De abdij van Sint-Truiden, door Trudo gesticht in het midden van de 7de eeuw, behoort tot één van de oudste kloosterstichtingen van de Lage Landen. Voor wat Vlaanderen betreft, stammen enkel de Gentse abdijen uit dezelfde periode. De benedictijnenabdij van Sint-Truiden is in de volle middeleeuwen (10de - 12de eeuw) bovendien uitgegroeid tot één van de rijkste en belangrijkste van ons land, met een gerenommeerd scriptorium en een monumentale abdijkerk, de grootste in de wijde omgeving. De abdij wordt pas opgeheven en grotendeels afgebroken op het einde van de Franse Revolutie, waardoor ze een geschiedenis van meer dan 1100 jaar heeft gekend. Het abdijcomplex bestond uit veel meer dan enkel de opeenvolgende abdijkerken; over het hele terrein verspreid lagen gebouwen en constructies met erg uiteenlopende functies. Over deze vroeg- en volmiddeleeuwse klooster- en bedrijfsgebouwen in Vlaanderen is nog erg weinig geweten. Ook het middeleeuws kerkhof biedt goede perspectieven voor kenniswinst en gestructureerd archeologisch en antropologisch onderzoek. De abdij ligt bovendien aan de basis van het ontstaan van de stad Sint-Truiden, die in de loop van de eeuwen gegroeid is rond de abdij. Archeologisch gezien is de dynamiek tussen abdij en stad en de vroege stadsontwikkeling echter nog zo goed als onbekend. De abdij had ook een aandeel in de stichting van heel wat andere religieuze instellingen in de stad. De abdij en de stad zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en kunnen niet los van elkaar gezien worden. Over de vroeg- en volmiddeleeuwse kloosters in Vlaanderen is nog erg weinig geweten. Onderzoek in de abdij van Sint-Truiden heeft aangetoond dat er zeker nog overblijfselen uit deze vroege periodes aanwezig zijn. De abdijsite is goed bewaard in de bodem, aangezien de vernielingen zich vooral bovengronds hebben afgespeeld. Zeker de onbebouwde delen van het abdijterrein zijn van onschatbare archeologische waarde. Maar ook onder de bebouwde delen zijn nog restanten terug te vinden van de oude abdij. Bovendien zijn er ook bovengronds nog delen van de abdij bewaard.