Stuivekenskerke, gelegen in de IJzerpolders, wordt gekenmerkt door een hoge historische gelaagdheid, die teruggaat op de 12de-eeuwse inpoldering van de IJzervlakte en de stichting van een abdijhoeve door de Norbertijnen van Vicogne. De door Diederik van de Elzas (1128-1168) in bescherming genomen schaapskooi groeide uit tot een imposante landbouwuitbating, waarvan delen van de historische walgracht en de archeologische context bewaard zijn. Aan de rand van deze uitbating werd in de vroege 13de eeuw de parochie Stuivinskerke gesticht. Circa 1572 werd hier de imposante kerktoren met bakstenen spits gebouwd. Rond 1870 werden de kerk en het dorp verschoven: omdat de oude kerk voor een deel van de inwoners te veraf gelegen was, nam burgemeester, provincieraadslid en herenboer Jean-Baptiste De Grave het initiatief om een nieuwe kerk te bouwen nabij zijn landgoed, de vroegere abdijhoeve Vicogne, en meer bepaald bij de Kloostermolen. Van dan af bestond Stuivekenskerke uit het gehucht Oud-Stuivekenskerke - met 16de-eeuwse kerktoren - en het nieuwe kerkdorp Nieuw-Stuivekenskerke, nabij het landgoed. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Stuivekenskerke volledig verwoest. Bij de wederopbouw werd de 16de-eeuwse toren van Oud-Stuivekenskerke heropgetrokken bij de kerk in Nieuw-Stuivekenskerke, als een ijkpunt uit de skyline van het vooroorlogse dorp. De in 1924-1927 gereconstrueerde westtoren brengt samen met de als oorlogsrelict beschermde voet van de oude toren de oude dorpskern in herinnering. Het ensemble van geselecteerde graftekens vormt een belangrijke getuige van de dorpsgeschiedenis. De elektriciteitscabine bij de toegang tot het landgoed Vicogne getuigt van de uitbouw van een landelijk distributienetwerk in het interbellum.

Door zijn ligging midden de weides van de IJzerpolders beheerst het heropgebouwde kerkdorp de horizontale skyline. Het beeld wordt bepaald door drie opvallende geelbakstenen gebouwen in het vlakke polderlandschap: de kerk met ranke torenspits, de pastorie en het landgoed Vicogne. Het slanke silhouet van de kerktoren kondigt van ver het dorpje Nieuw-Stuivekenskerke nabij de IJzer aan. Het kerkhof vormt een beeldbepalende en verbindende ruimte in de dorpskern, die op veel plaatsen reeds uit het Vlaamse dorpsbeeld verdwenen is. Net als het vooroorlogse dorp dat hier circa 1870 opgericht werd bij de Kloostermolen, is het heropgebouwde Nieuw-Stuivekenskerke erg klein. Rondom het monumentale ensemble van kerk, kerkhof en pastorie werden in de wederopbouwperiode slechts twee lage woningen (her)bouwd: de herberg "In de Vicogne" en de maalderij bij de vroegere herberg "Veurne Ambacht". Deze gebouwen dragen bij tot de coherentie van het gebouwenweefsel van het kerkdorp. De Kasteelhoevestraat verbindt het kerkdorp met het landgoed Vicogne. De gebouwen van het landgoed zijn gelegen op een uitgekiende zichtas, waardoor een sterke visuele re latie ontstaat tussen de Kasteelhoevestraat, de gekasseide erfoprit met inrijpoort en kapel, het landhuis met poortdoorrit en het erf met nutsgebouwen. Het zuidelijke deel van het dorpsgezicht wordt beheerst door dit landgoed. Het monumentale gebouwenensemble uit de wederopbouwperiode is nog steeds gelegen binnen het tracé van de historische dubbele walgracht. De nog deels omwalde vroegere abdijsite wordt geaccentueerd door een bomengordel en een boomgaard . Het omliggende open gebied gaat terug op de historische huisweides en akkers. De Kasteelhoevestraat, tussen het dorp en het landgoed, wordt gemarkeerd door de imposante inrijpoort. De oude, westelijke toegangsdreef naar de abdijsite Vicogne, is afleesbaar in de perceelstructuur en -randbegroeiing .

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Stuivekenskerke volledig verwoest. Het herbouwde dorp, met kerk, kerkhof, pastorie en landgoed Vicogne, vormt een belangrijke getuige van de Groote Oorlog, die de frontstreek jarenlang in zijn greep hield, en voor Europa een culturele breuk met het optimisme van de " lange 19de eeuw" inluidde.