Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek

Oude kern Rekem

Beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek van tot heden

ID
3177
URI
https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/3177

Besluiten

Geografisch pakket Rekem
definitieve beschermingsbesluiten: 28-09-1994  ID: 2750

Rechtsgevolgen

Meer informatie over de rechtsgevolgen van beschermingen vind je op onze website.

Beschrijving

De historische stadskern van Rekem, is beschermd als stadsgezicht. De gevels die zich op de grens van de afbakening bevinden en waarvan de rest van het gebouw buiten de afbakening ligt, maken in dit geval geen deel uit van de bescherming.



Waarden

De oude kern van de stad Rekem is beschermd als stadsgezicht omwille van het algemeen belang gevormd door de:

historische waarde

in casu architectuurhistorische waarde:
Het geheel presenteert zich als een duidelijk afgebakende entiteit van een uitzonderlijke gaafheid en homogeniteit. Doordat het eigenlijke centrum voor kort verlegd werd naar de nieuwe, nabijgelegen woonwijken, bleef het 19de-eewse uitzicht vrijwel volledig bewaard; de bebouwing is kleinschalig, en bestaat voornamelijk uit 19de-eeuwse burgerhuizen (bijvoorbeeld Groenplaats 4, Herenstraat 12 en 18, Kanaalstraat 3, Patersstraat 39-41), waarvan een aantal met oude kern (bijvoorbeeld Herenstraat 1, 7-9) en enkele stadshoeven (bijvoorbeeld Herenstraat 15, Kanaalstraat 5,7, Patersstraat 4, 7-9, 22, 28, Sint-Pieter 24); tevens enkele imposante herenhuizen uit de 17de eeuw (bijvoorbeeld Patersstraat 5, het gebouw in de tuin), 18de eeuw (bijvoorbeeld Oude God 23) en 19de eeuw (bijvoorbeeld Patersstraat 25, 27, 35). Het stadsbeeld wordt beheerst door het imposante waterkasteel in Maasstijl, de Sint-Pieterskerk en de minderbroederkerk. Bovendien is het geheel omringd door een ware groengordel, met het kanaal aan de oostzijde, zodat het stadsbeeld ook van buitenaf beschouwd, zeer merkwaardig is.

historische waarde

Het is een zeer oude kern hierop wijzen de belangrijke neolithische vondsten. In de Romeinse tijd was het een nederzetting aan de heirbaan Tongeren-Nijmegen. Het was een vrij leen van het Duitse Rijk, in 1356 verheven tot rijksbaronnie en in 1623 tot graafschap met eigen munt. Tijdens het Franse bewind verloor de stad haar onafhankelijkheid en werd ingelijfd bij het departement Neder-Maas. De historische stadsstructuur bleef in het huidige stratenpatroon en in tal van historische architecturale resten duidelijk bewaard. het stadje vertoont een vrij onregelmatig dambordschema met als as de aaneenschakeling van Kanaalstraat-Herenstraat-Patersstraat-Sint-Pieter; aan het oosteinde van deze as ligt het kasteel en aan het west-uiteinde de minderbroederskerk; onmiddellijk ter westen van het kasteel bevindt zich de Groenplaats, het voormalige marktplein, met de beschermde Sint-Pieterskerk, achter de kerk, Onder de Linden, het thans eveneens beschermde, voormalige gerechtshof; op het marktplein bevond zich voorheen het perron, dat zich nu in de tuin van de psychiatrische instelling bevindt (kasteel d’Aspremont-Lynden). De stad was voorzien van een drieledige omwalling, waarvan verscheidene resten bewaard bleven (muren, grachten, een poort, een vestingtoren) en waarvan het tracé nog duidelijk in het huidige straatbeeld is af te lezen.
Het industrieel-archeologische aspect wordt in het stadsbeeld vertegenwoordigt door de voormalige distillerie F. Senden-Devel.


Aanduiding van

Is de bescherming van

Oude kern Rekem

Boomgaardstraat, Engelenstraat, Groenplaats, Herenstraat, Isabellastraat, Kanaal, Kanaalstraat, Leon Hermanslaan, Nieuwe Walstraat, Onder de Linden, Oude God, Oude-Weerdstraat, Patersstraat, Schijfstraat, Sint Pieter, Walstraat (Lanaken)
De historische stadskern van Rekem getuigt van een zeer rijke geschiedenis van de stad, met onder andere het kasteel, stadsmuur en –poort, kerken, woningen, enzovoort.

