Beschermd monument

Burgerhuis ontworpen door Ernest Van Hamme

Beschermd monument van tot heden

ID
21175
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/21175

Besluiten

Woning De Keukelaere-Brico
definitieve beschermingsbesluiten: 24-11-2017  ID: 14557

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

Deze bescherming betreft het burgerhuis De Keukelaere-Brico met tuin (het volledig perceel).



Waarden

De woning De Keukelare-Brico, burgerhuis met tuin, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

De Woning De Keukelaere-Brico werd in 1916 ontworpen door architect Ernest Van Hamme (1856-1932) in opdracht van mevrouw Louise Adèle Brico della Santa-Trinitad, echtgenote van Georges De Keukelaere, een drukker uit Gent. De rijke interieurafwerking met luxueuze materialen is uitzonderlijk, gezien het pand werd opgericht in volle oorlogstijd. Het originele concept als stedelijke burgerwoning met tuin, de ruimteverdeling en interieurafwerking bleven tot in het kleinste detail bewaard. De zeer hoge mate van authenticiteit maken van deze woning een uitzonderlijke en zeldzame getuige van de wooncultuur van de vroeg 20ste-eeuwse burgerij. Als vroegste getuige van de riante burgerlijke architectuur aan de Krijgslaan in Gent maakt de Woning De Keukelaere-Brico deel uit van het verhaal van de urbanisering van de stationswijk Gent-Sint-Pieters die zich ontplooide tijdens de late 19de en vroege 20ste eeuw. Het stedenbouwkundige verhaal van de Krijgslaan is nauw verbonden met de geschiedenis van de Wereldtentoonstelling van 1913, die een zeer bepalende rol heeft gespeeld in de Gentse stedenbouwkundige ontwikkeling. De ontwikkeling van de Krijgslaan, die met de bouw van de Woning De Keukelaere-Brico aanving, moet gezien worden als een belangrijke slotfase in de uitbouw van de elitaire stationswijk Gent-Sint-Pieters die hier vanaf de late 19de eeuw werd aangelegd. De locatie waarop de woning is gebouwd, namelijk op de plaats van het koffiehuis de Belvédère, een sinds lang verdwenen relict van de oorspronkelijke parkaanleg van het Citadel park, ontleent aan de woning een bijkomende historische waarde. De naam 'Belvederelaan', die de Krijgslaan tijdens de Wereldtentoonstelling van 1913 kreeg, verwees hiernaar en benadrukt bovendien de uitzonderlijke ligging van deze boulevard op een bastion van de voormalige Hollandse citadel.

