Beschermd monument

Duitse militaire begraafplaats

Beschermd monument van tot heden

ID
2473
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/2473

Besluiten

Duitse militaire begraafplaats
definitieve beschermingsbesluiten: 22-01-2009  ID: 4576

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De Duitse militaire begraafplaats van Lommel met inbegrip van de dodenakker, onthaalgebouwen, groepsaccommodatie en crypte is beschermd als monument.



Waarden

De Duitse militaire begraafplaats met dodenakker, onthaalgebouwen, groepsaccomodatie en crypte is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

sociaal-culturele waarde

Vanaf het moment dat de 'Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge' verantwoordelijk werd voor de verdere uitbouw van de begraafplaats, werden de werken voor een groot deel uitgevoerd door jongeren. Dit vormde de basis voor de internationale jongerenwerking 'Arbeit für den Frieden'. De oorspronkelijke woonhuizen bij de begraafplaatsen zijn ondertussen omgebouwd tot een ontmoetingsplaats voor jongeren met slaapgelegenheid, seminarie- en vrijetijdsruimtes. Nog steeds voeren jongeren onderhoudswerken aan de begraafplaats uit.
Op deze begraafplaats, die na de Tweede Wereldoorlog is ontstaan, worden nog steeds elementen overgenomen uit de 'Kult um den gefallenen Soldaten' uit het interbellum. Enkele spreuken en voorstellingen op en in de crypte leggen een verband tussen de dood van de soldaten en het christelijke geloof, zoals het opschrift 'Siehe wir sterben und Gott wird mit euch sein' en de mozaïeken met Christus en nieuwtestamentische taferelen bij de opgebaarde soldaat. Maar ook de vredesboodschap is duidelijk aanwezig, zoals in het opschrift 'Bewahre in deinem Gewissen die Mahnung der Kreuze zum Frieden'. Ook de in 1995 (naar aanleiding van de 50ste verjaardag, van het einde van de Tweede Wereldoorlog) aangeplante ginkgo-biloba is een belangrijk symbool voor hoop en vrede.

historische waarde

in casu historische context en militair-historische waarde: De Duitse militaire begraafplaats van Lommel is met ongeveer 39.100 graven de grootste Duitse verzamelbegraafplaats met doden uit de Tweede Wereldoorlog in België. Bij Recogne-Bastogne ligt de andere Duitse verzamelbegraafplaats van de Tweede Wereldoorlog, die iets meer dan 6.800 graven telt .
Het merendeel van de doden, die in Lommel begraven ligt, is gestorven tijdens het Geallieerde Bevrijdingsoffensief en het Ardennenoffensief in de herfst van 1944/'45. Een groot deel is gevallen op grondgebied van Duitsland, maar deze doden werden door Amerikaanse troepen terug meegenomen naar hun basissen in België, waar ze op voorlopige begraafplaatsen werden begraven. Na de oorlog werden deze Duitse graven overgebracht naar de heide in Lommel, waar de Belgische overheid een stuk grond ter beschikking stelde. Lommel zou uiteindelijk de verzamelbegraafplaats worden voor alle Duitse doden uit de Tweede Wereldoorlog in België, behalve de 6.800 doden van Recogne-Bastogne. Op perk 32 liggen eveneens Duitse doden uit de Eerste Wereldoorlog begraven, die oorspronkelijk op de Belgisch-Duitse begraafplaats van Leopoldsburg begraven lagen. In het totaal liggen er ongeveer 39.100 Duitsers begraven.
De eerste aanleg werd verzorgd door Belgische diensten, vanaf 1954 was de 'Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge' (V.D.K.) verantwoordelijk voor de begraafplaats. De begraafplaats werd officieel ingewijd op 6 september 1959. De V.D.K. slaagde er in om 7.500 van de 13.000 ongeïdentificeerde doden te identificeren.

artistieke waarde, historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde: Op een immense vlakte van ongeveer 16 hectare staan bijna 20.000 betonnen kruisjes (1 graf kruis per 2 doden), die er na de oorlog door Belgische diensten werden geplaatst. De aarden wal rondom het dodenakker is het werk van de V.D.K., die poogde om de verstuiving van het opvliegende heidezand tegen te gaan. Omwille van dezelfde reden werd de zandgrond verstevigd, terwijl massaal dophei, bomen en struiken werden aangeplant. De dopheide is er voor een deel nog steeds, evenals de bomen die - soms verspreid, soms geconcentreerd - zijn aangeplant. Ter hoogte van de crypte zijn struiken en rododendron aangeplant.
Oorspronkelijk waren er 42 perken, die later aan westelijke en noordelijke kant werden uitgebreid tot 62 perken. Op de oorspronkelijk geconcipieerde middellijnen staan een gedenkzuil en 3 schuilhuisjes uit natuursteen.
Blikvanger is de crypte uit zwarte basalt, die de V.D.K. centraal vooraan op de begraafplaats liet optrekken. De indrukwekkende crypte wordt bekroond met een calvariekruis van bijna 6 meter hoog. Vanaf het dak is een panoramisch zicht over de vlakte met oneindige rijen betonnen kruisjes mogelijk. Binnenin de crypte, onder de bakstenen graatgewelven, ligt een gebeeldhouwde opgebaarde soldaat. Op de muren zijn mozaïeken aangebracht met christelijke voorstellingen.
De voormuur is opgetrokken uit donkere Weserzandsteen, wat de voorliefde bij de Duitse architecten voor zware steensoorten alleen maar bevestigt.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Duitse militaire begraafplaats Lommel

Dodenveldstraat 30 (Lommel)
Duitse militaire begraafplaats van 16 hectare, aangelegd in 1953-59 door de Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse militaire begraafplaats [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/2473 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.