Teksten van Parochiekerk Sint-Mattheus

https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/236

Parochiekerk Sint-Mattheus_versie 2_20160318 ()

De parochiekerk Sint-Mattheus is beschermd als monument.


Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Mattheus [online], https://id.erfgoed.net/teksten/187214 (geraadpleegd op ).


Parochiekerk Sint-Mattheus_versie 1_20130613 ()

De dorpskern van Meensel, uitgebouwd langs de baan Binkom-Diest, wordt gedomineerd door het merkwaardig slanke volume van de Sint-Mattheuskerk, één van de kleinste kerken van het Hageland. Zij is parallel met de straat ingeplant, aan de noordzijde van het met een lage muur en haag afgesloten kerkhof.

Deze overwegend gotische plattelandskerk is opgetrokken in baksteen met verwerking van witte kalksteen en ijzerzandsteen in plint en vensteromlijstingen terwijl voor de afdekking respectievelijk eterniet- en natuurleien werden gebruikt. De plattegrond toont een vierkante westtoren, een eenbeukig schip van drie traveeën en een lager, driezijdig afgesloten koor met aansluitende sacristie aan de zuidzijde.

Het koor wordt als oudste gedeelte meestal rond 1500 gedateerd. Het is aan noord- en zuidzijde opengewerkt met een spitsboogvenster in een onregelmatige omlijsting van negblokken. Het dichtgemetselde absisvenster toont een eenvoudige gotische tracering. De natuurstenen plint gaat schuil achter een nieuw baksteenparement. De hoeken zijn verstevigd met hoekblokken terwijl in de zuidwand restanten van een ouder ijzerzandstenen parement zijn bewaard. Het wordt bekroond met een merkwaardig ijzeren kruis in 1713 aangekocht bij de Leuvense Zwartzusters. Ook het smalle, eenbeukige schip (ca. 1600?) met steil zadeldak toont diverse sporen van een oudere constructie. In de hoge, bovenaan afgeschuinde plint is zowel kalksteen, ijzerzandsteen als baksteen verwerkt en dit volgens een grillig patroon. Opvallend is tevens de asymmetrische schikking van de twee- en drieledige spitsboogvensters met laat-gotische tracering - drie langs weerszijden - onderling verbonden met een geprofileerde druiplijst. Hoekkettingen en een reeks steigergaten belijnen het beukvolume, aan de oostzijde afgewerkt met een gedeeltelijk vrijstaande kopgevel, voorzien van top- en schouderstukken en een beluikt vierkant venstertje met druiplijst.

Tijdens recente restauratiewerken, waarbij de bakstenen voorzetplint aan de noordzijde opnieuw werd verwijderd, werd een originele rondboogdeur met ijzer- en kalkzandstenen omlijsting blootgelegd. Erboven bevindt zich een fraaie gotische nis waarin vroeger een beeld van Sint-Elooi stond. De huidige toegang bevindt zich onderaan de in 1772 opgetrokken, slanke westtoren. Het is een eenvoudige bakstenen constructie met ingesnoerde spits, voorzien van hoekkettingen, gordellijsten, verticale lichtspleten en rondbogige galmgaten. De toegang wordt geaccentueerd door een eenvoudige, hardstenen rondboogpoort, ingeschreven in een rechthoekige omlijsting met sluitsteen en imposten. Tegen de zuidwand van het koor bevindt zich tenslotte de recentere, nagenoeg vierkante sacristie met tentdak en twee getraliede vensters.

De witgeschilderde binnenruimte met hardstenen vloer en groen-paarse glasramen wordt overkluisd met een spits tongewelf steunend op schalken voorzien van kraagstenen. In het koor zijn de gewelfvlakken versierd met Louis XV-motieven, met centraal een voorstelling van de Heilige Geest. De koorruimte wordt gedomineerd door een rood en zwart marmeren portiekaltaar (1663) afkomstig van de Leuvense Sint-Michielskerk. Het orgel is afkomstig van Sint-Joris-Winge. Het dateert van midden 18de eeuw en bezit een fraai front met rijk Louis XV- decor. Daarnaast bezit de kerk enkele waardevolle houtsculpturen waaronder een Christus aan het kruis (midden 18de eeuw), een Sint-Mattheus (ca.1500), een Heilige Catharina (1530-1540) en een Heilige Lodewijk (ca. 1510).

Bibliografie

  • BAEYENS H. 1950: Het burgerhuis van de 17de en de 18de eeuw in de provincie Brabant, Antwerpen, 117.
  • ROBERT A. & VANDEWOUDE E. 1965: Meensel-Kiezegem in Oost-Brabant I. Het mooie Hageland, s.l., 179-182.
  • WAUTERS A. 1882: Géographie et histoire des communes belges. Arrondissement de Louvain II, Brussel.

Bron: Beschermingsdossier DB002102
Auteurs:  Paesmans, Greta
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Mattheus [online], https://id.erfgoed.net/teksten/146202 (geraadpleegd op ).