Burgstraat, Corneliestraat, Dammesteenweg, Damse Vaart West, Damse Vaart-Zuid, Haringmarkt, Jacob van Maerlantstraat, Kerkstraat, Ketelstraat, Markt, Oude Sluissedijk, Polderstraat, Pottenbakkersstraat, Rabattestraat, Romboutswervedijk, Sint-Janstraat, Slekstraat, Speystraat (Damme)
De stadskern van Damme wordt omsloten door een 17de-eeuwse aarden vesting met bastions, ravelijnen en grachten en bestaat uit een concentrische aanleg, kruisgewijs doorsneden door de historische Kerkstraat en door de vaart van Brugge naar Sluis.

Kerkstraat (Damme)
Brug over het Zuidervaartje, gegraven in 1841-1848 om het overtollig water vanuit Sint-Michiels, Sint-Kruis en Assebroek (Brugge) af te voeren, hierbij ter hoogte van het stadscentrum het zuidelijk tracé van de 17de-eeuwse stervormige vesting volgend.

Kerkstraat 17 (Damme)
Burgerhuis met laatclassicistische inslag vermoedelijk uit eind 18de-eerste kwart 19de eeuw, mogelijk met oudere kern. Breedhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; Vlaamse pannen). Geschilderde en deels bepleisterde lijstgevel op gecementeerde plint onder aflijnende geschilderde houten kroonlijst op consoles.

Kerkstraat 13-15 (Damme)
Voormalig breedhuis met laatclassicistische inslag vermoedelijk daterend uit circa eerste helft van de 19de eeuw, zie als één volume aangeduid op het primitief kadasterplan (1834); oudere kern zie kelders en weergave van bebouwing (diephuizen) op kaart van A. Sanderus (1641-1644). Thans opgedeeld in twee panden. Oorspronkelijk onderkelderd dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak (nok evenwijdig met straat; respectievelijk mechanische en Vlaamse pannen).

Kerkstraat 30-32 (Damme)
Woonhuizen, nummer 30 voorheen gekend als "'t Trompetje", vermoedelijk teruggaand op één groot diephuis met dubbele trapgevel en ondiepe zijaanbouw weergegeven op stadsplannen van Marcus Gerards (1562) en J. Blaeu (1649) en als dusdanig aangeduid op het primitief kadasterplan (1834). In de loop van de 19de-20ste eeuw opgedeeld in twee panden.

Kerkstraat 6 (Damme)
Gelegen aan hoek met Slekstraat en Speystraat. In oorsprong 19de-eeuwse herberg met smidse, in 1884 uitgebreid langs de Slekstraat.. Vrijstaand breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak (nok evenwijdig met straat; Vlaamse pannen; later aangebrachte dakkapellen onder schilddakje (daktegels). Bakstenen lijstgevel onder geschilderde houten gootlijst op consoles; arduinen onderdorpels.

Oude Sluissedijk 6-8 (Damme)
Gerenoveerd woonhuis, voorheen samenstel van twee dorpswoningen in spiegelbeeldschema, zie gedichte deuropening rechts, opgetrokken volgens kadaster circa 1914.

Kerkstraat 43 (Damme)
Dorpswoning volgens kadaster opgetrokken in 1905, gelegen aan de splitsing met de Oude Sluissedijk. Breedhuis van vier traveeën en anderhalve bouwlaag onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; Vlaamse pannen). Lijstgevel getypeerd door kleurrijk materiaalgebruik.

Kerkstraat 37 (Damme)
Haaks ingeplant éénlaagshuis, licht vooruitspringend ten opzichte van de rooilijn, minimaal opklimmend tot de eerste helft van de 19de eeuw zie huidig volume aangeduid op primitief kadasterplan (1834), mogelijk met oudere kern, zie bebouwing weergegeven op Ferrariskaart. In latere fase vergroot en uitgebreid met evenwijdig doch iets lager bijgebouw aan zuidzijde.

Kerkstraat 18A-B (Damme)
Gereconstrueerd hoekpand (2000-2001) met laat-classicistische inslag, oorspronkelijk daterend uit de 17de-18de eeuw met oudere, 14de-eeuwse kern. Vrij getrouwe reconstructie omwille van slechte bouwfysische toestand. Behoud van 18de-eeuwse dakkap (twee schaargebinten waarop nokgebinte en "half", dwars geplaatst gebint), moerbalken en buitenschrijnwerk. De gevels zijn 50 cm verhoogd omwille van wooncomfort. Afgeschuinde hoekbeeldnis met natuurstenen beeld van Sint-Jozef onder baldakijn, op console met wapenschild van Damme.

Kerkstraat 2 (Damme)
Herberg vermoedelijk daterend uit de eerste helft van de 19de eeuw, zie bebouwing weergegeven op primitief kadasterplan (1834). Hoekpand met laatclassicistische inslag van zes traveeën en twee bouwlagen onder mank zadeldak (nok evenwijdig met straat; mechanische pannen).

