Beschrijving
De bescherming als monument betreft de Sint-Jan-de-Doperkerk en het omkaderend kerkhof met grafkruisen en ommuring.
Waarden
De Sint-Jan-de-Doperkerk, het kerkhof met grafkruisen en de kerkhofmuur zijn beschermd als monument omwille van het algemeen belang gevormd door de:
historische waarde
in casu architectuurhistorische waarde:
Het schip vertegenwoordigt de 19de-eeuwse ontwikkelingsfase van de kerk en vormt een essentieel typologisch onderdeel van het pand. Eénbeukige plattegrond, vier traveeën diep, met halfronde apsis en aangebouwde sacristie. Bakstenen gebouw met hoekpilasters en mergelstenen kroonlijst; neoklassiek portaal in hardstenen omlijsting onder entablement, zijdelingse rondboogvensters in mergelstenen omlijsting met doorlopende hardstenen lekdrempels. Bepleisterd interieur, overdekt met een tongewelf op een kroonlijst, gedragen door Ionische pilasters. Meubilering (behalve een mogelijks 18de-eeuwse biechtstoel) dateert uit de verbouwingsperiode; neogotische glasramen.
Op het kerkhof bevinden zich vijf 17de en 18de-eeuwse grafkruisen en verschillende latere grafmonumenten.
sociaal-culturele waarde, volkskundige waarde
De kerk is ingeplant op een hoogte en als dusdanig van een uitgesproken beeldbepalende waarde; het gebouw bekleedt in het kader van aloude feodale en landelijke krachtverhoudingen letterlijk en figuurlijk een centrale positie in het dorp; getuige van de lokale verankering is de neogotische kerkbank van de eigenaars van het nabije kasteelgoed de Klee.
historische waarde
De kerk heeft een intrinsieke historische waarde als feodale stichting met een lange voorgeschiedenis; in oorsprong filiaal met dooprecht van de nabije Sint-Odulphuskerk in Borgloon, gepatroneerd door de Graven van Loon; in handen gekomen van de Heer van Kortessem en uiteindelijk, omstreeks het midden van de 13de eeuw, toegewezen aan de cisterciënzerinnenabdij van Herkenrode; van dan af extrinsiek historisch waardevol, architectuurhistorisch bevestigd door de Romaanse kern; vermoedelijk werd de kerk onder impuls van de abdij gemonumentaliseerd. Stabiele eigendomstoestand tot de Franse Revolutie, waarna chaos: in 1797 werd het gebouw gesloten; de meubels werden verkocht in 1799, maar konden onmiddellijk worden gerecupereerd. Tweede architectuurhistorische markering in de 19de eeuw: heropbouw van het schip rond 1840, onder pastoor Joseph-Louis Truyens, nieuwe torenspits en portaal van 1862.