Is de omvattende bescherming van

Alleenstaande dorpswoning

Engelenstraat 2 (Lanaken)
Alleenstaand, en thans verlaten en vervallen diephuis uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Boerenwoning De Hoek

Engelenstraat 14 (Lanaken)
Het 17de-eeuwse gebouw is gebouwd op de stadswal, die in de onderbouw duidelijk zichtbaar is. Bakstenen gebouw van 1634, met twee bouwlagen onder steile zadeldaken.


Burgerhuis

Sint Pieter 41 (Lanaken)
Alleenstaand breedhuis van het dubbelhuistype, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Burgerhuis

Herenstraat 10 (Lanaken)
Enkeluis van drie traveeen en drie bouwlagen onder zadeldak, uit eind 19de - begin 20ste eeuw, mogelijk met oudere kern.


Burgerhuis

Kanaalstraat 1 (Lanaken)
Burgerhuis, gelegen op de hoek met Oude God, van 1900-1910.


Burgerhuis

Engelenstraat 6 (Lanaken)
Breedhuis van het dubbelhuistype, drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, met datering 1865.


Burgerhuis De Roomse Keizer

Herenstraat 1 (Lanaken)
Hotel uit 1710; breedhuis van zes traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak met laat-classicistische gevelordonnantie uit eind 18de - begin 19de eeuw.


Burgerhuis en leerlooierij

Oude God 13-15 (Lanaken)
Geheel van een burgerhuis en voormalige leerlooierij, gevormd door twee alleenstaande, haaks op elkaar gestelde gebouwen, respectievelijk uit het begin van de 20ste en de eerste helft van de 19de eeuw.


Burgerhuis van 1820

Groenplaats 4 (Lanaken)
Laat-classicistisch, alleenstaand dubbelhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen, door middel van muurankers gedateerd 1820.


Complex Uikhoverpoort

Oude God 3, 8 (Lanaken)
De twee huizen en de poort werden in 1630 gebouwd door graaf Ernest d'Aspremont-Lynden; de nog aanwezige gracht wordt door de Siepbeek van water voorzien; de oorspronkelijke valbrug is thans door een stenen brug vervangen.


Eclectisch burgerhuis

Kanaalstraat 3 (Lanaken)
Burgerhuis in eclectische stijl, uit eind 19de eeuw.


Eclectisch herenhuis

Patersstraat 5 (Lanaken)
Herenhuis van het dubbelhuistype, in eclectische stijl met datering 1903.


Gemeentehuis van Rekem en gemeenteschool

Kanaalstraat 9-11, Oude God 16-22 (Lanaken)
Het gemeentehuis dateert van 1859, de L-vormige achterbouw voor de school van 1872. Beide werden opgetrokken in neoclassicistische stijl.


Gerechtshof

Onder de Linden 5 (Lanaken)
L-vormig gebouw, waarvóór zich, tot de Franse inval, de schandpaal bevond. Bakstenen gebouw van twee bouwlagen met kern uit de eerste helft van de 17de eeuw.


Gietijzeren kruisbeeld

Oude God (Lanaken)
GOp de oosthoek van de straat, gepolychromeerd, gietijzeren kruis, op een oude, kalkstenen sokkel.


Godshuis Armenhuis

Patersstraat 11 (Lanaken)
Op deze plaats bevond zich vroeger het zogenaamde Armenhuis.


Herenhuis

Sint Pieter 24 (Lanaken)
Herenhuis van het dubbelhuistype, van circa 1860.


Herenhuis van 1783

Oude God 23 (Lanaken)
Herenhuis van 1783 in Lodewijk XVI-stijl en achtergelegen hoeve van 1849.


Herenhuis van 1850

Herenstraat 18-20 (Lanaken)
Herenhuis van het dubbelhuistype, vijf traveeën en drie bouwlagen onder zadeldak, gedateerd 1850.


Hoekhuis

Patersstraat 2 (Lanaken)
Breedhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder afgewolfd zadeldak, uit de 18de eeuw.


Hoekhuis

Patersstraat 16 (Lanaken)
Dubbelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder gebogen zadeldak, met huidig uitzicht uit de 19de eeuw, doch oudere kern uit de 17de of 18de eeuw.


Hoekhuis

Onder de Linden 1 (Lanaken)
Dubbelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder schilddak met huidig uitzicht uit eind 19de - begin 20ste eeuw, met oudere kern met datering 1785.


Hoekhuis

Herenstraat 12 (Lanaken)
Dubbelhuis, gelegen op de hoek van de Engelenstraat, uit het midden van de 19de eeuw.