Kerkstraat 38 (Damme)
Half vrijstaand breedhuis met neoclassicistische inslag. Eén van de grootste en meest beklante herbergen in Damme circa 1900. Vermoedelijk teruggaand op oudere middeleeuwse bebouwing, zie breedhuis weergegeven op stadsplannen van Marcus Gerards (1562) en J. Blaeu (1649). Huidig groot volume reeds aangeduid op primitief kadasterplan (1834). Verankerde en witgekalkte baksteenbouw met lijstgevel van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak

Kerkstraat 1 (Damme)
Hoekpand met Damse Vaart-Zuid, "Estaminet Soetkin", reeds aangeduid op het primitief kadasterplan (1834), doch mogelijk met oudere kern. Hoekpand van respectievelijk twee traveeën (zijde Kerkstraat) + 1 afgeschuinde hoektravee + zes traveeën (zijde Damse Vaart-Zuid) en twee bouwlagen onder zadeldak (nok loodrecht op Kerkstraat; mechanische pannen).

Kerkstraat 10 (Damme)
Breedhuis volgens L. Devliegher daterend uit de 17de eeuw, voorheen gekend als Herberg "(In) de Oude Beurs", thans handelspand met zelfde benaming. Inspringende ligging ten opzichte het huis nummer 8, waardoor beide, samen met nummer 12, als het ware deel uitmaken van de noordoostzijde van de markt gekenmerkt door rooilijn met tandgewijs verloop. Vormt voorheen met het vermoedelijk 16de-eeuws pand nummer 8 één geheel.

Kerkstraat 27 (Damme)
Half vrijstaand herenhuis opgetrokken circa eerste helft van de 19de eeuw, zie volume reeds weergegeven op het primitief kadasterplan (1834). Dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder pannen zadeldak bekroond door houten hoofdgestel met ruitmotief onder rondboogfronton.

Kerkstraat 31 (Damme)
Hoekpand minimaal opklimmend tot eind 18de-eerste helft 19de eeuw, mogelijk met oudere kern, zie bebouwing (breedhuis) weergegeven op kaarten van Marcus Gerards (1562) en A. Sanderus (1641-1644); huidig volume aangeduid op primitief kadasterplan (1834). Breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; Vlaamse pannen). Dubbelhuis met geschilderde lijstgevel op gecementeerde plint onder nieuwe gootlijst; ongeschilderde zijgevel.

Kerkstraat 8 (Damme)
Hoekpand naar verluidt daterend uit de 16de eeuw. Vooruitspringende ligging ten opzichte van de rooilijn aan de zuidzijde waardoor het huis als het ware de markt aan de noordzijde afsluit. Vormt voorheen met het naast- en inspringend gelegen -vermoedelijk 17de-eeuws- pand één geheel.

Damse Vaart West 5 (Damme)
Minimaal opklimmend tot de 18de eeuw; hoeve reeds weergegeven op de Atlas der Buurtwegen van 1845. Vrijstaand woonhuis langsheen de straat met stalgebouw aan de noordoostzijde en klein bijgebouwtje aan de zuidwestzijde van het erf. Witgeschilderde en verankerde bakstenen gebouwen op gepekte plint.

Damse Vaart West 6 (Damme)
Hoeve met 20ste-eeuws woonhuis en losstaande schuur met schaapstal uit eind 18de-begin 19de eeuw aan de westzijde van het erf. Eertijds behorend bij de "Sint-Christoffelhoeve". Schuur heropgebouwd in 1970 wegens vervallen toestand.

Kerkstraat 48 (Damme)
Historische stadshoeve gekend als "Hoeve met drie linden", gelegen recht tegenover de kerkwegel, in kern opklimmend tot de 18de eeuw, zie jaartalsteen "1792" in puntgevel van het woonhuis. Uitgebreid in 1830 met stalvleugel langs de straat en in de loop van de 19de-20ste eeuw met losstaande, achterliggende bijgebouwen, onder meer schuur. In het begin van de 20ste eeuw woonhuis langs de straat in gebruik als kosterhuis en broodzaak, behorend bij de ertegenover gelegen (thans verdwenen) bakkerij. Hoeve oorspronkelijk in L-vormige opstelling met later bijgebouwde losstaande bestanddelen op deels verhard erf. IJzeren hek (nieuw) tussen bakstenen pijlers als toegang tot het erf, van de straat afgesloten door hoge bakstenen muur die de verscheidene bouwvolumes met elkaar verbindt. Gekasseide erftoegang.

Kerkstraat 11 (Damme)
Huis naar verluidt uit 1659 (verdwenen datering) mogelijk met oudere kern, zie bebouwing van diephuizen weergegeven op stadsplannen van A. Sanderus (1614-1644) en J. Blaeu (1649). Voorheen bestaande uit twee diephuizen met dubbele puntgevel; linkerpuntgevel als bijkomende vleugel in 1860 opgetrokken op een nog onbebouwd perceel. Zogenaamd als herinnering aan de wijnhandel waarvan de stad Damme in de middeleeuwen het stapelrecht bezit ("Biskajers": handelaars). In de loop van de 19de en 20ste eeuw achtereenvolgens in gebruik als graan- en kolenhandel en vervolgens tot het derde kwart van de 20ste eeuw als benzinestation. Naar verluidt gevels ontpleisterd in 1933.

