en gietijzeren onderstel en de houten stoelen met spijlenleuning vormen samen met het sierlijke houtwerk en de schilderingen een goed bewaard en representatief geheel. Ze zijn bepalend voor de authentieke sfeer van het etablissement en versterken zo de erfgoedwaarde van Café Gambrinus.

sociale waarde

Café Gambrinus, al van voor de vestiging op de Grote Markt in Leuven door de familie Van Mechelen uitgebaat, bleef sinds 1932 nagenoeg ongewijzigd en behield zijn cliënteel van geboren Leuvenaars en academici. Café Gambrinus is daarmee een (voort)levend begrip in Leuven en een gerespecteerde en nog steeds gesmaakte ontmoetingsplaats.

culturele waarde

Café Gambrinus kent zijn oorsprong in het laatste kwart van de 19de eeuw en was toen trekpleister voor de gegoede burgerij in Leuven. Toen het café in het begin van de jaren 1930 van haar eerste vestiging op de hoek van de Eik- en de Boekhandelsstraat verhuisde naar de inmiddels wederopgebouwde en prestigieuze Grote Markt, verhuisde niet alleen het clientèle, maar ook de interieurinrichting mee. Het neorenaissance houtwerk en de neoclassicistische schilderingen die de wanden van het als 'grand café' opgevatte etablissement decoreren, ademen - samen met het overige meubilair - nog steeds de sfeer uit van het burgerlijke ontspanningsleven zoals dat was op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw. Café Gambrinus is hiermee niet alleen een representatief cultureel tijdsdocument, het is ook het enige etablissement in zijn soort in Leuven en één van de weinige die in Vlaanderen overbleven.

artistieke waarde

Café Gambrinus heeft een markant interieur waarin het kunstig gesneden 19de-eeuws houtwerk in neorenaissancestijl en de neoclassicistische schilderingen aan de wand meteen opvallen. Het houtwerk, vervaardigd in Franse eik en met inscriptie "1896", wordt gekenmerkt door fijn gesneden motieven en arabesken in cassetten (lambrisering) en spiegels (toog). De door E. Meyer in 1888 geschilderde wandtaferelen verbeelden, in een classicistische vormentaal, de hopteelt, de oogst van de hopbellen, het gebrouwen bier en het vertier van muziek en drank in bucolische taferelen met allegorische, vrouwelijke figuren en dynamische putti. Zowel het houtwerk met arabesken als de schilderingen zijn van hoge artistieke kwaliteit en bleven uitzonderlijk goed bewaard. Samen met de gecapitonneerde leren banken, de kapstokken, de tafels met marmeren inleg, de houten stoelen met spijlenleuning en de spiegels die de ruimte doorbreken en zichten creëren, vormen ze een authentiek en homogeen geheel dat representatief is voor de vormgeving van café-interieurs en koffiehuizen in de late 19de eeuw.

architecturale waarde

Het "Schippershuis" en "In 't Oude Woud", als geheel in 1929 ontworpen, maken deel uit van het door architect Léon Govaerts (1860-1930) geconcipieerde ensemble van de Grote Markt die wederopgebouwd werd na de Grote Brand van Leuven in augustus 1914. De in 1920 opgerichte "Commissie voor de Gevels van de Grote Markt" gebood de reconstructie van de "In 't Oude Woud" volgens zijn vooroorlogse toestand, een barok pand uit 1666 met monumentale in- en uitzwenkende topgevel. Het "Schippershuis" moest, zoals het merendeel van de panden aan de Grote Markt, geïnspireerd zijn op de regionale 17de- en 18de-eeuwse stijlen en gebouwd met traditiegetrouwe bouwmaterialen; door Govaerts vertaald naar een diephuis met tuitgevel, fantasievol vormgegeven met een speelse, maritieme detaillering, verwijzend naar de huisnaam. Als dusdanig voor de wederopbouw van Leuven representatief geheel met een hoge graad van authenticiteit, versterkt door de nagenoeg gave staat van bewaring van het caféinterieur.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Ensemble Schippershuis en In 't Oude Woud, met Café Gambrinus

Grote Markt 13 (Leuven)
Het ensemble dateert uit de wederopbouwperiode. Het pand werd volgens 1929 gedateerde plannen van architect L. Govaerts geconcipieerd met afzonderlijke wooneenheden per verdieping en een café-etablissement op de begane grond.

Andere relaties

Wordt opgevolgd door

Café Gambrinus

Grote Markt 13 (Leuven)


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Café Gambrinus [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/14506 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.