De bescherming als dorpsgezicht betreft de dorpskern Meensel-Kiezegem, met uitzondering van de parochiekerk en tegenoverliggend herenhuis. Beide gebouwen worden in hetzelfde beschermingsbesluit beschermd als monument.

Aanvankelijk twee afzonderlijke dorpen in het zuiden van het Hageland, die in 1842 tot één gemeente werden verenigd, maakt Meensel-Kiezegem momenteel deel uit van de fusiegemeente Tielt-Winge.

Historiek

In een ver verleden behoorde Meensel als onderdeel van het domein Kumtich tot de bezittingen van de abdij van Cornelimunster bij Aken. Zij bezat er tevens het begevingsrecht en de tienden en dit tot 1749 wanneer deze rechten werden verkocht aan de norbertijnerabdij van Heilissem. Juridisch ressorteerde Meensel onder het gezag van de Brabantse hertogen. Vanaf 1505 werd de rechtsmacht evenwel herhaaldelijk in pand gegeven. Vanaf 1681 werd Meensel een heerlijkheid toen Anna van Leefdaal het dorp verkocht aan S.-F. Briers, advocaat bij de Grote Raad van Mechelen. Bij het einde van het ancien régime, in 1775 was Willem Stappers, heer van Overhespen, Neerhespen en Gussenhoven, eveneens heer van Meensel.

Beschrijving

Kerk en tegenoverliggend herenhuis behoren tot de oudste bebouwing van dit bescheiden en nog overwegend landelijke straatdorp met daarnaast als enige formele uitschieters pastorie en dorpsschool.

Tijdens de godsdiensttroebelen in de 16de eeuw ging de oude pastorie in de vlammen op. Het zou tot midden 19de eeuw duren vooraleer een nieuwe pastorie werd gebouwd, waarbij vermoedelijk de oude locatie werd hernomen. Het vlak naast de kerk, op de hoek met de Heilbosstraat ingeplante rechthoekige volume opgetrokken in baksteen met twee bouwlagen onder leien zadeldak oogt zeer bescheiden. De voorgevel met asymmetrische vensterschikking was voorheen wit geschilderd. In combinatie met de aangrenzende, met gras begroeide tuin waarvan de hoge bakstenen ommuring aansluit op de noordwand van de kerk vormt deze sobere, voormalige pastorie een karakteristiek element, waarbij de pastoriemuur de toegang tot de kerk accentueert. Beeldbepalend voor de dorpskern is tevens de voormalige dorpsschool (1826) aan de overzijde van de straat die met haar empire-getinte voorgevel tot één van onze oudste dorps-scholen behoort.

Bibliografie