De burchtruïne van Kolmont is een bepalend structurerend element voor de omgeving. Het geheel van grachten, wallen, burchtheuvel en bouwkundige resten is een sinds eeuwen beeldbepalend landschapselement. Het silhouet van de steile burchtheuvel met daarop de resten van de donjon en andere overblijfselen van de burcht is een opvallend visueel baken in de vallei van de Fonteinbeek. Kolmontbos, gelegen op een verhevenheid in een depressie, vormt een dominant element en is zichtbaar van in de ruime omgeving. De inplanting van de burcht van Kolmont accentueert daarenboven de natuurlijke topografie van het gebied.

Het bos van Kolmont is sinds het einde van de 18de eeuw ononderbroken bebost gebleven. Het historisch minder intensief beheer is een zeldzaam gegeven en zorgde voor meer dood hout en een groot aantal monumentale bomen. Op de restanten van de voormalige burcht is zo een uniek bosgebied ontstaan met een bijzondere fauna en flora waaronder talrijke oudbosplanten. Het bos van Kolmont biedt door zijn bijzondere beheergeschiedenis veel potentieel voor wetenschappelijk onderzoek naar oudbossoorten.

De burcht van Kolmont is door zijn ligging boven op een steile helling een herkenbaar en dominant element in het landschap. De ruïne is omringd door bos gekenmerkt door monumentale beuken wat zorgt voor een indrukwekkend visueel ensemble.

De ruïne van de burcht van Kolmont is een indrukwekkende getuige van het middeleeuwse graafschap Loon. De imposante resten van de omvangrijke burcht uit de jaren 1170 laten nog steeds de politieke ambities en territoriale pretenties van de graven van Loon zien, meer bepaald de machtsstrijd met het prinsbisdom Luik in dit vroegere grensgebied. Door zijn strategische ligging en als deel van een defensieve gordel van militaire versterkingen, speelde de burcht een belangrijke rol in de geschiedenis van het graafschap. Geschreven en cartografische bronnen tonen aan dat de ruïne eeuwenlang een plaats van historische betekenis bleef, lang nadat de militaire en representatieve rol van de burcht was uitgespeeld. De historische en oudheidkundige studies die al sinds de 19de eeuw aan de burcht zijn gewijd, wijzen op de lange waardering van de site als een historische bezienswaardigheid. In de 19de eeuw werden de ruïne en het omringend bos geïntegreerd in het kasteeldomein van Kolmont wat gepaard ging met een landschappelijke parkaanleg. In Kolmontbos vormen de monumentale solitaire bomen, holle wegen, bomengroepen en -rijen nog herkenbare elementen van deze historische parkaanleg. Knotbomenrijen en hagen aan de bosranden zijn zeldzame relicten van historische grensmarkeringen en getuigen van de rijke ontginning- en beheergeschiedenis van dit bos.