beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden
Geografisch pakket Rekem
definitieve beschermingsbesluiten: 28-09-1994 ID: 2750
De historische stadskern van Rekem, is beschermd als stadsgezicht. De gevels die zich op de grens van de afbakening bevinden en waarvan de rest van het gebouw buiten de afbakening ligt, maken in dit geval geen deel uit van de bescherming.
De oude kern van de stad Rekem is beschermd als stadsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:
in casu architectuurhistorische waarde:
Het geheel presenteert zich als een duidelijk afgebakende entiteit van een uitzonderlijke gaafheid en homogeniteit. Doordat het eigenlijke centrum voor kort verlegd werd naar de nieuwe, nabijgelegen woonwijken, bleef het 19de-eeuwse uitzicht vrijwel volledig bewaard. De bebouwing is kleinschalig, en bestaat voornamelijk uit 19de-eeuwse burgerhuizen (bijvoorbeeld Groenplaats 4, Herenstraat 12 en 18, Kanaalstraat 3, Patersstraat 39-41), waarvan een aantal met oude kern (bijvoorbeeld Herenstraat 1, 7-9) en enkele stadshoeven (bijvoorbeeld Herenstraat 15, Kanaalstraat 5,7, Patersstraat 4, 7-9, 22, 28, Sint-Pieter 24); tevens enkele imposante herenhuizen uit de 17de eeuw (bijvoorbeeld Patersstraat 5, het gebouw in de tuin), 18de eeuw (bijvoorbeeld Oude God 23) en 19de eeuw (bijvoorbeeld Patersstraat 25, 27, 35). Het stadsbeeld wordt beheerst door het imposante waterkasteel in Maasstijl, de Sint-Pieterskerk en de Minderbroederkerk. Bovendien is het geheel omringd door een ware groengordel, met het kanaal aan de oostzijde, zodat het stadsbeeld ook van buitenaf beschouwd, zeer merkwaardig is.
Het is een zeer oude kern. Hierop wijzen de belangrijke neolithische vondsten. In de Romeinse tijd was het een nederzetting aan de heirbaan Tongeren-Nijmegen. Het was een vrij leen van het Duitse Rijk, in 1356 verheven tot rijksbaronnie en in 1623 tot graafschap met eigen munt. Tijdens het Franse bewind verloor de stad haar onafhankelijkheid en werd ingelijfd bij het departement Neder-Maas. De historische stadsstructuur bleef in het huidige stratenpatroon en in tal van historische architecturale resten duidelijk bewaard. Het stadje vertoont een vrij onregelmatig dambordschema met als as de aaneenschakeling van Kanaalstraat-Herenstraat-Patersstraat-Sint-Pieter. Aan het oosteinde van deze as ligt het kasteel en aan het westuiteinde de Minderbroederskerk. Onmiddellijk ten westen van het kasteel bevindt zich de Groenplaats, het voormalige marktplein, met de beschermde Sint-Pieterskerk, achter de kerk, Onder de Linden, het thans eveneens beschermde, voormalige gerechtshof. Op het marktplein bevond zich voorheen het perron, dat zich nu in de tuin van de psychiatrische instelling bevindt (kasteel d’Aspremont-Lynden). De stad was voorzien van een drieledige omwalling, waarvan verscheidene resten bewaard bleven (muren, grachten, een poort, een vestingtoren) en waarvan het tracé nog duidelijk in het huidige straatbeeld is af te lezen.
Het industrieel-archeologische aspect wordt in het stadsbeeld vertegenwoordigd door de voormalige distillerie F. Senden-Devel.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2025: Oude kern Rekem [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/3177 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.