Beschrijving
De bescherming als monument betreft de Servaeshoeve (twee woonhuizen, stallingen en dwarsschuur rond een trapeziumvormig erf) en de onmiddellijke omgeving.
Waarden
De gesloten hoeve met erf is beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
historische en historische, in casu architectuurhistorische waarde:
De Servaeshoeve wordt al op de Ferrariskaart (1771-1777) als een gesloten complex weergegeven. De huidige verschijningsvorm van de hoeve, als het bakstenen complex onder pannendaken, is 19de-eeuws.
De sluitsteen van de inrijpoort draagt het jaartal 1804, te associëren met de oudste nog zichtbare bouwfase, waarvan de linkervleugel - onderdeel van het woonhuis - de sprekendste getuige vormt, met muuropeningen in een vlakke kalkstenen omlijsting, waaronder een deur met oorspronkelijk schrijnwerk. Ook het rechts bij de poort aansluitende stalgedeelte, waarvan de zijgevel over aandak en vlechtingen beschikt, omvat aan erfzijde nog vlak kalkstenen lijstwerk.
De rest van de hoeve - een woonhuis links van de poort, stallingen in de rechtervleugel en een monumentale dwarsschuur achteraan - werd in verschillende stadia doorheen de 19de eeuw gerealiseerd en naderhand aangepast.
industrieel-archeologische waarde
Omstreeks het einde van de 18de eeuw fungeerde een gedeelte van de hoeve als paanhuis, waarbij het nodige water uit de tegenoverliggende Servaesbron werd geput. Tot 1914 werd in een gedeelte van de dwarsschuur een siroopstokerij uitgebaat. Hiervan getuigen nog de verluchtingsdaken boven een gedeelte van de schuur, alsook in situ bewaard alaam.
sociaal-culturele waarde
De hoeves vormen karakteristieke restanten van de oude dorpskern van Groot-Loon, functiebevestigend ingeplant in een prachtig kader van heuvelachtig weiland en boomgaarden.