De gesloten hoeve De Kam te Wezembeek-Oppem, is beschermd als monument.

Gesloten hoeve in kern opklimmend tot de 17de eeuw, in de tweede helft van de 20ste eeuw omgevormd tot cultureel centrum na renovatie. Als brouwerij vermeld sinds de 15de eeuw, het brouwgebouw werd afgebroken in het begin van de 19de eeuw.

Historiek

Kam of Kamme is een Middelnederlands woord voor brouwerij. In 1440 wordt er een Kamme vermeld te Wezembeek-Oppem, maar het is niet zeker of het om "De Kam" gaat, of om een andere brouwerij te Wezembeek-Oppem. In 1481 in 1550 is er echter sprake van een Camme aan de Oppemdries, meer dan waarschijnlijk gaat het hier over "De Kam". De Kam is gelegen naast een beek (de Vuilbeek of Wezembeek), maar haalde haar water uit een vlakbij gelegen bronvijvertje. De volgende eeuwen wordt de hoeve herhaaldelijk vermeld in diverse akten en rekeningen. Over de bouwgeschiedenis is echter weinig geweten. In 1583, tijdens de Tachtigjarige Oorlog, brandde de hoeve af, net als de Sint-Pieterskerk. Begin 17de eeuw werd ze heropgebouwd. Het brouwhuis werd afgebroken tussen 1814 en 1829. De zuidelijke hoek was oorspronkelijk open, maar werd dichtgebouwd circa 1892 met stapelruimte.

In 1977 verliet de laatste bewoner de hoeve en werd het geheel aangekocht door de Vlaamse Gemeenschap. In 1981 stortte het dak van de schuur in. Het woonhuis werd deels gerestaureerd, maar er doken stabiliteitsproblemen op, waardoor het gebouw nagenoeg volledig afgebroken moest worden. Uiteindelijk werd de hoeve eind jaren 1980 gerenoveerd als Cultureel Centrum, het ging om een quasi volledige wederopbouw met gedeeltelijk hergebruik van materialen (zoals de dakspanten). In 1990 waren de werken grotendeels afgerond, het Cultureel Centrum werd ingehuldigd in 1993. De oorspronkelijke sluitsteen boven de poort met het embleem van Kamme, een houten beslagkuip met twee gekruiste roerspanen, verdween tijdens de restauratiewerken. Links van de poort bevindt zich een voetgangerspoortje, rechts een toegemetst vierkant venster in zandsteen. Bij het woonhuis werd de gepikte plint vervangen door een plint in natuursteen. Verder werden er bijkomende vensters toegevoegd, een betonnen trap tegen de achtergevel van het woonhuis en werd de foyer aangebouwd waar er zich voorheen de schapen- en varkensstal bevond. Het interieur van het woonhuis werd volledig ontmanteld en de ruimte-indeling onherkenbaar gewijzigd (onder andere invoegen van cafetaria). Het interieur van het woonhuis werd volledig ontmanteld, de ruimte-indeling onherkenbaar gewijzigd (onder andere invoegen van cafetaria).

Beschrijving

De hoeve is een gesloten geheel opgesteld rond een gekasseid erf, een witgekalkte verankerde baksteenbouw, in kern mogelijk teruggaand tot de 17de eeuw. Ten noordwesten bevindt zich de inrijpoort onder houten latei met vernieuwde zandstenen posten, naast een dichtgemetselde voetgangerspoort in een traditionele rondboogomlijsting van zandsteen voorzien van imposten en sluitsteen. Ten noordoosten bevindt zich het boerenburgerhuis op L-vormige plattegrond, ten zuidoosten de schuur en ten zuidwesten de stal.

Het boerenburgerhuis heeft een lange vleugel van zes traveeën (aan het erf) en een korte vleugel van vier traveeën, beide van één bouwlaag onder zadeldak (mechanische pannen). De verhoogde en onderkelderde begane grond bevat aan de binnenkoer een dubbele trap met rechts een hellend vlak dat toegang geeft tot de woning, links van de inkom bevindt zich de opkamer. Aan de linkerkant van de trap bevindt zich een luik naar de kelder.
Het woonhuis is in kern mogelijk opklimmend tot de 17de eeuw. Het is een baksteenbouw op hoge zandstenen plint met geprofileerde afzaat. De rechthoekige beluikte vensters hebben vernieuwde lekdrempels en lateien, de rondboogdeur een vernieuwde zandstenen omlijsting. De haakse vleugel met getrapte zijgevel (vier traveeën en top) is voorzien van een uitstekend natuurstenen kordon ter hoogte van de tweede trap. Rechthoekig venster met vernieuwde zandstenen omlijsting. Aanleunend bakhuisje met half schilddak (Vlaamse pannen).

Ten zuidoosten bevind zich de sterk aangepaste bakstenen dwarsschuur onder afgewolfd zadeldak (mechanische pannen). Tegenover het boerenhuis, ten zuidwesten, bevindt zich de stal (tevens biermagazijn) met wagenhuis, onder een zadeldak met mechanische pannen. In het noorden bevindt zich een zijpuntgevel met aandak, vlechtingen, topstuk en één schouderstuk. Achteraan, in de hoek tussen de schuur en de stal, is er een recente aanbouw. Aan de erfzijde zijn er twee rondboogdeuren met bewaarde vlakke zandstenen omlijstingen met negblokken. Verder zijn er twee aangepaste rechthoekige poorten onder houten latei. De opvallende door de muur uitstekende moerbalken schragen de grote dakoversteek. Aan de straatkant zijn er enkele gedichte venstertjes met zandstenen omlijsting en negblokken, en één dito open venstertje. De straatgevel wordt getypeerd door gevelankers met licht omgekrulde uiteindes.

Het schrijnwerk is overal vernieuwd, met bijna overal nieuwe lateien en lekdrempels. De daken en dakbedekking zijn vernieuwd, het houten gebinten met telmerken zijn wel bewaard gebleven..