Beschrijving
De bescherming betreft de kapellinde op de vijfsprong van wegen met inbegrip van de vijfsprong zelf en de eerste drie meter van deze wegen, vertrekkende vanaf deze vijfsprong met daarop aansluitend een cirkelvormige zone met straal van 19 meter en de linde als middelpunt.
Waarden
De kapellinde op vijfsprong van wegen, omvattende de geknotte linde met boomkapel en zijn standplaats, een jonge opgaande linde in de stronk van een tweede ouder exemplaar, een (grens)steen en het kruispunt van vijf wegen waarlangs de linde aangeplant werd is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
esthetische waarde
De beeldbepalende gekandelaarde linde, gelegen op een licht opgehoogd driehoekig terrein langs een vijfsprong van wegen, is dominant aanwezig in een eerder eenvormig open landbouwlandschap. Door zijn traditionele beheersvorm biedt de boom, zowel in de winter, wanneer de knoestige gesteltakken goed zichtbaar zijn, als in de zomer, wanneer de kruin een mooie ovale vorm aanneemt, een esthetisch mooie aanblik. Het goed onderhouden boomkapelletje, versierd met kunstbloemen, draagt bij aan deze belevingswaarde. Mits goed onderhoud zal deze esthetische waarde, naarmate de boom ouder, dikker en imposanter wordt, nog toenemen in de toekomst.
ruimtelijk-structurerende waarde
De gekandelaarde kapellinde bevindt zich langs een vijfsprong van wegen in een open landbouwgebied en trekt zo alle aandacht naar zich toe. Deze beeldbepalende boom staat op een licht opgehoogd terrein en vormt een duidelijk oriëntatiepunt in een eerder eentonig landschap, gekenmerkt door grote akkers en enkele laagstamboomgaarden. Door het open landschap is ook het stervormige wegenpatroon duidelijk herkenbaar. De noord-zuid lopende Walenstraat, geflankeerd door de gekandelaarde linde met daarnaast een witte lokale kalkzandsteen die tegenwoordig als grenssteen wordt beschouwd, visualiseert bovendien de grens tussen de (deel)gemeenten Jeuk (Gingelom) en Rukkelingen-Loon (Heers). De combinatie van een beeldbepalende kapelboom in een eerder open agrarisch landschap, ingeplant op een markant kruispunt en bovendien op een administratieve grens, is, op basis van de op heden gekende informatie, uniek in Vlaanderen.
volkskundige waarde
De gekandelaarde zomerlinde, daterend uit een periode dat de katholieke devotie herop leefde, is getuige van een typisch plattelandsgebruik om grenspunten en straathoeken te voorzien van bomen, kleine religieuze monumenten en markeringspunten. Het aanplanten van linden bij kapellen is een oud volksgebruik dat zijn oorsprong vindt in de voorchristelijke boomverering. Het kandelaberen van deze linden is een traditionele beheersvorm die leidt tot een mooie ellipsvormige kruin. Ondanks het ontbreken van de oorspronkelijke kapel, blijft de overgebleven geknotte linde herkenbaar als kapelboom. Dit is te danken aan de soort, het traditionele beheer dat nog actief wordt voortgezet, de ligging langs een kruispunt van wegen en op een administratieve grens en de recente toevoeging van een, eveneens nog actief onderhouden en versierde, boomkapel waardoor zijn oorspronkelijke functie werd hersteld.