Beschermd monument

Kasteel van Gorsleeuw: park met grachtrestanten en omheining

Beschermd monument van tot heden

ID
2961
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/2961

Besluiten

Gebouwen en omgevingen in Gors-Opleeuw
definitieve beschermingsbesluiten: 01-03-2004  ID: 4181

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De bescherming als monument betreft het kasteel van Gorsleeuw met ommuurd park in landschappelijke stijl.
Enkele interessante restanten van de oorspronkelijke parkaanleg bleven bewaard.
Het kasteel en de kasteelhoeve werden in 1986 reeds beschermd als monument.
Het kasteelpark werd in 1986 beschermd als dorpsgezicht.



Waarden

Het kasteelpark Gors met inbegrip van de slotgrachtrestanten en omheining is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu tuinkunsthistorische waarde: ondanks zekere afkalving behield het park nog elementen die aan het vroege 19de-eeuwse (landschaps)park herinneren: in het oostelijk parkdeel een vijver die een gedeelte van de oude slotgracht - met oorspronkelijke gemetselde oevers - incorporeert, in de vijver een eiland, bereikbaar via een (door een nieuw exemplaar vervangen) brug, in het beboste noordelijk parkdeel een secundaire waterpartij, een wandelpad langsheen de noordelijke afbakening, en een ruïnevormige folly, gebouwd boven een ijskelder en op het hoogste punt van het domein gesitueerd.
Tot de oorspronkelijke 19de-eeuwse parkinfrastructuur behoort ook een ommuurde moestuin, op het zuidwestelijk deel van het terrein, in het verlengde van de vroegere kasteelboerderij en slechts toegankelijk vanaf de Hoogstraat, in het verlengde van de vroegere kasteelboerderij. In de tuin bleef een tegen de voormalige kasteelhoeve aanleunende serre bewaard.
Het domein behield ook de originele afbakening: langsheen voortuin aan de Hoog- en Mellenstraat bleef 19de-eeuws ijzeren hekwerk bewaard, de noordgrens behield afbakenende berm en baksteenmuur.

historische waarde

het kasteeldomein van Gorsleeuw heeft een goed geïllustreerde ontwikkelingsgeschiedenis. Het goed wordt al in 1744 door Saumery beschreven in Les Délices du pais de Liège; toen was het kasteel, in zijn toenmalige, vermoedelijk barokke uitzicht tot stand gekomen tussen 1647 en 1712, nog een typisch ensemble van opperhof met erekoer en daarop gefixeerd neerhof, slotgracht met eilandtuin en twee parterretuinen. Deze basis werd geleidelijk getransformeerd tot de huidige toestand. In de eerste helft van de 19de eeuw vonden beslissende transformaties plaats, in neoklassieke zin, waarbij een gedeelte van het kasteel werd aangepast, de kasteelhoeve verder van het kasteel werd verschoven en uitgerust met een moestuin, de slotgracht gedeeltelijk werd gedempt en gedeeltelijk vijver werd en de rest van het domein tot lusttuin en landschapspark evolueerde. Het is min of meer onder deze vorm dat het kasteel bewaard is gebleven.

sociaal-culturele waarde

het domein is een sterke aanwezigheid in het dorp gebleven, centraal gepositioneerd, vanaf verschillende hoeken te benaderen en van een bijzondere esthetische kwaliteit, zeker wanneer de gave samenhang met andere dorpscomponenten als het tegenoverliggende kerksite, met aansluitend bakhuis en rijschool in aanmerking worden genomen. De beeldbepalende waarde van het goed is dan ook uitgesproken.


Aanduiding van

Is de omvattende bescherming van

Kasteelpark van Gorsleeuw

Hoogstraat 33-35 (Borgloon)
Slechts ten dele bewaard landschappelijk park, aangelegd in het tweede kwart van de 19de eeuw, toen ook het goed gedocumenteerde, deels 17de-, deels 18de-eeuwse kasteel met neerhof-opperhofstructuur in classicistische stijl werd verbouwd, door de familie de Copis, toen heren van Gorsleeuw.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Bellevuebos en kastelen van Gors-Opleeuw

Gors-Opleeuw, Kerniel (Borgloon), Guigoven, Kortessem, Vliermaal, Wintershoven (Kortessem)
Dit 706 ha grote gebied op de overgang tussen droog en vochtig Haspengouw wordt gekenmerkt door zijn zacht glooiend reliëf, een oude boskern op de steilrand (Bellevuebos) en een voor Haspengouw typisch kasteeldorp (Gorsopleeuw). Vier kastelen, waarvan twee met wortels in het laat-middeleeuwse feodale verleden, bepalen mee de aanblik van het dorp. De aanwezigheid van grote hoeves wijst op de vroegere agrarische rijkdom van Haspengouw. Het Bellevuebos is met zijn 128 ha één van de grotere boscomplexen in het voor het overige traditioneel bosarm Haspengouw. Buiten het bos kwamen open akkers en in mindere mate boomgaarden voor.


Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.