Beschrijving
De proosdij met ommuurde tuin te Diest, is beschermd als monument.
Waarden
De voormalige Proosdij met inbegrip van de ommuurde tuin, is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde:
Markant voorbeeld van een voormalige proosdij, opgevat als een classicistisch herenhuis op T-vormige plattegrond, ingeplant in een grote ommuurde tuin en bestaand uit een als dubbelhuis opgevat hoofdvolume van twee bouwlagen en negen traveeën in baksteen met verwerking van blauwe hardsteen, en een gedeeltelijk oudere haakse vleugel in bak- en zandsteenstijl, vermoedelijk opklimmend tot de 16de eeuw.
Typerend voor het 18de-eeuwse hoofdvolume is de ritmering van traveeën met rechthoekige vensters, het middenrisaliet met frontonbekroning en ovaalrond oculus, evenals de Louis XV-deur in blauwe hardsteen.
Bijzonder aan het interieur zijn de monumentale hal met eiken staatsietrap en de fraaie marmeren schouw in de kapittelzaal.
historische waarde
Opgetrokken tussen 1785 en 1788 in opdracht van de Abdij van Tongerloo, ter vervanging van ’t huys de Trapkens dat sinds de oprichting van het kapittel in 1457 de woning van de proost was, vormt deze voormalige proosdij van de Sint-Sulpitiuskerk –in de periode tussen 1862-1948 deel uitmakend van een brouwerij- een belangrijke materiële getuige van respectievelijk het religieuze en het industriële verleden van Diest.
De site met grote stedenbouwkundige kwaliteit is gelegen in een ommuurde tuin tegenover het noordportaal van de Sint-Sulpitiuskerk. Hij is sterk beeldbepalend omwille van de bijna vrije ligging van het complex in een grote tuin, door middel van een monumentale gekaleide bakstenen muur met twee smeedijzeren poorten afgeschermd van de Cleynaertsstraat, de Oscar Nihoulstraat en de Brouwerijstraat.