architecturale waarde

De Woning De Keukelaere-Brico is een zeldzaam voorbeeld van burgerlijke architectuur, ontworpen door Ernest Van Hamme. Het betreft één van zijn meest vooruitstrevende ontwerpen en tevens een uitzonderlijk gaaf bewaard exemplaar. Ook binnen de toenmalige architecturale context gaat het om een zeer uitzonderlijk en kwaliteitsvol ontwerp. Deze Gentse architect-schrijnwerker verwierf vooral naambekendheid door enkele belangrijke restauraties in Gent die hij als lid van de Commissie voor Monumenten uitvoerde tijdens de aanloop naar de Wereldtentoonstelling van 1913. Van Hamme, vooral werkzaam in Gent en Oudenaarde, tekende in 1916 voor de bouwplannen en ontwierp een voornaam burgerhuis dat de status van de opdrachtgever veruitwendigt. De grote ontvangstruimte, die maar liefst één derde van de bewoonbare oppervlakte omvat, heeft samen met de rijke interieurafwerking eenzelfde doel, met name de bezoeker imponeren. Het gesloten karakter van de achterzijde van de woning, waarbij elk venster is ingevuld met glas-in-loodramen die de privacy garanderen, staat in contrast met de openheid van de voorgevel die met grote vensters precies de omgeving naar binnen probeert te halen. De grote ramen aan de straatzijde, gericht naar het imposante stadsgroen van het Citadelpark, en voorheen ook de Plantentuin, benadrukken het luxueuze karakter van de woning op deze prestigieuze locatie. In het dynamische grondplan, waarbij Van Hamme de opbouw van het klassieke enkelhuis verliet, combineerde hij de typische componenten van een vroeg 20ste-eeuws burgerhuis op een vernieuwende wijze, waarbij de representatieve vertrekken en dienstruimtes ingenieus in elkaar zijn ingepast, zonder daarbij de herkenbaarheid als vroeg 20ste-eeuws stedelijk burgerhuis met tuin te verliezen. Het pand in de Krijgslaan is representatief voor de stijlelementen, het materiaalgebruik en de decoratieve en technische vernieuwingen in de burgerlijke woningbouw aan het einde van de belle époque. De gekleurde baksteen, het sierlijk smeedwerk, de muurbetegeling, het houtsnijwerk, het stucwerk, de mozaïek- en terrazzovloeren en de glas-in-loodramen, maar ook de glazen bouwstenen en sierlijke verwarmingselementen zijn uitermate herkenbaar voor deze periode. De kwaliteitsvolle materiaalkeuze en het vakmanschap waarmee deze interieurafwerking werd gerealiseerd, zijn uitzonderlijk, zeker voor een realisatie tijdens de Eerste Wereldoorlog. Het feit dat dit burgerhuis zijn authentieke context in een nog steeds voornamelijk residentiële wijk aan het Citadelpark grotendeels heeft behouden, draagt bij tot de herkenbaarheid en representativiteit.

artistieke waarde

De artistieke waarde van de Woning De Keukelaere-Brico wordt gevormd door de bijzonder hoogwaardige afwerking van zowel het exterieur als het interieur. Dit verleent aan het geheel een zeer hoge ensemblewaarde. Tegelijk is het contrast tussen de beheerste en verzorgd uitgewerkte voorgevel en het rijke interieur opvallend. De representatieve ruimtes van de woning zijn opgeluisterd met talrijke glas-in-loodramen, een indrukwekkende mozaïekvloer, parketvloeren, lambriseringen, stucwerk, fijn schrijnwerk, vast meubilair met verzorgd houtsnijwerk, behangpapier en beschilderde panelen. De dienstvertrekken zijn eveneens voorzien van een verzorgde afwerking in veelkleurige wandbetegeling en schrijnwerk met glas-in-loodramen. De interieurafwerking wordt soms toegeschreven aan de befaamde architect en meubelmaker Albert Van huffel (1877-1935), maar kan ook het werk zijn van Ernest Van Hamme, die als schrijnwerker eveneens over de geschikte kennis en ervaring beschikte. Het opvallende overwicht van houtsnijwerk in de interieurafwerking kan hiervoor een aanwijzing zijn. De Woning De Keukelaere-Brico is een belangrijk ensemble van interieurkunst en decoratieve kunsten uit de vroege 20ste eeuw. De woning is een uitzonderlijk goed bewaard burgerhuis met een kwalitatief zeer hoogstaande interieurafwerking, opgevat als een totaalkunstwerk in zowel art-nouveau- als prota-artdecostijl met verwijzingen naar de Wiener Secession. Sinds de bouw in 1916 gebeurden nauwelijks aanpassingen aan het exterieur en interieur.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Burgerhuis ontworpen door Ernest Van Hamme

Krijgslaan 4 (Gent)
Burgerhuis met drie bouwlagen en plat dak, volgens archiefstukken naar ontwerp van architect E. Van Hamme en daterend van 1916. Merkwaardige plattegrond en intact behouden en verzorgd interieur in overgangsstijl van art nouveau naar art deco, mogelijks eveneens naar ontwerp van architect E. Van Hamme doch niet volledig conform aan de plannen uitgevoerd.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.