Hoekhuis

Herenstraat 14 (Lanaken)
Enkelhuis, gelegen op de hoek van de Engelenstraat, met huidig uitzicht uit de 19de eeuw, doch mogelijk kern uit de 17de eeuw.


Hoekhuis

Herenstraat 21 (Lanaken)
Diephuis, gelegen op de hoek van de Engelenstraat. Vijf traveeën en twee bouwlagen onder steil wolfsdak, uit de 19de eeuw.


Hoekhuis

Herenstraat 24 (Lanaken)
Smal huis, gelegen op de hoek van de Schijfstraat, één travee en twee bouwlagen onder zadeldak, met gevelordonnantie uit het begin van de 20ste eeuw.


Hoekhuis

Nieuwe Walstraat 2 (Lanaken)
Breedhuis, gelegen op de hoek van de Isabellastraat, in 1834 door de familie Beckers gebouwd met hergebruik van 17de-eeuws, kalkstenen materiaal.


Hoeve

Herenstraat 8 (Lanaken)
Hoeve met huidig eclectisch uitzicht uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch met oudere kern uit de 18de eeuw .


Kasteel d'Aspremont-Lynden

Groenplaats 1 (Lanaken)
Het kasteel is gelegen binnen de omheining van het gesticht, en neemt het volledige stadsgedeelte tussen de Kanaalstraat en Onder De Linden in.


Kloosterkerk minderbroedersklooster

Sint Pieter 36 (Lanaken)
In 1847 verlaten de norbertijnen het klooster en keren de minderbroeders er terug. Van het klooster blijft thans alleen de kloosterkerk in zijn oorspronkelijke staat bewaard.


Likeurstokerij F. Senden-Devel

Sint Pieter 20 (Lanaken)
Gebouwd in 1891 door Franz Hubert Senden, postmeester van Rekem.Breedhuis van het dubbelhuistype in eclectische stijl, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Neoclassicistisch burgerhuis

Patersstraat 27 (Lanaken)
Neoclassicistisch burgerhuis van het dubbelhuistype, van circa 1860.


Neoclassicistisch herenhuis

Patersstraat 35 (Lanaken)
Gaaf bewaard, neoclassicistisch herenhuis van het dubbelhuistype, van circa 1875.


Oorlogsmonument

Sint Pieter (Lanaken)
Monument voor de gesneuvelden van de Eerste Wereldoorlog. Bronzen beeld op een hardstenen sokkel, door Frans Huygelen, gegoten door de Fonderie Verbeyst van Brussel.


Parochiekerk Sint-Pieter

Groenplaats 2 (Lanaken)
Barokkerk, gelegen op de zuidzijde van de Groenplaats; de west- en zuidgevels zijn aan het oog onttrokken door huizenrijen respectievelijk gelegen Onder de Linden en Herestraat.


Stadshoeve

Patersstraat 4 (Lanaken)
Stadshoeve van vier traveeën en twee bouwlagen onder gebogen zadeldak, met huidig uitzicht uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch oudere kern.


Stadshoeve

Patersstraat 7 (Lanaken)
Stadshoeve met kern uit de 17de eeuw, doch huidige ordonnantie vrijwel volledig uit de 19de eeuw.


Stadshoeve

Patersstraat 22 (Lanaken)
Stadshoeve met ongelijk aantal traveeën en twee bouwlagen onder zeer steil zadeldak; in kern waarschijnlijk opklimmend tot de 17de eeuw.


Stadshoeve

Patersstraat 23 (Lanaken)
Stadshoeve uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Stadshoeve

Patersstraat 28 (Lanaken)
De ordonnantie van het woonhuis dateert van circa 1860, het gebouw zelf is op de sluitsteen van de poort gedateerd 1794.


Stadshoeve

Herenstraat 6 (Lanaken)
Breedhuis van het dubbelhuistype, vijf traveeën en twee bouwlagen onder gebogen zadeldak, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Stadshoeve

Herenstraat 15-17 (Lanaken)
Stadshoeve met woonhuis uit 1813, doch mogelijk oudere kern uit de 17de eeuw.


Stadshoeve

Herenstraat 19 (Lanaken)
Ruime stadshoeve met huidige ordonnantie uit de 19de eeuw; de kern klimt waarschijnlijk op tot 1679.


Stadshoeve

Isabellastraat 5 (Lanaken)
Kleine stadshoeve uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Stadshoeve

Kanaalstraat 7 (Lanaken)
Stadshoeve, met boerenburgerhuis van drie traveeën en poortgebouw, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Stadshoeve van 1887

Kanaalstraat 5 (Lanaken)
Stadshoeve, met boerenburgerhuis van drie traveeën en poortgebouw van één travee links, op de sluitsteen van de poort gedateerd 1887.


