Opgericht in 1923 op de plaats van het door de vijand verwoeste stadhuis en als eerbetoon aan 120 gesneuvelde militairen en 171 terechtgestelde burgers - gevallen tijdens de Augustusdagen van 1914 toen Aarschot opgeschrikt werd door brandstichting, deportatie en vergeldingsacties tegen zogenaamde ‘franc-tireurs’ - is dit gedenkteken onlosmakelijk verbonden met de Aarschotse en de Belgische politieke geschiedenis, en bezit het aldus een belangrijke historische en documentaire waarde.

Door de Brusselse architect Victor Creten (1878-1966) en beeldhouwer Pieter-Jan-Braecke (1858-1938) ontworpen gedenkteken, volledig in blauwe hardsteen uitgewerkt en gevormd door een halfhoge gedenkmuur, een gedenkzuil en de gestileerde beeltenis van een soldaat; het geheel kwaliteitsvol in een eigentijdse vormentaal uitgewerkt, symbool voor moed, vaderland en overwinning, en zo typerend voor de periode waarin het monument ontstond.