Romboutswervedijk (Damme)
Kapel gebouwd in 1931 in opdracht van Eugène Braet-Marie Tuytens, na onverwachte genezing van zijn zoon. Gelegen aan de oostzijde van slag die de verbinding maakt met de Damse Vaart-West. Omhaagd perceel geflankeerd door bomen. Bakstenen kapel met trapgevel (vijf treden; natuurstenen afdekplaten).

Damse Vaart West 4 (Damme)
Molenaarshuis, opgetrokken volgens kadaster in de jaren 1920 op de plaats van een ouder molenaarshuis; thans gerenoveerd. Vrijstaand woonhuis met nieuw aangelegde voortuin waarrond laag bakstenen tuinmuurtje met ijzeren hek. Aan noordzijde, haaks op het woonhuis, losstaand witgekalkt stalgebouw.

Kerkstraat (Damme)
Overgebleven gedeelte van 13de-eeuwse georiënteerde gotische kerk, uitgebreid in de loop van de 13de tot de 16de eeuw en waarvan schip, transept en torenspits afgebroken in 1725-1727. De koorpartij die in de loop van de tweede helft van de dertiende eeuw omgevormd wordt tot hallenkoor is één van de oudste voorbeelden van dit type in Vlaanderen. Gelegen in grotendeels ommuurd terrein ten zuidwesten van het stadscentrum met aanpalend kerkhof ten zuiden en kerkplein ten noorden.

Kerkstraat 23-25 (Damme)
Samenstel van twee enkelhuizen met laatclassicistische inslag in spiegelbeeldschema, vermoedelijk daterend uit eind 18de-eerste kwart 19de eeuw, met oudere kern (kelder) zie bebouwing (diephuizen) weergegeven op kaart van A. Sanderus (1641-1644). Nummer 23, "Café 't Wapen van Damme"; nummer 25 eertijds "In De Paradijsappel"-thans privé-woning.

Oude Sluissedijk 2-4 (Damme)
Samenstel van twee interbellumwoonhuizen in spiegelbeeldschema, opgetrokken volgens kadaster circa 1930, schuin ingeplant ten opzichte van rooilijn.

Damse Vaart West 3 (Damme)
De Schellemolen is een stenen beltmolen met doorgang, die in 1867 als koren- en oliemolen werd opgetrokken op de plaats waar in 1865 een houten staakmolen was omgewaaid. Reeds in 1438 was er sprake van een staakmolen op deze plek, voordien van een watermolen, die reeds in 1267 als banmolen wordt vermeld. 

Burgstraat 2-4, Kerkstraat 33 (Damme)
13de-eeuws hospitaal opgetrokken in vroeggotische stijl, in de loop van de 15de tot de 20ste eeuw uitgebreid met diverse bijgebouwen. Is één van de zeldzaam bewaarde vroege voorbeelden van burgerlijke architectuur in Vlaanderen.

Rabattestraat (Damme)
Sluis van het Zwin, ook gekend als de zogenamade "Sleckeput", één van de materiële getuigen van diverse waterwerken te Damme uit de periode na 1616, hoewel door sommige bronnen ouder gedateerd (zie kazemat, Haringmarkt en sas van de Lieve, Ketelstraat).

Kerkstraat 44-46 (Damme)
Ensemble van twee panden met neoclassicistische inslag, thans eetgelegenheden "Uylenspiegel" (nummer 44) en "'t Hemeltje" (nummer 46). Gaat terug op voormalige smidse en herberg "In de Nieuwe Smisse", aangeduid als één bouwvolume op het primitief kadasterplan (1834), later opgesplitst.

Kerkstraat (Damme)
Twee kazematten aan weerszijden van de weg.

Kerkstraat 7 (Damme)
Hoekpand minimaal opklimmend tot de 18de eeuw met mogelijk oudere kern. Voormalig sashuis of huis van de speihouder of sluismeester, vanaf de 17de eeuw zogenaamd "Klein Stadhuis".

Kerkstraat (Damme)
Waterpomp " 't Zeugsken" daterend uit de 19de eeuw en geplaatst tegen de uiterste rechtse penant van het huis nummer 38. Reeds in de 13de eeuw (1269) wordt, omwille van het brakke grondwater door de aanwezigheid van zeewater, een loden pijp aangelegd om drinkwater uit de vijvers van het kasteel van Male naar Damme te leiden (zie Vivenkapelle, Pijpeweg).

Damse Vaart West 2 (Damme)
Woonhuis met kunstsmederij en kopergieterij in grote tuin, opgetrokken volgens kadaster circa 1947 in opdracht van kunstsmid Frans Wiro van Hinsberg, die in 1959-1960 het 15de-eeuwse torenuurwerk van het stadhuis restaureert.