Het oorlogsmonument Eerste en Tweede Wereldoorlog voor de gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers van Merelbeke is met uitzondering van het spiegelvormig omhaagd en afgeboord plantsoen beschermd als monument.
Op 16 november 2022 volgde er een wijziging van het oorspronkelijke beschermingsbesluit. Het oorlogsmonument werd verplaatst van zijn locatie voor de parochiekerk naar een nieuwe locatie enkele honderden meters verder, voor het gemeentehuis.
De bescherming van een onroerend goed brengt rechten en plichten met zich mee. De aanpassing van de locatie in het beschermingsbesluit na verplaatsing is vereist omwille van de rechtszekerheid. Het wijzigingsbesluit houdt een louter administratieve wijziging in van het ministerieel besluit van 24 november 2011 houdende bescherming als monument van oorlogsmonument te Merelbeke, die geen impact heeft op de erfgoedwaarden van het monument, noch op de beheersdoelstellingen of op de voorschriften tot instandhouding en onderhoud.
Het oorlogsmonument Eerste en Tweede Wereldoorlog voor de gesneuvelden en burgerlijke slachtoffers van Merelbeke is met uitzondering van het spiegelvormig omhaagd en afgeboord plantsoen beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
Expressieve bronzen beeldengroep, die een jonge overmoedige soldaat toont, sprekend van durf en met naast hem een wakende leeuw. De voet van de soldaat en de poot van de leeuw vertrappelen een dode arend, het symbool van de Duitse tegenstander.
Op de hoge arduinen sokkel is een bas-reliëf in brons aangebracht, met voorstelling van een dode opgeëiste met een schop in de hand. Hij wordt vastgehouden door een jonge man. Het voetstuk is langs beide zijden uitgebreid met twee muurtjes in arduin, waarop de namen van de slachtoffers staan. De beide uiteinden zijn versierd met een gebeitelde lauwerkrans en oorlogsjaartallen en worden bekroond met een in brons gegoten helm op een krans van rozen.
Deze voorstelling met heroïsche symboliek komt een aantal keer voor in het werk van de beeldhouwer Aloïs De Beule (gesigneerd), onder meer in de oorlogsmonumenten van Ruisbroeck-bij-Brussel, dat nu verdwenen is, te Bassevelde en Lede.
Representatief thematisch werk van de beeldhouwer Aloïs De Beule, die meer dan twintig oorlogsmonumenten realiseerde onder meer te Bassevelde, Doornik, Ertvelde, Gavere, leper, Sint-Amandsberg, Sint-Gillis Brussel, Zele.
Aloïs De Beule (1861-1935) volgde opleiding aan de Academie van Gent en werkte onder meer in het atelier van Mathias Zens. Hij richtte te Gent een eigen atelier op voor religieuze kunst. Belangrijke medewerkers waren beeldhouwers Oscar Sinea, Geo Verbanck, Louis Du Bar, Leo Sarteel, Modest Van Hecke, Achille Moortgat en Jules Vits. De Beule evolueerde van een hoofdzakelijke neogotische kunst naar monumentale realistische expressieve beeldhouwkunst.