Stadsomwalling

Schijfstraat, Sint Pieter, Walstraat (Lanaken)
De stad was voorzien van een drieledige omwalling, waarvan verscheidene resten bewaard bleven en waarvan het tracee nog duidelijk in het huidige straatbeeld is af te lezen.


Stadswoning

Patersstraat 31 (Lanaken)
Breedhuis dat vroeger wellicht één geheel vormde met het aanpalende nummer 29, in kern opklimmend tot de 17de eeuw. De voorgevelordonnantie dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Stadswoning

Patersstraat 10 (Lanaken)
Breedhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder steil zadeldak. De oude kern is thans voorzien van een volledig aangepaste voorgevel.


Stadswoning

Patersstraat 12 (Lanaken)
Dubbelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder steil gebogen zadeldak, met classicistische voorgevelordonnantie van circa 1775.


Stadswoning

Patersstraat 17-19 (Lanaken)
Oorspronkelijk een dubbelhuis van vijf traveën en twee bouwlagen onder gebogen zadeldak, daterend uit de tweede helft 18de of eerste helft 19de eeuw.


Stadswoning

Patersstraat 25 (Lanaken)
Breedhuis van het enkelhuistype, drie traveeën en drie bouwlagen onder mank zaldeldak, van circa 1860.


Stadswoning

Patersstraat 37 (Lanaken)
Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, van circa 1860.


Stadswoning

Herenstraat 4 (Lanaken)
Enkelhuis van twee traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, met huidig uitzicht uit eind 19de - begin 20ste eeuw, doch waarschijnlijk met oudere kern.


Stadswoning

Herenstraat 7-9 (Lanaken)
Oorspronkelijk één breedhuis, uit de tweede helft van de 17de eeuw, doch met gewijzigde voorgevelordonnantie uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Stadswoning

Herenstraat 16 (Lanaken)
Sterk aangepast breedhuis van twee bouwlagen, met 17de-eeuwse kern.


Stadswoning

Nieuwe Walstraat 14 (Lanaken)
Alleenstaand breedhuis van het dubbelhuistype uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Twee burgerhuizen

Kanaal 25-27 (Lanaken)
Twee woningen in een alleenstaand gebouw uit de tweede helft van de 19de eeuw, vlak bij de Zuid-Willemsvaart gelegen.


Twee gelijkaardige burgerhuizen

Oude God 1-2 (Lanaken)
Twee gelijkaardige breedhuizen, beide voorzien van een ommuurde tuin met fruitbomen, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Twee gelijkaardige hoekhuizen

Walstraat 17-19 (Lanaken)
Twee gelijkaardige hoekhuizen van elk drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit de tweede helft van de 19de eeuw.


Twee neoclassicistische stadswoningen

Patersstraat 39-41 (Lanaken)
Dubbelhuizen van elk vier traveeën en twee bouwlagen, van 1850-1860.


Woonhuis

Herenstraat 23 (Lanaken)
Dubbelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak, uit het derde kwart van de 19de eeuw.

Is de gedeeltelijke bescherming van

Oud-Rekem en omgeving

Rekem (Lanaken), Boorsem, Opgrimbie (Maasmechelen)
De vruchtbare Maasvallei heeft in de loop der tijden het ontstaan bewerkstelligd van talrijke nederzettingen, waarvan enkele uitgegroeid zijn tot een stedelijke kern, zoals Rekem. Restanten van de vroegere Maasmeanders zijn er herkenbaar zowel in de bedding van de Zijpbeek ten noorden, als ook in het landschap ten zuiden. Door zijn ligging aan de oude rivierloop heeft Rekem sinds de Late Steentijd een nagenoeg ononderbroken bewoning gekend. Tijdens de Middeleeuwen fungeerde de vrije rijksheerlijkheid Rekem, in 1356 tot baronie verheven, als een vooruitgeschoven grensversterking van het Heilig Roomse Rijk. Het werd uitgebouwd als versterkt stadje met een waterkasteel, marktplein, kerk en verschillende burger- en herenhuizen. De centrumfunctie verschoof na de 19de eeuw naar de westelijke steenweg. De Zuid-Willemsvaart sneed de stad af van het dorp Uikhoven.


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oude kern Rekem [online], https://id.erfgoed.net/aanduidingsobjecten/3177 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.